Η ημέρα του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλύτη στην ορθόδοξη και τη λαϊκή παράδοση

Στις 26 Οκτωβρίου η Oρθόδοξη Eκκλησία τιμά τη μνήμη του αγίου Μεγαλομάρτυρα Δημητρίου του Θαυματουργού της Θεσσαλονίκης. Εδώ και 11 αιώνες σε βοήθεια με πίστη τον καλούν Βούλγαροι, Ρώσοι, Έλληνες και Σέρβοι.

Γεννήθηκε, ζούσε και πέθανε μαρτυρικά στη Θεσσαλονίκη κατά τον 3 αιώνα, όταν οι συνεχιστές του Ιησού Χριστού, οι οποίου διώκονταν από τις ρωμαϊκές αρχές, συγκροτούσαν μυστικές κοινότητες και οίκους προσευχών.

Κρυφοί χριστιανοί ήταν και οι γονείς του Αγίου Δημητρίου. Ο πατέρας του ήταν διοικητής πόλης. Οι θεοσεβείς σύζυγοι διαπαιδαγώγησαν τον γιο τους σε χριστιανικό πνεύμα και τον μύησαν στην πίστη τους. Όταν πέθαναν, ο αυτοκράτορας ανέθεσε στο Δημήτριο να αναλάβει τη διοίκηση της Θεσσαλονίκης και του διέταξε να σκοτώνει τον καθένα, ο οποίος προφέρει το όνομα του Χριστού. Αντί γι’ αυτό ο νέος διοικητής άρχισε να πιστεύει και συνέχισε να κηρύττει το Ευαγγέλιο. Το 306 ο νέος αυτοκράτορας, ο οποίος επίσης εδίωκε τους χριστιανούς, επιστρέφοντας από εκστρατεία, πέρασε από τη Θεσσαλονίκη. Μαθαίνοντας για τον ερχομό του, ο Δημήτριος μοιράστηκε τον πλούτο του στους φτωχούς.

Εγκατέλειψε τις γήινες φροντίδες του και αφοσιώθηκε σε νηστεία και προσευχή σε αναμονή του μαρτυρικού θανάτου. Όταν ο αυτοκράτορας ήρθε στη Θεσσαλονίκη, ο Δημήτριος δήλωσε τολμηρά, ότι είναι χριστιανός και ξεσκέπασε τον ειδωλολατρικό πολυθεϊσμό. Τον έριξαν στη φυλακή και τον βασάνιζαν σκληρά. Του εμφανίστηκε Άγγελος του Θεού και τον συμβούλεψε να αντέξει ως το τέλος. Το πρωί στις 26 Οκτωβρίου ο Δημήτριος δολοφονήθηκε στο κελί του, έως ότου προσευχόταν. Το πτώμα του θάφτηκε κρυφά από τους χριστιανούς.

Στα χρόνια, όταν οι διωγμοί κατά των χριστιανών σταμάτησαν, πάνω από τον τάφο του κτίστηκε μικρός ναός. Αργότερα διευρύνθηκε και τότε βρέθηκαν τα άφθαρτα λείψανα του μάρτυρα. Απ’ αυτά έσταζε ευώδες μύρο και γι’ αυτό η Εκκλησία τον αποκάλεσε Άγιο Δημήτριο το Μυροβλύτη. Και την ημέρα του θανάτου του - την 26η Οκτωβρίου όλοι οι πιστοί χριστιανοί τιμούν το όνομα και τα έργα του.

Η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά την ημέρα του Αγίου Δημητρίου της Θεσσαλονίκης με πανηγυρική Θεία Λειτουργία. Την ημέρα αυτή οι πιστοί πηγαίνουν στο ναό, για να προσκυνηθούν στην εικόνα του Αγίου, όπου απεικονίζεται σαν ιππέας, καβάλα κόκκινο άλογο. Οι προσευχές των ανθρώπων συνδέονται με ελπίδες για υγεία και ευημερία. Κατά παλιά παράδοση οι θρήσκοι κάνουν κουρμπάνια, χωριάτικες γιορτές και πανηγύρια μετά την εντατική δουλειά το καλοκαίρι, όταν η συγκομιδή της σοδειάς έχει τελειώσει, τα τραπέζια είναι γεμάτα και όλοι περιμένουν το χειμώνα.

Σύμφωνα με τους θεολόγους ο Άγιος Δημήτριος τιμάται στη χώρα μας ακόμα από την εποχή των τσάρων Ασέν και Πέταρ - τα χρόνια της απελευθέρωσης του βουλγαρικού κράτους από το βυζαντινό ζυγό (1187). Η γιορτή συνδέεται κυρίως με την πνευματική βοήθεια, που ο Άγιος παρείχε σ’ αυτούς τους αξιόλογους βούλγαρους αρχηγούς, καθώς και στο βουλγαρικό λαό, που συμμετείχε στην εξέγερση. Μετά την επιτυχία της εξέγερσης ο Άγιος Δημήτριος της Θεσσαλονίκης καταλαμβάνει πολύ σπουδαία θέση στη ζωή της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Σύμφωνα με την ιστορική παράδοση ο Άγιος ενέπνευσε το βουλγαρικό λαό να απορρίψει το βαρύ ζυγό και να κατακτήσει ανεξάρτητη πολιτική, οικονομική και πνευματική ζωή. Χιλιάδες Βούλγαροι σήμερα φέρουν το όνομα Δημήταρ, που είναι ανάμεσα στα δημοφιλέστατα μετά τα ονόματα Ιβαν, Γκεόργκι, Πέταρ.

Λαϊκές παραδόσεις

Στο βουλγαρικό λαϊκό ημερολόγιο η χριστιανική γιορτή προς τιμή του Αγίου Μεγαλομάρτυρα Δημητρίου της Θεσσαλονίκης είναι γνωστή σαν Δημήτροβντεν ή Μήτροβντεν. Για τους Βούλγαρους και τη δουλειά τους έχει ιδιαίτερη σημασία. Κάποτε την ημέρα αυτή οι νύφες φορούσαν τα καλύτερα ρούχα τους, για να προϋπαντήσουν τους άντρες τους, οι οποίοι γύριζαν από δουλειά σε ξένη μέρη. Τότε απελευθερώνονταν από δουλειά οι βοσκοί και υποτακτικοί, που προσλαμβάνονταν την άνοιξη. Θεωρείται, ότι αν την ημέρα του Αγίου Δημητρίου έχει πανσέληνο, οι κυψέλες θα είναι γεμάτες μέλι και οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων θα είναι γλυκές.

Η ημέρα του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται στην αρχή των φθινοπωρινών-χειμερινών γιορτών, ακολουθούμενη από την ημέρα του Αγίου Αρχαγγέλου Μιχαήλ, τα Χριστούγεννα και τις χριστιανικές γιορτές τον Ιανουάριο. Σύμφωνα με το λαϊκό ημερολόγιο η ημέρα του Αγίου Δημητρίου θέτει την αρχή του χειμώνα. “Ο Άγιος Γεώργιος φέρει καλοκαίρι, ο Άγιος Δημήτριος - χειμώνα”, λέει μια βουλγαρική παροιμία.

Ο λαός κάποτε πίστευε, ότι ο Άγιος Δημήτριος είναι δίδυμος του Αγίου Γεωργίου. Αλλά μοιάζουν μόνο με το ότι και οι δύο απεικονίζονται ως καβαλάρηδες στις εικόνες. Ο Άγιος Γεώργιος καβαλά άσπρο άλογο, ενώ ο Άγιος Δημήτριος - μαύρο. Αλλά η διαφορά στην ηλικία τους είναι μεγάλη. Στις ιδέες του λαού μας ο Άγιος Γεώργιος είναι νεαρός και ευσταλής νέος, ενώ ο Δημήτριος γέρος με άσπρο γένι. Και αφού είναι αδερφοί, γιατί τότε έχουν τόσο μεγάλη διαφορά στην ηλικία: Την απάντηση δίνει την παροιμία “Ο Άγιος Γεώργιος φέρει καλοκαίρι και ο Άγιος Δημήτριος - χειμώνα”. Η γιορτή του Αγίου Γεωργίου τον Μάιο είναι σύμβολο της άνοιξης και της νέας ζωής, ενώ ο Άγιος Δημήτριος είναι προστάτης του χειμώνα, του κρύου και του χιονιού, που αντιμετωπίζονται ως σύμβολα της γηρατειάς. Από τα άσπρα του γένια σκορπίζεται το πρώτο χιόνι.

Την ημέρα του Αγίου Δημητρίου, όπως και την ημέρα του αδερφού του Αγίου Γεωργίου, γίνονταν μαντείες. Οι αγρότες έκαναν τις προβλέψεις τους, παρακολουθώντας την μορφή της Σελήνης, την συμπεριφορά των ζώων και άλλα σημάδια. Ακόμη την ημέρα του Αγίου Δημητρίου κατόρθωναν να μαντέψουν εάν ο χειμώνας θα είναι κρύος και διαρκής, εάν θα έχει αρκετό μέλι το επόμενο χρόνο και αν θα είναι πλούσια η σοδιά.

Διαδώστε

Η ημέρα του Αγίου Δημητρίου του Μυροβλύτη στην ορθόδοξη και τη λαϊκή παράδοση

Περισσότερα στην κατηγορία

Ημέρα Ανοικτών Θυρών στο Μουσείο Ψηφιδωτών στην Ντέβνια

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο συμμετέχει στις Ευρωπαϊκές Ημέρες Αρχαιολογίας

Προτάσεις για επίσκεψη σε βουλγάρικες εκκλησίες την Ημέρα της Ανάληψης του Κυρίου