"Το παράδοξο στα χρόνια που ζούμε είναι ότι έχουμε ψηλά κτίρια, αλλά χαμηλή ανεκτικότητα, μεγάλους αυτοκινητόδρομους, αλλά στενές αντιλήψεις". Αυτή είναι η γνώμη του παγκοσμίως γνωστού αμερικάνου κωμικού και συγγραφέα Τζόρτζ Κάρλιν. Η αιτία να τον παραθέσουμε είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ανεκτικότητας που γιορτάζεται στις 16 Νοεμβρίου.

Η ανεκτικότητα είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται πολύ, αλλά θαρρείς ακόμα έχει ανάγκη από εξήγηση και ερμηνεία, για να μπορούμε να κτίσουμε όλοι εμείς την δική μας προσωπική γέφυρα προς τον ποικιλόμορφο κόσμο που μας περικυκλώνει. Δυστυχώς, η μη ανεκτικότητα προς τις διαφορές και σήμερα προκαλεί συγκρούσεις, πολέμους και αιματηρά γεγονότα, μίσος και χάος. Η ανεκτικότητα είναι στη βάση των πολιτισμένων και ειρηνικών ανθρώπινων σχέσεων. Είναι αξία και αρχή της Ευρωπαϊκής οικογένειας στην οποία ανήκουμε.

Είναι ανεκτικοί οι Βούλγαροι; Αυτή ήταν η ερώτηση που υποβάλλαμε στον κοινωνικό ανθρωπολόγο, Χαραλάν Αλεξάντροφ. "Είναι ανεκτικοί, αλλά όπως κάθε λαός έτσι και ο δικός μας έχει όρια της ανεκτικότητας που βρίσκονται σε εξάρτηση άν πρέπει να συνοψίσουμε από την κοινωνική και οικονομική κατάσταση της χώρας", είπε ο κ. Αλεξάντροφ.

"Σε περίοδο αλλαγών, ανασφάλειας και κρίσης, αυξάνεται η ανησυχία των ανθρώπων και πέφτει η ανεκτικότητά τους", αναφέρει ο κ. Αλεξάντροφ. "Η πολιτική του κράτους όσον αφορά ορισμένες κοινωνικά ευπρόσβλητες ομάδες, όπως είναι π.χ. η κοινότητα των Ρομά, εξετάζεται ως στέρηση όλων των υπόλοιπων ομάδων και τότε η ανεκτικότητα συχνά αντικαθίσταται με επιθετικότητα. Γενικά όμως οι Βούλγαροι είναι καλοπροαίρετοι και ανεκτικοί. Είναι περισσότερο περίεργοι και καλοπροαίρετοι προς τις διαφορές, και όχι αρνητικά διατεθειμένοι. Η ανεκτικότητα αυξάνεται με τη συνειδητοποίηση, χαρακτηριστική για τους αντιπροσώπους των πολιτισμένων κοινωνιών, ότι κάθε ένας σε συγκεκριμένη στιγμή της ζωής του ανήκει σε μειονότητα και διαφέρει με κάτι".

"Η Βουλγαρία αποτελεί παράδειγμα ειρηνικής συμβίωσης αντιπροσώπων διάφορων εθνοτήτων και θρησκευμάτων", συνεχίζει ο Χαραλάν Αλεκάντροφ. "Π.χ. στο κέντρο της Σόφιας υψώνονται σε μικρή απόσταση χριστιανική εκκλησία, εβραϊκή συναγωγή και μουσουλμανικό τζαμί… Αυτό όμως δε σημαίνει ότι εάν η αλλαγή είναι μεγάλη, εάν υπάρχει σοβαρό μεταναστατευτικό κύμα προς τη χώρα, όπως έγινε στην Ισπανία π.χ. δεν θα ανησυχήσουμε για την εργασία μας, για την ησυχία της οικογένειάς μας και δε θα γίνουμε λιγότερο ανεκτικοί".

Ένα από τα πιο σοβαρά παραδείγματα ανεκτικότητας στην ιστορία μας είναι η διάσωση περίπου 50 χιλ. Εβραίων στη Βουλγαρία στην περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Τότε στη χώρα που είναι σύμμαχος της Γερμανίας, χάρη στις προσπάθειες της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, πολιτικών, κοινωνικών και πολιτιστικών παραγόντων , και των απλών Βουλγάρων, η απέλαση προς τα στρατόπεδα του θανάτου των Εβραίων δε γίνεται.

Κατά παράδοση στις 16 Νοεμβρίου στη Βουλγαρία διοργανώνονται διάφορες εκδηλώσεις με στόχο να εστιάσουν την προσοχή της κοινωνίας στο θέμα της ανεκτικότητας. Μια από τις εκδηλώσεις φέτος ήταν η εθνική νεολαιίστικη εκστρατεία με σύνθημα "Ανεκτικότητα, ισότητα και ίδιες δυνατότητες". Μπορεί να διαπαιδαγωγείται η ανεκτικότητα και γίνεται με εκστρατείες;
 
"Οι εκστρατείες βοηθούν, στον βαθμό στον οποίο εστιάζουν την κοινωνική προσοχή σε συγκεκριμένο θέμα", θεωρεί ο κ. Αλεξάντροφ. "Απαραίτητο είναι όμως να διαπαιδαγωγούμε τα παιδιά μας στο πνεύμα της ανεκτικότητας. Αυτό σε μεγάλο βαθμό είναι υποχρέωση της οικογένειας και όχι του σχολείου. Σαν κοινωνικός ανθρωπολόγος θέλω να ευχηθώ όλοι εμείς οι Βούλγαροι να μάθουμε να είμαστε εκλεκτικά και όχι αναγκαστικά ανεκτικοί. Να υιοθετήσουμε την ανεκτικότητα που βασίζεται σε πανανθρώπινες πολιτιστικές αξίες", δήλωσε καταλήγοντας ο κ. Αλεξάντροφ.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα