Μετά το τέλος του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου στην Βουλγαρία εγκαταστάθηκε Κομμουνιστικό καθεστώς το οποίο, ακολουθώντας την πολιτική του Ανατολικού μπλοκ, την περίοδο 1944 - 1958 προσπάθησε να συμμετάσχει στην δημιουργία ενός κράτους που θα λεγόταν Ενωμένη Μακεδονία στην επικράτια της Ομοσπονδίας της Γιουγκοσλαβίας. Το σχέδιο συμπεριλάμβανε την αποκοπή της Μακεδονίας του Πίριν από την Βουλγαρία και την προσάρτηση της Αλβανίας σαν 7^η Δημοκρατία της Ομοσπονδίας. Το βασικό εργαλείο για την επίτευξη αυτού του στόχου ήταν ο εκμακεδονισμός των Βουλγάρων σε αυτές τις περιοχές.

Ο βούλγαρος ιστορικός, υφηγητής Σπάς Τάσεβ, από το Ινστιτούτο για την Έρευνα του πληθυσμού και του ανθρώπου της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών εξέδωσε φέτος τον πρώτο τόμο της εργασίας του για τις «Βουλγάρικες κοινότητες στα Δυτικά Βαλκάνια. Πολιτικές διαδικασίες και εθνο-δημογραφικές επιπτώσεις (1913-2019)». Στο πλαίσιο των ερευνών του βρίσκουμε ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την βουλγάρικη μειονότητα, η οποία ζει σε 30 συνοικισμούς της Αλβανίας και μιλά μια αρχαϊκή βουλγάρικη διάλεκτο.

«Η πρώτη αντίδραση κατά της γιουγκοσλαβικής πολιτικής στα Βαλκάνια προέρχεται από την επίσκεψη του ηγέτη της Αλβανίας Εμβέρ Χότζα στην Βουλγαρία το 1947 όταν πρότεινε στην βουλγάρικη κυβέρνηση να στείλει στην χώρα του δασκάλους που να μαθαίνουν τα βουλγαρόπουλα την μητρική τους γλώσσα, λέει ο κύριος Τάσεβ. Το βουλγάρικο κράτος λόγω πολιτικών συγκυριών όμως έχασε αυτήν την ευκαιρία».

Αντ’ αυτού η Γιουγκοσλαβία δημιούργησε σχολεία στα οποία άρχισε να διδάσκεται «μακεδονική γλώσσα». Η Αλβανία στράφηκε άλλη μια φορά προς την Βουλγαρία, το 1955, με την παράκληση να στείλει σχολικά εγχειρίδια για την βουλγάρικη μειονότητα στην επικράτειά της αλλά το βουλγάρικο κράτος και πάλι έχασε την ευκαιρία να αντιδράσει.

«Δυστυχώς αυτήν την περίοδο η βουλγάρικη εξουσία ήταν παθητική, λέει ο κύριος Τάσεβ. Αντιθέτως η γιουγκοσλαβική και αργότερα η βόρεια Μακεδονική διπλωματία συνέγραψε σχολικά εγχειρίδια στην βουλγάρικη διάλεκτο της Πρέσπας την οποία μετονόμασε σε «μακεδονική γλώσσα».

Μετά το 1989 στην Αλβανία εγκαταστάθηκε δημοκρατικό καθεστώς και οι βουλγάρικη μειονότητα άρχισε ξανά να αυτοπροσδιορίζεται. Το 1991 δημιουργήθηκαν οι πρώτες βουλγάρικες οργανώσεις και νεαροί από εκεί άρχισαν να σπουδάζουν στην Βουλγαρία. Η βουλγάρικη μειονότητα στην Αλβανία αναγνωρίστηκε το 2017 και σήμερα στην επικράτεια της χώρας αυτής υπάρχουν τρία σχολεία για Βουλγάρους του εξωτερικού ενώ βουλγάρικα πανεπιστήμια έχουν τελειώσει 700 άτομα. 

Σε λίγους μήνες οι Βούλγαροι στην Αλβανία θα πρέπει να υποστηρίξουν την εθνική τους συνείδηση κατά την καταμέτρηση του πληθυσμού στην χώρα όπου ζουν. Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν πως αυτήν την στιγμή εκεί κατοικούν 50 000 άτομα για τα οποία η μητρική γλώσσα είναι τα βουλγάρικα. Δεν είναι βέβαιο όμως ότι αυτοί οι άνθρωποι θα δηλώσουν πως είναι Βούλγαροι. Για να μπορούν να το κάνουν χωρίς φόβο από αφομοίωση προσδοκούν στήριξη από το υπουργείο Εξωτερικών και την βουλγάρικη διπλωματία.

Φωτογραφίες: bgnes

Επιμέλεια και μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα