Podcast στα ελληνικά
Μέγεθος κειμένου
Βουλγαρική Εθνική Ραδιοφωνία © 2024 Όλα τα δικαιώματα διατηρούνται σύμφωνα με τον νόμο

Στο μοναστήρι του Ζέμεν σώζονται πρωτότυπες τοιχογραφίες από την εποχή του Μεσαίωνα

Το καθολικό της μονής
Φωτογραφία: Βενέτα Παβλόβα

Σε απόσταση περίπου 70 χλμ. νοτιοδυτικά της Σόφιας, στα περίχωρα της πολίχνης Ζέμεν, βρίσκεται ένα όμορφο μοναστήρι. Πίσω από τις βαριές του πόρτες απλώνεται μεγάλη πράσινη αυλή, περιβαλλόμενη από υψηλά δέντρα. Στο κέντρο της αυλής ορθώνεται κομψή μικρή εκκλησία. Η ηλικία της είναι αξιοσέβαστη – είναι κτισμένη πριν μια χιλιετία περίπου, κατά τον 11ο αι.

Στο συγκρότημα υπάρχει ξεχωριστό καμπαναριό, καθώς και μακρόστενο διώροφο κτίριο – αντίγραφο του παλιού κτιρίου, όπου κάποτε βρίσκονταν τα κελιά των μοναχών. Το Σαββατοκύριακο υπάρχουν πολλοί τουρίστες, ενώ εμείς την τύχη να έρθουμε εδώ τη Δευτέρα πριν το μεσημέρι και να απολαύσουμε την ηρεμία και το κελάηδημα των πουλιών.

"Εδώ βρίσκεται μια από τις παλιότερες εκκλησίες στη Βουλγαρία που σώζονται στις μέρες μας και δεν έχουν ερειπωθεί από το χρόνο ή από πυρκαγιά". Μ’ αυτά τα λόγια αρχίζει την ξενάγησή μας στο μοναστηριακό συγκρότημα η ξεναγός Καμέλια Στογιάντσεβα. Η εκκλησία που είναι εθνικό πολιτιστικό μνημείο φέρει το όνομα του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Η πρώτη της τοιχογράφηση έγινε κατά τον 11ο αι., ενώ η δεύτερη – κατά τον 14ο αι., από την οποία σώζονται υπέροχες σκηνές που είναι μοναδικές στο είδος τους στην τέχνη μας.

Τοιχογραφία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στο καθολικό

"Μια από τις πιο εντυπωσιακές τοιχογραφίες απεικονίζει την Αγία Αννα και είναι η μοναδική σωζόμενη τοιχογραφία του 11ου αι.", αναφέρει η Καμέλια Στογιάντσεβα. 
"Ενδιαφέρουσα είναι η σκηνή που παρουσιάζει τη σφυρηλάτηση των καρφιών για τη σταύρωση του Χριστού. Αυτή η υπόθεση απεικονίζεται στη Βουλγαρία μοναδικά στη εκκλησία αυτή. Ανάμεσα στους σιδεράδες σ’ αυτή τη σκηνή υπάρχει μια γυναίκα. Γιατί; Ο θρύλος λέει πως όταν πήγαν σε έναν από τους σιδεράδες να του παραγγείλουν τα καρφιά για τη σταύρωση του Χριστού, εκείνος αρνήθηκε με το πρόσχημα ότι τον πονάει το χέρι και αργότερα το χέρι πραγματικά τον πόνεσε. Γι’ αυτό τον αντικατέστησε η γυναίκα του. Άλλη αξιοσημείωτη τοιχογραφία, δημιουργημένη με μη παραδοσιακή τρόπο, είναι η σκηνή της Θείας Μετάληψης των Αποστόλων (στην κάτω φωτογραφία). Όπως είναι γνωστό, ο Χριστός με το ένα χέρι προσφέρει στους αποστόλους τον άρτο και με το άλλο – τον οίνο. Και εδώ ο ανώνυμος για μας ζωγράφος του Ζέμεν έχει απεικονίσει δύο φορές τον Ιησού και έχει χωρίσει τους αποστόλους σε δύο ομάδες. Ο ένας Χριστός προσφέρει σε έξι απ’ αυτούς άρτο, ενώ ο άλλος – τον οίνο στους υπόλοιπους έξι. Πρόκειται για τοιχογραφίες που μπορεί κανείς να δει μονάχα εδώ".


