Τέχνη από τρεις χώρες - Βουλγαρία, Ελλάδα και Ρουμανία, που δημιουργήθηκε στην περίοδο 1910-1940, εντυπωσιάζει τους επισκέπτες της μεγάλης έκθεσης «Πρόσωπα του μοντερνισμού». Η έκθεση εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη και θα συνεχιστεί έως τις 16 Φεβρουαρίου. Νωρίτερα παρουσιάστηκε στο Βουκουρέστι, και μετά τη Σόφια θα φιλοξενηθεί στην Αθήνα.

Σύμφωνα με τον Χρήστο Καρά, μάνατζερ του σχεδίου από ελληνική πλευρά, τα λόγια «βαλκανικός μοντερνισμός» πιθανόν ακούγονται σαν οξύμωρο σχήμα για εκείνους που δεν γνωρίζουν την ιστορία της τέχνης στην περιοχή μας. «Ένας από τους στόχους του σχεδίου είναι να δείξει την τέχνη των Βαλκανίων κατά την εξεταζόμενη περίοδο από μια πιο ισορροπημένη οπτική γωνιά, εκδηλώνοντας τις περιφερειακές και τις εθνικές ιδιαιτερότητες.»


Έργο του Ρουμάνου ζωγράφου Μακς Χέρμαν Μάκσι “Γυμνό σώμα με ειδώλιο”, έργο του Νικολάι Αμπράσεφ "Γη" και "Πορτρέτο με χάρτινα λουλούδια" του Έλληνα Γιάννη Τσαρούχη

Μια από τις αξίες της έκθεσης είναι ότι δεν ταξινομεί τους πίνακες ανάλογα με την εθνικότητα των ζωγράφων τους, αλλά ανάλογα με τα θέματά τους. Έτσι οι επισκέπτες της έκθεσης μπορεί να βρει τις διαφορές και τις ομοιότητες στις καλλιτεχνικές αναζητήσεις.

«Στην έκθεση μπορούμε να βρούμε πολύ ενδιαφέρουσες πτυχές», λέει ο Μπορίς Νταναίλοφ, συντονιστής του σχεδίου από βουλγαρική πλευρά. «Μια από τις πτυχές αυτές που βλέπουμε για πρώτη φορά, είναι ότι οι ζωγράφοι που δημιουργούν στα Βαλκάνια, έχουν κοινές αναζητήσεις, που είναι αποτέλεσμα από τις επαφές τους με δυτικοευρωπαϊκά αισθητικά και καλλιτεχνικά κινήματα. Οι ίδιοι οι δημιουργοί που ζουν στα Βαλκάνια, συνήθως δεν διατηρούν επαφές μεταξύ τους. Δηλαδή, δημιουργούν με βλέμμα στραμμένο στη Δύση, και παρά το γεγονός αυτό τα αποτελέσματα είναι τέτοια ώστε όταν συγκρίνει κανείς τα έργα τέχνης από τις τρεις χώρες, βλέπει κάποια συγγένεια. Πρέπει να υπογραμμιστεί επίσης το υψηλό επαγγελματικό επίπεδο όλων των ζωγράφων.»

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η έκθεση ονομάζεται «Πρόσωπα του μοντερνισμού», επειδή παρουσιάζει επώνυμες προσωπικότητες της τέχνης των τριών χωρών. Μπορούμε να αναφέρουμε τον απίθανα ταλαντούχο Ιβάν Μίλεφ, που παρόλο που απεβίωσε πριν συμπληρώσει τα 30, άφησε εντυπωσιακά με την φαντασία και δυναμική τους έργα, τα οποία συνδυάζουν την εθνική παράδοση με τη σετσεσιόν. Επίσης τον Ζορζ Παπάζοφ που σπούδασε στο εξωτερικό, έζησε αρκετά χρόνια στη Γαλλία και συμμετείχε σε εκθέσεις μαζί με τον Πικασό, τον Ζοάν Μιρό και τον Μαξ Έρνστ. Στην έκθεση το έργο του είναι κοντά στο πίνακα του Ρουμάνου ζωγράφου Αρτούρ Σεγκάλ.

"Απεσταλμένοι" του Ζορζ Παπάζοφ, "Γυναίκα που διαβάζει" του Αρτούρ Σεγκάλ και "Νικοφόρος" του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα 

«Οι συμπτώσεις επιβάλλονται αναπόφευκτα», προσθέτει ο κ. Νταναίλοφ, «αλλά είναι ζήτημα επόμενων πιο ειδικευμένων ερευνών. Ουσιαστικά η έκθεση προσπαθεί να υποβάλλει αυτά τα ζητήματα για πρώτη φορά, ενώ στο εξής πρόκειται και η πιο προσεκτική και αναλυτική εξερεύνησή τους.»

Διοργανωτές της έκθεσης είναι η Εθνική Πινακοθήκη της Βουλγαρίας, το Εθνικό Μουσείο Καλών Τεχνών της Ρουμανίας και το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Θεοχαράκη των Αθηνών, Το σχέδιο πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του προγράμματος Πολιτισμού της ΕΕ.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα, Σοφία Μπόντσεβα