Τα μίντια και η ελευθερία του λόγου στη Βουλγαρία

Στις 3 Μαΐου του 1991 η ΟΥΝΕΣΚΟ εγκρίνει διακήρυξη, με την έκκληση για διαμόρφωση "ανεξάρτητου, πλουραλιστικού και ελευθέρου Τύπου που να γίνει ακρογωνιαίος λίθος της δημοκρατίας και της οικονομικής ανάπτυξης". Δύο χρόνια αργότερα, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η 3η Μαΐου κηρύττεται Παγκόσμια Ημέρα της Ελευθερίας του Τύπου. Ο στόχος είναι η αύξηση της επίγνωσης για τη σημασία της ελευθερίας του τύπου και του δικαιώματος ελευθερίας της έκφρασης, που διατυπώνονται στην Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Οι ειδικοί των μίντια και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις στη Βουλγαρία και το εξωτερικό, έχουν απευθύνει πολλές κριτικές για το περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης στη χώρα και την αυξανόμενη οικονομική εξάρτηση των δημοσιογράφων από τους εκδότες τους. Υπάρχουν κριτικές και για το ότι τα τελευταία χρόνια η δημοσιογραφία στη Βουλγαρία δεν είναι στο απαραίτητο επαγγελματικό επίπεδο, ότι στα μίντια δεν υπάρχουν σοβαρές δημοσιογραφικές έρευνες και η αντικειμενικότητα των δημοσιευμάτων συχνά αντικαθίσταται από την επιδίωξη των δημοσιογράφων να ανακοινώσουν πρώτοι την είδηση. Αυτά τα "λάθη της ανάπτυξης" αναφέρει ο υφηγητής, Γκεόργκι Λοζάνοφ, πρόεδρος του Συμβουλίου Ηλεκτρονικών Μέσων Ενημέρωσης (η ρυθμιστική αρχή των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών).

"Η κατάσταση στη χώρα σε ό, τι αφορά την ελευθερία του λόγου τα τελευταία χρόνια, καθώς και σε όλη την περίοδο της μετάβασης, δεν είναι αισιόδοξη. Η ελευθερία του λόγου στη Βουλγαρία, δεν ανταποκρίνεται στα πρότυπα μιας χώρας μέλους της ΕΕ. Πρόκειται για το δικαίωμα να είμαστε ενήμεροι, και αυτό δε σημαίνει απλώς πρόσβαση σε πληροφορίες, αλλά και ποιότητα των πληροφοριών. Ενώ η ποιότητα των πληροφοριών συνδέεται με δύο πράγματα - κριτήρια, με τα οποία αποδείχνεται η αντικειμενικότητα και αποτέλεσμα από τις πληροφορίες. Και στις δύο κατευθύνσεις έχουμε ακόμα πολλά να κάνουμε για να μετατραπούμε σε πραγματικό ευρωπαϊκό κράτος".

Το βασικό πρόβλημα των μίντια στη Βουλγαρία στα πρώτα χρόνια της μετάβασης ήταν η αδράνεια της πολιτικής εξάρτησης των δημοσιογράφων από την περίοδο του μονοκομματικού πολιτικού συστήματος. Για τα χρόνια αυτά θυμάται ο μακρόχρονος δημοσιογράφος Εβγκένι Πετρόφ που σήμερα έχει δική του ενημερωτική ιστοσελίδα.

"Είναι αλήθεια ότι στη Βουλγαρία υπήρχε πολιτική εξάρτηση που μετατράπηκε σε οικονομική στον βαθμό στον οποίο ο εκδότης καθόριζε την πολιτική της αντίστοιχης σύνταξης. Νομίζω και ότι στη χώρα υπάρχουν υπερβολικά πολλά μίντια. Με αυτή την περιορισμένη αγορά, ιδιαίτερα προς το παρόν στις συνθήκες κρίσης, τα ίδια τα μίντια γίνονται όλο και πιο εξαρτημένα από τους εκδότες τους. Ενώ για μεγάλο μέρος των εκδοτών τα μίντια δεν είναι και η βασική τους δραστηριότητα".

Και έτσι ένα μεγάλο μέρος των μέσων ενημέρωσης στη Βουλγαρία ουσιαστικά είναι απλώς εργαλείο στα χέρια εκδοτών για την προστασία των προσωπικών τους επιχειρηματικών συμφερόντων.

Οι ειδικοί όμως διαπιστώνουν και άλλη μία ανησυχητική τάση εξομοίωσης του περιεχομένου εφημερίδων, ραδιοφωνικών σταθμών και τηλεοπτικών καναλιών. Μόνο στον αέρα της Σόφιας υπάρχουν περισσότεροι από 20 μουσικοί σταθμοί, που αρκετά μοιάζουν ο ένας με τον άλλο. Εξαίρεση κάνουν η Εθνική Ραδιοφωνία της Βουλγαρίας και το ιδιωτικό Darik Radio που προσφέρουν στους ακροατές τους ποικιλόμορφο πρόγραμμα με επίκαιρες πληροφορίες και σοβαρές αναλύσεις στον τομέα της πολιτικής, της οικονομίας κ.λ.π.

Σημαίνει αυτό ότι οι Βούλγαροι δε νιώθουν ανάγκη για κριτικά σχόλια και ανεξάρτητες πηγές πληροφοριών; Ιδού το σχόλιο της Σβετλάνα Μποζίλοβα που είναι μία από τις πιο σεβαστές ειδικούς στον τομέα των μίντια και διδάσκει δημοσιογραφία στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας. Κατά τη γνώμη της στη δημοκρατική Βουλγαρία η ποικιλομορφία των μέσων ενημέρωσης κινδυνεύει να εξαφανιστεί.

"Μια από τις κύριες αρχές είναι να παρέχεται στο κοινό διαφορετική άποψη, πλουραλισμός των απόψεων. Όταν στον τομέα των εμπορικών ραδιοφωνικών σταθμών υπάρχει ουσιαστικά μόνο μία μίντια, εναλλακτική της δημόσιας, διαμορφώνεται ένα διπολικό μοντέλο, που σε καμία περίπτωση δεν είναι θετικό για τον εκδημοκρατισμό της αγοράς των ΜΜΕ και την ανάπτυξή της . Εγώ είμαι πεπεισμένη ότι το δικό μας κοινό έχει ανάγκη από τις διαφορετικές απόψεις και ερμηνείες των γεγονότων. Και επειδή αυτό δεν γίνεται, οι νεαροί και μορφωμένοι άνθρωποι στη Βουλγαρία όλο και πιο συχνά προσφεύγουν στη χρήση Ίντερνετ και συγκριτικά λίγοι είναι αυτοί που ακούν ραδιόφωνο και κοιτάζουν τηλεόραση".

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα

Διαδώστε

Τα μίντια και η ελευθερία του λόγου στη Βουλγαρία

Περισσότερα στην κατηγορία

Συνάντηση των μελών της νέας αποστολής στην Ανταρκτική

25η Οκτωβρίου – Ημέρα Ατόμων με Χαμηλό Ανάστημα

Σταματούν σιδηροδρομικές διαδρομές στην ΒΑ Βουλγαρία

Το WWF Βουλγαρίας εφιστά την προσοχή στην προστασία των αρκούδων