Υπάρχει ένα μέρος στα βουλγαρικά παράλια της Μαύρης θάλασσας που χαίρει αυξημένης προσοχής εκ μέρους των τουριστών ακόμα και το χειμώνα. Είναι ο δήμος της πόλης Σάμπλα που καταλαμβάνει το βορειότερο τμήμα των ακτών μας.

Στα όριά του βρίσκονται τρεις υγρότοποι που αποτελούν χειμερινό καταφύγιο δεκάδων απειλούμενων ειδών πτηνών. Κατά τους ψυχρούς μήνες, όταν τα θαλασσινά θέρετρα ερημώσουν, ο δήμος Σάμπλα υποδέχεται πούλμαν με ξένους ορνιθολόγους και φυσιολάτρες, εξοπλισμένους με φωτογραφικές μηχανές, βιντεοκάμερες, κιάλια. Πριν κατευθυνθούν όμως προς τους υγροτόπους, επισκέπτονται μια ρομαντική γωνιά δίπλα στη θάλασσα, όπου ο χρόνος σαν να έχει σταματήσει. Εκεί, τυλιγμένος από ανέμους και θρύλους και στεφανωμένος από τους αιωρούμενους γλάρους, υψώνεται ο Φάρος της Σάμπλα.

Ο παλιότερος φάρος στις ακτές της Μαύρης θάλασσας βρίσκεται στο ανατολικότερο σημείο της Βουλγαρίας – το ακρωτήριο Σάμπλα. Το αστρονομικό Νέο έτος εδώ επέρχεται νωρίτερα σε σύγκρίση με το υπόλοιπο τμήμα της χώρας. Στις 31 Δεκεμβρίου ο φάρος μπήκε στο νέο 2011 ολόκληρα 19 λεπτά νωρίτερα από τη Σόφια, από την οποία απέχει περίπου 550 χλμ.


Φωτογραφία: Βένετα Νικόλοβα

Υποστηρίζεται ότι ο φάρος κατασκευάστηκε κατ’ εικόνα και ομοίωση ενός από τα Επτά θαύματα του Κόσμου – του Φάρου της Αλεξάνδρειας, ο οποίος καταστράφηκε από σεισμό κατά το Μεσαίωνα. Σ’ αντίθεση μ’ αυτόν όμως ο φάρος της Σάμπλα επιβίωσε παρά τις μεταβολές του χρόνου και τις φυσικές καταστροφές Τον αποκαλούν επίσης "φάρο των άμμων", γιατί προστατεύει τα πλοία από προσάραξη στα ρηχά ύδατα μεταξύ του ακρωτηρίου Σάμπλα και του κοντινού ψαροχωρίου Τιουλένοβο.

Τα φώτα που εκπέμπονται από την κορυφή του 32 μέτρων πύργου του τρεμοσβήνουν κάθε 25 δευτερόλεπτα, στέλνοντας σήματα σε 17 μίλια στα ανοιχτά της θάλασσας. Στη σημερινή της μορφή ο φάρος υπάρχει από το 1856. Τότε ανορθώθηκε και τέθηκε σε λειτουργία στη θέση παλιότερης εγκατάστασης, κατασκευασμένης περίπου εκατό χρόνια νωρίτερα.


Άποψη προς τους βράχους κοντά στο χωριό Τιουλένοβο, Φωτογραφία: Βένετα Νικόλοβα

Υπάρχουν όμως πληροφορίες ότι από το ακρωτήρι Σάμπλα εκπέμπονταν φωτεινά σήματα ακόμα στη βαθιά αρχαιότητα, όταν η Μαύρη θάλασσα ήταν σταυροδρόμι θαλασσοπόρων και εμπόρων όλης της περιοχής. Σήμερα, παρά την ανάπτυξη των τεχνολογιών πλοήγησης, όχι όλα τα πλωτά σκάφη διαθέτουν GPS-συστήματα, ενώ η περιοχή είναι επικίνδυνη λόγω των υφάλων. Έτσι ο φάρος δεν είναι απλώς συναισθηματική ανάμνηση, αλλά ανάγκη, εξηγεί ο Ηλιάν Χριστάκιεφ της δημοτικής διοίκησης της Σάμπλα.

Παρόμοια με τους άλλους φάρους και εκείνος της Σάμπλα τέθηκε σε εκμετάλλευση και ύστερα υπό τη διαχείριση της γαλλικής εταιρείας Compagnie des Phares de L’Empire Ottoman στα μέσα του 19ου αι., όταν η Βουλγαρία ακόμα βρισκόταν υπό οθωμανική κυριαρχία.

"Στον πύργο του φάρου είναι εντοιχισμένο μονόγραμμα του σουλτάνου Αμπντούλ Μετζίτ, ο οποίος κυβερνούσε την Οθωμανική Αυτοκρατορία εκείνη την εποχή", αφηγείται ο Ηλιάν Χριστάκιεφ. "Τέτοια μονογράμματα εντοιχίζονταν σε κτίρια εξαιρετικής σημασίας για την αυτοκρατορία. Περίεργο είναι το ότι αν και είναι ο υψηλότερος στις ακτές μας, ο φάρος κτίστηκε εύκολα και γρήγορα, ενώ τα έξοδα για την οικοδόμησή του ήταν πολλές φορές μικρότερα σε σύγκριση με εκείνα για τους άλλους φάρους. Τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι κυριολεκτικά σε μερικά μέτρα από το φάρο κατά τον 4ο-6ο αι. υψώνονταν τα τείχη υστερορωμαϊκού κάστρου που αποτέλεσαν πηγή δομικού υλικού για την κατασκευή του".


Φωτογραφία: Βένετα Νικόλοβα

Το ακρωτήρι Σάμπλα κατοικούνταν ακόμα κατά την αρχαιότητα. Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές σε άμεση γειτνίαση με το φάρο πριν περισσότερες από 2 χιλιετίες υπήρχε λιμενικός οικισμός, ονομαζόμενος Καρία. Απ’ αυτόν στις μέρες μας σώζεται μονάχα το όνομα που φέρουν επίσης η τοποθεσία και ο μικρός οικισμός ψαράδων που δημιουργήθηκε πρόσφατα με χαμηλά κτίρια και ταβέρνα, όπου προσφέρονται φρέσκο ψάρι και νόστιμες σπεσιαλιτέ.

Νότια του χωριού Τιουλένοβο υπάρχουν αναρίθμητα σπήλαια, τα οποία μέχρι πριν 15 χρόνια κατοικούνταν από φώκιες. Στην περιοχή του ακρωτηρίου Σάμπλα συχνά μαίνονται φοβερές και εξαιρετικά γραφικές θύελλες – προς χαρά ζωγράφων και φωτογράφων, οι οποίοι δεν κουράζονται να ζωγραφίζουν και αποτυπώνουν τα τεράστια κύματα που σπάνε με τρομακτικό κρότο στην απόκρημνη ακτή.

Κατά το μακρινό 1901 καταστρεπτικός σεισμός συντάραξε την περιοχή, προξενώντας σοβαρές ζημιές στους κοντινούς οικισμούς. Ο φάρος όμως δεν έπαθε σχεδόν καμιά ζημιά. Μόνο στον πύργο του εμφανίστηκαν ρωγμές και αυτός στερεώθηκε με μετάλλινα στεφάνια που διατηρούνται και σήμερα.

Κοντά στη Σάμπλα βρίσκεται μια από τις ομορφότερες πλαζ στα βουλγαρικά παράλια, Φωτογραφία: Βένετα Νικόλοβα

Ο φάρος της Σάμπλα έχει και μυστικό του. Το 1996, όταν τιμήθηκαν τα 140 χρόνια του, οι άνθρωποι, οι οποίοι διαχειρίζονται την εγκατάσταση, έθαψαν στα θεμέλια της μήνυμα προς τις μελλοντικές γενιές που θα ανοιχθεί μόλις το 2056, όταν ο φάρος θα συμπληρώσει 200 χρόνια.

Μετάφραση: Έλλη Γκέκοβα