Παρά την συνολική απόσυρση τουκόσμου από την ατομική ενέργεια, η Βουλγαρία παραμένει ένας από τους πιο έκδηλους υποστηρικτές της. Στη χώρα λειτουργεί ένας ατομικός σταθμός στο Κοζλοντούι στην όχθη του Δούναβη, που εξασφαλίζει το 48% από την εθνική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ακόμη στα τέλη του περασμένου αιώνα εκπονήθηκαν σχέδια για την κατασκευή δεύτερου ατομικού σταθμού στο Μπέλενε, επίσης στην όχθη του Δούναβη. Με την καθιέρωση δημοκρατικού καθεστώτος και στα συμφραζόμενα  σειράς προβλημάτων της πυρηνικής ασφάλειας στον κόσμο, το σχέδιο στο Μπέλενε δεν πραγματοποιήθηκε και μάλιστα το 2012 η βουλή του επέβαλε βέτο. Ναι, αλλά παραγγέλθηκαν σε ρώσους προμηθευτές τους νέους δύο αντιδραστήρες του. Παράχθηκαν, αλλάδεν προμηθεύτηκαν και δεν πληρώθηκαν από τη Βουλγαρία. Τον Ιούνιο φέτος το Διαιτητικό δικαστήριο στη Γενεύη δίκασε τη Βουλγαρία να πληρώσει για τον εξοπλισμό 620 εκ. ευρώ συν τόκους. Οι βουλγαρικές αρχές αμφισβητούν τους τόκους.

Η Σόφια αντιμετώπισε μοιραία και πολύ δαπανηρά διλήμματα –να πληρώσει ή όχι, να λάβει τους αντιδραστήρες ή όχι, να συνεχίσει την κατασκευή του σταθμού ή όχι.  Και μάλιστα ο πρωθυπουργός ΜπόϊκοΜπορίσοβ πραγματοποίησε ειδική επίσκεψη στο Ιράν, προσπαθώντας να πουλήσει και πάλι τους αντιδραστήρες. Δεν λάβαμε σαφή απάντηση από τη Τεχεράνη, αλλά αυτή η ασάφεια μας λέει πολύ. Εν τω μεταξύ ιδρύθηκε ομάδα εργασίας μεταξύ του Βουλγαρικού ενεργειακού χόλντινγκ και της ρωσικής Ροσάτομ, που να λύσει το πρόβλημα. Οι βουλγαρικές αρχές και μάλιστα σκέφτηκαν τέσσερις παραλλαγές για την διέξοδο από την δύσκολη κατάσταση, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας ιδιωτικής συνεργασίας. Στην πρώτη συνεδρίαση της ομάδας, που πραγματοποιήθηκε αυτές τις μέρες, οι ρώσοι προφανώς ενθαρρυμένοι  από τα λόγια του βούλγαρου πρωθυπουργού Μπορίσοβ, ότι πρέπει να πληρώσουμε όσο είναι δυνατό γρηγορότερα, πίεσαν έντονα την βουλγαρική πλευρά να δώσει τα οφειλόμενα όσοείναι δυνατό γρηγορότερα. Η βουλγαρική πλευρά, όμως, έχει αξιώσεις όσον αφορά τον τόκο, που καθορίστηκε από το δικαστήριο, επειδή  λόγω τεχνικού λάθους υπολογίστηκε τόκος πάνω στον τόκο.

Έτσι ή αλλιώς η Βουλγαρία πρέπει να βρει τα απαραίτητα χρήματα, για να πληρώσει το χρέος, που είναι τεράστιο για τις σεμνές δυνατότητες της χώρας. Αυτό το ποσό δεν υπάρχει ούτε στον δημόσιο προϋπολογισμό, ούτε στις αποταμιεύσεις του Βουλγαρικού ενεργειακού χόλντινγκ, ούτε στην τράπεζα της θυγατρικής εταιρείας του - της Εθνικής εταιρείας ηλεκτρισμού.

Δεν υπάρχει και δυνατότητα αναζήτησης πιστώσεων, επειδή οι εταιρείες ηλεκτρισμού είναι καταχρεωμένες και καμία τράπεζα δεν θα τις χορηγούσε πίστωση. Μετά την πικρή πείρα με το Ιράν είναι σχεδόν σίγουρο πώς δεν θα βρεθεί άλλος πελάτης για τους ρωσικούς αντιδραστήρες, που να πληρώσει γι αυτούς και έτσι η Σόφια να μπορεί να καλύψει το χρέος της.Ο μόνος τρόπος είναι το κράτος να λάβει νέοχρέος στις διεθνείς ή στην εσωτερική χρηματαγορά. Προφανώς αυτήείναι η πιο λογική και φθηνή λύση, που μπορεί να υλοποιηθεί πιο γρήγορα.

Αυτή τη στιγμή τα δημόσια οικονομικά της χώρας βρίσκονται σε άριστη κατάσταση., τα δημόσια ταμεία είναι γεμάτα χρήματα και έχουν αποταμιευθεί πάνω από 6,5 δις ευρώ. Εάν, όμως, τα προβλεπόμενα αποθέματα στον προϋπολογισμό για φέτος θα επιτρέψουν να πληρωθούν 670 εκ. ευρώ είναι μια δύσκολη ερώτηση, στην οποία μπορούν να απαντήσουν μόνο οι οικονομικοί και οι νομικοί. Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες ευκολότερα θα είναι να τραβηχτεί νέο δάνειο, αν και εδώ υπάρχουν πολλά ερωτηματικά, επειδή η βουλή ενέκρινε πρόγραμμα, που περιορίζει το ύψος του δημόσιου χρέους. Από την κυβέρνηση αναφέρουν, ότι η απόφαση θα ληφθεί τους επόμενους μήνες, για να μην είναι εσπευσμένη, αλλά και για να μην πληρωθούν αρκετά μεγάλοι τόκοι.

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα