Έκθεση, αφιερωμένη στο έργο του Αγίου Ναούμ

δημοσίευση: 2/22/11 1:07 PM

Τοιχογραφία της κοιμήσεως του Αγίου Ναούμ στο καθοικό της Μονής του Αγίου Ναούμ στην Αχρίδα

Φωτογραφία: Архив

Πρόσφατα στο Μουσείο "Η Γη και οι Άνθρωποι" στη Σόφια φιλοξενήθηκε έκθεση, αφιερωμένη στα 1100 χρόνια της κοίμησης του Αγίου Ναούμ της Αχρίδας. Είναι ένας από τους μαθητές και συνεργάτες των δημιουργών του σλαβικού αλφαβήτου, των Αγίων αδελφών Κυρίλλου και Μεθοδίου, προστατών της Ευρώπης.

Η εκπολιτιστική δραστηριότητα του Αγίου Ναούμ αποτελεί συνέχιση του δύσκολου αγώνα τους ώστε η δημιουργημένη απ’ αυτούς αρχαία βουλγαρική λόγια γλώσσα να καθιερωθεί στην τέλεση των λειτουργιών και έτσι για πρώτη φορά στην Ευρώπη να αλλάξει η πρακτική της επίσημης χρήσης μόνο της λατινικής και της ελληνικής που τότε θεωρούνταν ιερές γλώσσες.

"Η ιδέα για την έκθεση γεννήθηκε προ πολλού", αναφέρει η υφηγήτρια Σβετλίνα Νικόλοβα, διευθύντρια του Επιστημονικού Κέντρου των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου που προετοίμασε την έκθεση. Σύμφωνα με την υφηγήτρια, η κοινή δραστηριότητα των μαθητών και των συνεχιστών των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, οι πιο διακεκριμένοι από τους οποίους είναι οι Άγιοι Κλήμης και Ναούμ, ανάμεσα στα πλατιά στρώματα του βουλγαρικού πληθυσμού, οδηγεί στην οριστική και αμετάκλητη υιοθέτηση της σλαβικής γραφής στη Βουλγαρία. Έτσι ο Άγιος Ναούμ συγκαταλέγεται μεταξύ των προσωπικοτήτων με τη μεγαλύτερη συμβολή στην κατάργηση της χρήσης της ξένης για τους Βούλγαρους ελληνικής γλώσσας στην εκκλησιαστική και την πολιτιστική ζωή.

Τούτο όμως δεν εμποδίζει την αξιόλογη παρουσία του στα ελληνικά χειρόγραφα και έντυπα βιβλία που δημιουργούνται και διαδίδονται από τους αρχιεπισκόπους Έλληνες της Αχρίδας στο χρονικό διάστημα μεταξύ του 11ου και του 18ου αι. Κατά την υφηγήτρια Νικόλοβα, δεν υπάρχει άλλος Βούλγαρος άγιος, για τον οποίο ακόμα από το 17ο αι. μέχρι σήμερα να υπάρχουν τόσες πολλές παραδόσεις και θρύλοι που αντικατοπτρίζονται στην εικαστική τέχνη. Εικόνες και τοιχογραφίες με τη μορφή του Αγίου Ναούμ δημιουργούνται από το 14ο μέχρι τον 21ο αι. όχι μόνο στη σημερινή Βουλγαρία, αλλά και στα εδάφη άλλων κρατών της Βαλκανικής χερσονήσου – της Αλβανίας, Ελλάδας, Δημοκρατίας της Μακεδονίας, Σερβίας.

Στην έκθεση παρουσιάζονται γραπτά μνημεία, τεχνουργήματα και κείμενα που συνδέονται με τον Άγιο Ναούμ, με τη ζωή και το έργο του, καθώς και με τις μετέπειτα παραδόσεις, οι οποίες σώζονται και διατηρούνται και στη σύγχρονη εποχή σε πολλές χώρες του κόσμου, αρχίζοντας από τη Βουλγαρία και τα ορθόδοξα βαλκανικά κράτη, περνώντας από τη Ρωσία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Ελβετία και φθάνοντας στο μακρινό Καναδά.

"Η έκθεση αυτή παρακολουθεί τη ζωή, το έργο και τις παραδόσεις που σχετίζονται με τον Άγιο Ναούμ της Αχρίδας", λέει η υφηγήτρια Σβετλίνα Νικόλοβα. "Προσπαθήσαμε να δείξουμε τις πηγές, από τις οποίες αντλούνται μαρτυρίες για τον άγιο. Οι περισσότερες πηγές είναι ελληνικές, παρά το γεγονός ότι κάποιες απ’ αυτές αργότερα μεταφράστηκαν στη βουλγαρική γλώσσα. Επίσης διασώθηκαν και κάποιες μαρτυρίες για τη δημιουργία του διαφωτιστή. Πριν από 25 χρόνια περίπου βρέθηκε από ένα συνάδελφό μας, τον ερευνητή Στέφαν Κοζουχάροφ, το μόνο γνωστό ως σήμερα έργο του Αγίου Ναούμ της Αχρίδας, ο οποίος δεν ήταν γνωστός στην επιστήμη ως συγγραφέας. Ο Άγιος Ναούμ είναι ο δημιουργός του ποιητικού έργου προς τιμή του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα. Έχουμε παρουσιάσει τις μαρτυρίες που διαθέτουμε σήμερα – βουλγαρικά, σερβικά και ρωσικά χειρόγραφα, στα οποία διασώθηκε το έργο αυτό".

"Προσπαθήσαμε να καλύψουμε όσο το δυνατό ευρύτερο γεωγραφικό και χρονολογικό χώρο διάδοσης των απεικονίσεων του Αγίου Ναούμ", εξηγεί η υφηγήτρια Σβετλίνα Νικόλοβα. Σύμφωνα με την ίδια όμως: "Ο Άγιος Ναούμ παρέμεινε στη σκιά των μεγαλοφυών διδασκάλων του και η αλήθεια είναι ότι η βουλγαρική κοινωνία ξέρει πολύ λίγα γι’ αυτόν. Η συνεισφορά του αγίου όμως ποτέ δεν ξεχάστηκε στη βουλγαρική επιστήμη, δεν ξεχνιέται και σήμερα. Παρ’ όλα αυτά οι Βούλγαροι επιστήμονες πρέπει πιο δραστήρια να προβάλλουν στην κοινωνία μας τον Άγιο Ναούμ και όλα τα επιτεύγματα της εποχής εκείνης, όταν η Βουλγαρία πράγματι ήταν σημαντική δύναμη στην Ευρώπη όχι μόνο από πολιτική, αλλά και από πολιτιστική και ιστορική άποψη".

Μετάφραση: Έλλη Γκέκοβα, Ντενίτσα Σοκόλοβα

По публикацията работи: Νταρίνα Γκριγκόροβα

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Διαδώστε

Έκθεση, αφιερωμένη στο έργο του Αγίου Ναούμ

Περισσότερα στην κατηγορία

Ημέρα της Μακεδονίας στην Βουλγαρία

Σήμερα είναι η γιορτή του Αγίου Πνεύματος

Θρακικοί θησαυροί παρουσιάζονται σε παγκόσμια έκθεση στις ΗΠΑ