Σε μια εποχή, στην οποία οι τύχες των λαών ακόμη κρίνονται από τους άνδρες, μια Βουλγάρα αναβαίνει στη διεθνή σκηνή, για να θέσει επί τάπητος αξιόλογα και σήμερα ζητήματα, που αφορούν τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών. Το 1930 η σύζυγος του πρωθυπουργού Αντρέι Λιάπτσεφ - Κονστάντσα, στάθηκε ενώπιον της Κοινωνίας των Εθνών, απαιτώντας σύμβαση κατά της διακίνησης γυναικών και ποινικά μέτρα κατά των γονέων που κακοποιούν τα παιδιά τους.

Η Κονστάντσα Λιάπτσεβα γεννήθηκε το 1887 στη Σόφια και αφιέρωσε τη ζωή της στην αγαθοεργία - κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) ως νοσοκόμα, αδελφή του ελέους, βοηθούσε τους τραυματίες στρατιωτικούς και τους πρόσφυγες και στη συνέχεια μετατράπηκε σε προστάτιδα των παιδιών της Βουλγαρίας. Για τα φιλανθρωπικά έργα της βραβεύτηκε με τον «Μεγάλο σταυρό» του Βουλγαρικού Ερυθρού Σταυρού και με το Γυναικείο Παράσημο του βασιλιά Βόριδα Γ΄.

«Η Κονστάντσα Λιάπτσεβα έζησε σε μια περίοδο με μεγάλους κοινωνικούς, δημόσιους, ακόμη και πολιτικούς περιορισμούς» - λέει η Ελίτσα Πάβλοβιτς, δημιουργός του σχεδίου «Οι εθνεγέρτες». - «Εκείνη όμως είχε την τύχη να μεγαλώσει στην οικογένεια εύπορου τζορμπατζής από την Τριάβνα, ο οποίος της έστειλε να σπουδάζει στην Ελβετία. Χάρη στην άριστη μόρφωσή της η Κονστάντσα μιλούσε μερικές ευρωπαϊκές γλώσσες. Στην ηλικία 24 χρονών παντρεύτηκε τον αρκετά πιο ηλικιωμένο Αντρέι Λιάπτσεφ - τότε 45χρονο. Και έστω και στον γάμο οι δύο να ήταν ισότιμοι, η Κονστάντσα τον υπερτερούσε σε μόρφωση και καταγωγή. Αλλά και οι δύο δεν ήταν ευτυχισμένοι μαζί και μπορούμε να πούμε ότι εκείνη οδηγούσε σχετικά δύσκολη ζωή, με την οποία προσπαθούσε να κάνει το καλύτερο, τουλάχιστον για τους άλλους. Έτσι αφοσιώθηκε στα παιδιά - άτεκνη, αλλά μητέρα όλων των παιδιών της Βουλγαρίας.»

Η ευεργέτιδα κατόρθωσε να εξασφαλίσει στα παιδιά νομοθετική προστασία και η μητρότητα να αναγνωριστεί ως εξαιρετικά σημαντική κοινωνική λειτουργία. Αφοσιωμένη στην κοινωνική της αποστολή, όμως αποδείχθηκε εξίσου φιλόδοξη ως προς τον σύζυγό της.

Καλλιεργημένη σε ευρωπαϊκό πνεύμα και με τρόπους συμπεριφοράς που τη βοηθούσαν να επικοινωνεί ισότιμα με υψηλά ιστάμενους ανθρώπους, η Κονστάντσα Λιάπτσεβα τελειοποίησε τους τρόπους του βουλγάρου πρωθυπουργού και βελτίωσε την εμφάνισή του. Κάτι παραπάνω - όχι μόνο συμβούλευε τον σύζυγό της στα κρατικά θέματα, αλλά και τον ασκούσε κριτική σε δημόσιους χώρους.

«Το γεγονός ότι ήταν παντρεμένη με άνθρωπο, που τρεις φορές ήταν πρωθυπουργός της Βουλγαρίας, είχε σημασία, για να παρουσιαστεί στην υψηλότερη δημόσια σκηνή» - λέει επίσης η Ελίτσα Πάβλοβιτς. - «Αυτό της χάραξε τον δρόμο προς την Κοινωνία των Εθνών και η δεξιότητά της να μιλά ξένες γλώσσες τη βοήθησε μόνη της να βρει πολλές επαφές. Βεβαίως, δεν άρχισε τη δραστηριότητά της σε διεθνές επίπεδο, αλλά πρώτα στη Βουλγαρία.»

«Εκείνη ίδρυσε πολλά ιδρύματα και ορφανοτροφεία, ασχολούμενη με κοινωνική και πολιτική δραστηριότητα» - συμπληρώνει η Ελίτσα Πάβλοβιτς. – «Και είχε τόσο ανάγκη, όσο και δυνάμεις να το κάνει, γιατί μιλάμε για δεκάδες χρόνια, που επένδυσε στη δραστηριότητα αυτή. Η Κονστάντσα Λιάπτσεβα ξεκίνησε ως συνιδρυτής και στην συνέχεια πρόεδρος της Ένωσης Προστασίας Παιδιών - στο τέλος της ζωής της τα μέλη της ανήλθαν στα 150 000 άτομα από 3 000 οργανισμούς. Όλα αυτά τα πέτυχε για μια ανθρώπινη ζωή. Απλώς ήταν γυναίκα με αποστολή, και όχι σαν κάθε άλλη.»

Παρόμοια με τον σύζυγό της η Κονστάντσα Λιάπτσεβα κληροδότησε όλη την περιουσία της στο κράτος. Απεβίωσε το 1942 - σήμερα ξεχασμένη, σαν πολλούς άλλους Βουλγάρους με εύσπλαχνη καρδιά και ζωηρό νου. Και φέτος, για πολλοστή φορά, κανείς δεν ανέφερε το όνομά της την Παγκόσμια Ημέρα Παιδιού - 1^η Ιουνίου, τον εορτασμό της οποίας καθιέρωσε η ίδια το 1927. 

Φωτογραφίες: Ντιμίταρ Καραστοϊάνοφ

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα