Τον Απρίλη 2004 η Βουλγαρία έγινε ισότιμο μέλος του ΝΑΤΟ. Τα τελευταία έξι χρόνια η χώρα διένυσε ένα δύσκολο δρόμο προσαρμογής ύστερα από δεκαετίες συμμετοχής στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας: υιοθεσία των νατοϊκών στάνταρ εξοπλισμού, αναδιοργάνωση της διοίκησης, δραστικές περικοπές των ενόπλων δυνάμεων.

Τι είναι το σημαντικότερο που συνέβη σ’ αυτό τον τομέα κατά τον απερχόμενο χρόνο;

Εμβληματική για τη Βουλγαρία ως κράτος-μέλος της Συμμαχίας ήταν η Σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ το Νοέμβριο στη Λισαβόνα. Ένα από τα σημαντικά μηνύματα της Σόφιας που παρουσιάστηκε εκεί από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Γκεόργκι Παρβάνοφ, ήταν το αίτημα της Βουλγαρίας να καλυφθεί εξολοκλήρου από την πολυσυζητούμενη τον τελευταίο καιρό αντιπυραυλική ασπίδα. Η Βουλγαρία ζήτησε η ασπίδα αυτή να γίνει μια από τις βασικές αποστολές του ΝΑΤΟ και να πραγματοποιείται σε συνεργασία με τη Ρωσία. Με την αφορμή αυτή ο Βούλγαρος υπουργός Εξωτερικών, Νικολάι Μλαντένοφ, τόνισε ότι τόσο για το ΝΑΤΟ, όσο και για τη Ρωσία και κυρίως για τη Βουλγαρία, η ανάγκη δημιουργίας αντιπυραυλικής άμυνας συνδέεται με την αναγνώριση των δυνητικών νέων απειλών. Ανάμεσά τους είναι η ένταση στο διεθνές καθεστώς μη διάδοσης πυρηνικών όπλων και βαλλιστικών πυραύλων, καθώς και ο κίνδυνος ριζοσπαστικοί σχηματισμοί να προμηθευθούν τεχνολογίες κατασκευής τους.

Στη συνάντηση της Λισαβόνας που ήταν η πιο κρίσιμη στην 61 ετών ιστορία της Συμμαχίας, οι αρχηγοί των 28 κρατών-μελών ψήφισαν νέα Στρατηγική αντίληψη για την ανάπτυξη του οργανισμού κατά την επόμενη δεκαετία. Στην αντίληψη συμπεριλήφθηκαν όλες οι προτάσεις της Βουλγαρίας, μεταξύ των οποίων είναι η ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ευρωατλαντική ζώνη ασφάλειας, ο καλύτερος συντονισμός μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αποφυγή της επικάλυψης καθηκόντων, δαπανών και πόρων, καθώς και η αναγνώριση της ενεργειακής ασφάλειας ως βασικού παράγοντα της συλλογικής ασφάλειας.

Στη Λισαβόνα η Βουλγαρία επαναβεβαίωσε την αποφασιστικότητά της να συμμετάσχει ως το τέλος στη μεγαλύτερη πρόκληση ενώπιον της Συμμαχίας – στον πόλεμο που εδώ και εννέα χρόνια οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ διεξάγουν στο Αφγανιστάν. Όπως επισήμαιναν ορισμένοι παρατηρητές, η Σόφια είναι εύγλωττο παράδειγμα δέσμευσης του κράτους με την αποστολή εκεί.

Άλλο σημαντικό σημείο των σχέσεων ΝΑΤΟ-Βουλγαρίας είναι η δημιουργία ασφαλούς κυβερνοάμυνας. Στη Στρατηγική εθνικής ασφάλειας της Βουλγαρίας που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση πριν εβδομάδες, συμπεριλήφθηκε και το ζήτημα της λεγόμενης κυβερνοασφάλειας. Επίκειται η Βουλγαρία και το ΝΑΤΟ να υπογράψουν Μνημόνιο συνεργασίας στον τομέα της κυβερνοάμυνας, δηλαδή της προστασίας από κυβερνοεπιθέσεις κατά των ηλεκτρονικών συστημάτων στρατηγικής σημασίας που θα ρυθμίσει την ανταλλαγή πληροφοριών σ’ αυτόν τον τομέα, καθώς και τη διεξαγωγή κοινών επιχειρήσεων. Από βουλγαρικής πλευράς εταίρος θα είναι το Κυβερνητικό κέντρο αντίδρασης σε κυβερνοεπιθέσεις.

Κατά τον απερχόμενο χρόνο η Βουλγαρία συμμετείχε με επιτυχία και σε μια άλλη πρωτοβουλία του ΝΑΤΟ. Κοινή αντιπροσωπεία της Συμμαχίας και της μη κυβερνητικής οργάνωσης "Διαφάνεια χωρίς σύνορα" επισκέφθηκε τη Σόφια και αξιολόγησε υψηλά τα ανειλημμένα μέτρα από το βουλγαρικό υπουργείο Αμύνης για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και τη δημιουργία σταθερών και ασφαλών μηχανισμών αποτροπής της. Ο εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ Στούαρντ Έλντον αξιολόγησε υψηλά τις πρακτικές αντιμετώπισης της διαφθοράς στον τομέα της άμυνας και διευκρίνισε ότι η Βουλγαρία είναι μια από τις πρώτες χώρες που προσχώρησαν στην πρωτοβουλία του ΝΑΤΟ για την καθιέρωση της τιμιότητας στα υπουργεία Αμύνης των κρατών-μελών της Συμμαχίας.

Η εφαρμογή των νατοϊκών στάνταρ στις βουλγαρικές ένοπλες δυνάμεις κατά τον απερχόμενο χρόνο αντιμετώπισε και ορισμένες δυσκολίες. Η οικονομική κρίση στη Βουλγαρία το 2010 έπληξε και την άμυνα. Ο στρατός αναγκάστηκε να επαναδιαπραγματευθεί σημαντικές στρατιωτικές συναλλαγές, στραμμένες προς τη βελτίωση της συμβατότητάς του με τα νατοϊκά κριτήρια. Η Σόφια έλαβε τη συγκατάθεση της ιταλικής εταιρείας Αlenia Αeronautica ώστε η παραγγελία πέντε μεταγωγικών τακτικών αεροπλάνων "Σπαρτάν" αξίας 91 εκατ. ευρώ που έγινε το 2006 να περιοριστεί σε τρία αεροσκάφη αυτού του είδους.

Μειώθηκε και η αρχική παραγγελία εξαρτημάτων αυτοκινήτων προς τη Daimler Chrysler. Και οι δύο εταιρείες δεν πρόβαλαν καμιά αξίωση προς τη βουλγαρική πλευρά. Δεν έχει έτσι όμως το ζήτημα με τα 12 ελικόπτερα Cougar και τα 6 Panther που παραγγέλθηκαν το 2005 στη γαλλική Eurocopter. Επίκεινται δύσκολες διαπραγματεύσεις για τη μείωση του αριθμού τους, καθώς και για τις αξιώσεις της γαλλικής εταιρείας ύψους 12 εκατ. ευρώ για τις αργοπορημένες πληρωμές.

Και στο τέλος λίγα στατιστικά στοιχεία για τον απερχόμενο χρόνο: στη Βουλγαρία διεξάχθηκαν με βάση τα νατοϊκά στάνταρ 112 ασκήσεις μονάδων των διάφορων ειδών ενόπλων δυνάμεων. Οκτώ σχηματισμοί πιστοποιήθηκαν σύμφωνα με τα στάνταρ του ΝΑΤΟ και 15 – για συμμετοχή σε αποστολές του ΝΑΤΟ στο εξωτερικό. Το 2010 περισσότεροι από 730 Βούλγαροι στρατιωτικοί έλαβαν μέρος σε επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ στον κόσμο.

Μετάφραση: Έλλη Γκέκοβα