Πρωτότυπη είναι και η τοιχογραφία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη δυτική πλευρά του ναού. "Η ίδια η σκηνή είναι πολύ όμορφη", εξηγεί η Καμέλια Στογιάντσεβα. "Σ’ αυτή ο Χριστός κρατάει πάνω από της κλίνης της μητέρας του μικρό πλάσμα, τυλιγμένο με άσπρο – την ψυχή της Παναγίας". Ακόμα πολλές μορφές αγίων, ευαγγελικές σκηνές και προσωπογραφίες κτητόρων απεικονίζονται στην εκκλησία και αποκαλύπτουν το ταλέντο του μεσαιωνικού ζωγράφου. Εντυπωσιάζουν επίσης ο αρχαίος πέτρινος βωμός και το δάπεδο, φτιαγμένο από πέτρες με διαφορετικό σχήμα.
Η τοιχογραφία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου
 
"Δεν υπάρχει άνθρωπος, ο οποίος να μη συγκινηθεί, όταν μάθει πως πατάει σε πλάκες, τοποθετημένες πριν 10 αιώνες", αναφέρει η ξεναγός. "Πολλές γενιές έχουν περπατήσει πάνω σ’ αυτές τις πέτρες. Είναι ποικίλες – κυρίως τεμάχια μαρμάρου που διαφέρουν σε σχήμα, χρώμα και διαστάσεις. Όταν κατά τον 11ο αι. κτιζόταν η εκκλησία, οι ντόπιοι κάτοικοι ήθελαν να λάβουν μέρος στην οικοδόμηση και με τον τρόπο αυτό να αφήσουν κάτι πίσω τους. Γι’ αυτό ο καθένας έφερε ό,τι βρήκε – μεγάλη πλάκα, μικρή πέτρα, ρωμαϊκό τούβλο. Γι’ αυτό το δάπεδο είναι τόσο ποικιλόμορφο και πολύχρωμο. Ο πέτρινος βωμός επίσης σώζεται από την ίδια την ίδρυση της εκκλησίας".

© Φωτογραφία: Βενέτα Παβλόβα

Σε ό,τι αφορά το μοναστήρι, εκείνο μερικές φορές ερειπωνόταν και ξανακτιζόταν. Μοναχοί σ’ αυτό υπήρχαν μέχρι το 1966. Η οικοδόμηση του νέου κτιρίου αποπερατώθηκε πριν περίπου δύο χρόνια και το σχέδιό του είναι πιστό αντίγραφο του παλιού. Το μοναστηριακό συγκρότημα αποτελεί παράρτημα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου από το 2003.

"Αγαπώ πολύ τη δουλειά μου, γιατί εδώ έρχονται επισκέπτες από τη Βουλγαρία και το εξωτερικό, οι οποίοι εκτιμούν την ιστορία και την τέχνη. Και φεύγουν ευχαριστημένοι – έχουν τι να δουν", συνοψίζει η Καμέλια Στογιάντσεβα.

Μετάφραση: Έλλη Γκέκοβα
По публикацията работи: Βενέτα Παβλόβα


Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Περισσότερα στην κατηγορία

Βούλγαροι επιστήμονες θα μελετήσουν την «αυγή της ανθρωπότητας» στην Αφρική

Ομάδα Βούλγαρων επιστημόνων αναχώρησε για τη Δημοκρατία της Νότιας Αφρικής, την Μποτσουάνα και τη Ζιμπάμπουε. Με πρωτοβουλία του Explorers Club Bulgaria, οι Βούλγαροι θα εξερευνήσουν την «αυγή της ανθρωπότητας» που συνέβη ακριβώς σε αυτά τα μέρη...

δημοσίευση: 12/8/24 6:15 AM

Αγιος Νικόλαος ο Θαυματουργός - η ενσάρκωση της ανιδιοτελούς φιλανθρωπίας

Στις 6 Δεκεμβρίου η Ορθόδοξη Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού. Τον αποκαλούν άγιο του ελέους γιατί όλη του η ζωή ήταν αφιερωμένη στη βοήθεια στους φτωχούς, τους πονεμένους, τους αθώους και τους αδικημένους. Τα λόγια του..

δημοσίευση: 12/6/24 6:15 AM

Στις 4 Δεκεμβρίου τιμάμε την Αγία Βαρβάρα

Σήμερα η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας, η οποία ήταν ένα όμορφο κορίτσι που έζησε στην πόλη της Νικομήδειας στη Μικρά Ασία, επί του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Μαξιμιανού. Η Βαρβάρα μαρτύρησε λόγω της..

δημοσίευση: 12/4/24 8:02 AM