Έθιμα και παραδόσεις για την Κυριακή των Βαΐων

Όμορφη και φωτεινή ημέρα στην ζωή των Χριστιανών είναι η Κυριακή των Βαΐων. Με την γιορτή αυτή η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά την είσοδο του Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα πριν πάνω από δύο χιλιετίες.

Έξι μέρες πριν το εβραϊκό Πάσχα, ο Χριστός πηγαίνει στη μικρή πόλη Βηθανία και με τη θαυματουργό του δύναμη του ανασταίνει τον αποθανόντα πριν τέσσερις μέρες Λάζαρο. Την επομένη, καβάλα στο γαϊδουράκι του και συνοδευόμενος από τους μαθητές του, ο Ιησούς Χριστός ξεκινά για τα Ιεροσόλυμα, ενώ από παντού συρρέει κόσμος. Στον δρόμο απ’ όπου περνάει, οι άνθρωποι στρώνουν ρούχα και ρίχνουν κάτω από τα πόδια του πράσινα κλαριά με λευκά άνθη. Με κλαδιά φοινικιάς και τραγουδώντας "Ωσαννά εν τοις υψίστοις. Ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου", τον προϋπαντά το συγκεντρωμένο πλήθος. Δύο χιλιετίες αργότερα με ευλάβεια και αγάπη οι Χριστιανοί στη Βουλγαρία τιμούν αυτό το γεγονός.

Η λειτουργία της ημέρας των Βαΐων αρχίζει με τον Εσπερινό το προηγούμενο βράδυ. Την ημέρα οι πιστοί μαζεύουν κλαριά ιτιάς, που αντικαθιστούν συμβολικά τα κλαδιά φοινικιάς. Τα κλαριά αγιάζονται στους ναούς με ειδικές προσευχές. Την ημέρα της γιορτής, μετά την επίσημη λειτουργία, οι ιερείς μοιράζουν τα κλαριά στους εκκλησιάζοντες. Ετσι νοερά συμμετέχουν στην πανηγυρική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα και τον υποδέχονται σαν Σωτήρα του ανθρωπίνου γένους. Οι Χριστιανοί παίρνουν κλαδιά και τα πάνε στα σπίτια τους - για προφύλαξη της υγείας και για θεραπεία ασθενών.

Οι θρήσκοι πιστεύουν, ότι το αγιασμένο κλαρί ιτιάς προφυλάσσει από κάθε κακό. Γι’ αυτό το βάζουν στην εικόνα του σπιτιού. Εκτός από την πανηγυρική λειτουργία, πολλοί από τους πιστούς κάνουν κουρμπάνι ειδικά για την υγεία των συγγενών τους. Την ημέρα αυτή οι Χριστιανοί ευχαριστούν τον Θεό για το ότι είναι υγιείς και προσεύχονται για την άφεση των αμαρτιών τους, για παρηγοριά και οδηγίες.

Για τη γιορτή, από την οποία αρχίζει η Εβδομάδα των Παθών είτε η Εβδομάδα των Μαρτυρίων του Χριστού, οι Βούλγαροι έχουν πολλά ονόματα - την ονομάζουν ημέρα των Βαΐων, Κυριακή των κοριτσιών, ημέρα της ιτιάς. Πολλά είναι τα έθιμα, στο επίκεντρο των οποίων βρίσκεται η ιτιά ως σύμβολο της γυναικείας αρχής. Δεμένη στον Σταυρό, “εξασφαλίζει” υγεία. Οι άνθρωποι πιστεύουν, ότι όλοι, όσοι είναι στολισμένοι με ιτιά, θα είναι γεροί καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου. Στο κάθε κλαρί και άνθος ιτιάς ο Βούλγαρος εναποθέτει ελπίδες και όνειρα.

Την ημέρα των Βαΐων γιορτάζουν και όλοι, όσοι φέρουν το όνομα άνθους δηλαδή ο κάθε δέκατος Βούλγαρος. Με στεφάνι ιτιάς, που είναι και το σύμβολο της γιορτής, οι χριστιανοί στολίζουν την πόρτα του σπιτιού τους, για να το προστατεύει από το κακό μέχρι την επόμενη άνοιξη. Ενώ η ελπίδα, η διασκέδαση και η προσευχή προς τον Θεό είναι αμετάβλητες, για να μη φορτωθεί κανείς σταυρό μεγαλύτερο απ’ αυτόν που μπορεί να κουβαλήσει.

Ανθόκηπος στην αυλή του σπιτιού – αυτή η παράδοση είναι ζωντανή και σήμερα στη Βουλγαρία. Ποια είναι τα πιο αγαπημένα λουλούδια; Το βασιλικό, το γαρίφαλο και το τριαντάφυλλο, όπως λένε τα δημοτικά τραγούδια. Τα λουλούδια παριστάνουν μια συμβολική προσωπογραφία της κοπέλας που τα καλλιεργεί: άσπρο βασιλικό είναι το πρόσωπό της, κόκκινο γαρίφαλο – τα χείλια, τριαντάφυλλο – τα μάγουλά της. Κατά παράδοση τα λουλούδια στην αυλή φυτεύονται από την κοπέλα στην οικογένεια. Γι’ αυτό ο ανθόκηπος ταυτίζεται με τη μορφή της σαν σύμβολο της φυσικής ομορφιάς και του ψυχισμού της.

Κάθε λουλούδι συμβολίζει κάτι συγκεκριμένο στη σκέψη και την ποίηση του λαού. Στα τραγούδια η αγνότητα της κοπέλας παριστάνεται από το άσπρο βασιλικό, μεταμορφωμένο σε μαργαριτάρια και πολύτιμες πέτρες. Για την ευωδιά του βασιλικού οι κοπέλες και οι νύφες στολίζουν τα κεφάλια τους, ενώ οι γριές το φυλάνε στον κορφό τους. Με ανθοδέσμη βασιλικού ραντίζεται το αγιασμένο νερό στα πανηγυρικά έθιμα. Το βασιλικό χρησιμοποιείται σε κάθε τελετουργία και μαζί με το γεράνι συνοδεύει το Βούλγαρο από τη γέννηση μέχρι το θάνατο, στις γιορτές και στην καθημερινότητα. Μοναδικά το γεράνι μπορεί να συναγωνίζεται το βασιλικό ως προς τη δημοφιλία του. Το γεράνι επίσης πλέκεται στις τελετουργικές ανθοδέσμες. Πιστεύεται, ότι αυτό το αρωματικό και πάντα πράσινο φυτό δίνει στους ανθρώπους υγεία και μακροζωία. Γι’ αυτό καλλιεργείται και στις αυλές των σπιτιών, αν και συναντιέται άφθονα στα δάση και τα βουνά.

Το νεκράνθεμο επίσης είναι ανάμεσα στα πιο αγαπημένα λουλούδια. Ο γύρος στη μέση του με σκούρο καφετί χρώμα συχνά συγκρίνεται με τα όμορφα μάτια της κοπέλας. Πιστεύεται, ότι τα λουλούδια, φυτεμένα την 25η Μαρτίου – την Ημέρα του Ευαγγελισμού – γίνονται τα πιο αρωματικά και όμορφα.

Το βασικό σύμβολο του έρωτα στη βουλγαρική παράδοση είναι το τριαντάφυλλο. Κάτω από κόκκινη τριανταφυλλιά στον κήπο οι κοπέλες αφήνουν τη νύχτα καζανάκι νερό, στο οποίο βάζουν τα δακτυλίδια τους και το πρωί μαντεύουν ποια θα παντρευτεί. Κάτω από άσπρη τριανταφυλλιά κοιμούνται οι ερωτευμένοι. Νωρίς το πρωί τους ξυπνάει το κελάηδημα του πουλιού, κουρνιασμένου στα κλαριά της τριανταφυλλιάς.

Διαδώστε

Έθιμα και παραδόσεις για την Κυριακή των Βαΐων

Περισσότερα στην κατηγορία

Φολκλορική ομάδα από το Μπάνσκο κατέκτησε το κοινό και την κριτική επιτροπή στο Διεθνές Φεστιβάλ στο Ζακοπάνε

Το Φεστιβάλ Παραδοσιακής Φορεσιάς στη Ζέραβνα μας μεταφέρει πίσω στο χρόνο

Φαγητά και παραδόσεις του Βανάτου σε φεστιβάλ στο χωριό Ασένοβο

Παραδοσιακές φορεσιές και χοροί από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία παρουσιάζονται στο Λόβετς