Τα γκράφιτι στους δρόμους της Σόφιας - από κακογραφίες έως τα έργα τέχνης

Ορισμένα από τα πιο παλιά γνωστά στη χώρα γκράφιτι βρίσκονται στη σπηλιά Μπαγκούρα στη βορειοδυτική Βουλγαρία. Είναι από διάφορες εποχές ενώ τα αρχαιότερα χρονολογούνται από την παλαιολιθική περίοδο. Και εάν αυτή η χιλιετή τέχνη αποτελεί ανεκτίμητη κληρονομιά, τα σύγχρονα γκράφιτι προκαλούν μεικτά συναισθήματα.

Φωτογραφία: Βενέτα Παβλόβα

Ονομαζόμενα επίσης και "άτυπη αστική κουλτούρα", τα γκράφιτι πρωτοεμφανίζονται πριν δεκαετίες στην Αμερική και σιγά σιγά διεισδύουν στις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις. Και η Σόφια δεν αποτελεί εξαίρεση. Τα τελευταία χρόνια όμως εμφανίστηκαν εκτός από τα γκράφιτι με σπρέι και τέτοια με πινέλο και συνήθως σε κουτιά μετασχηματιστών. Έτσι τα απλά γκρι κουτιά σε δύο κεντρικές οδούς της Σόφιας - Ρακόφσκι και Σισμάν μεταμορφώθηκαν και προσελκύουν τη προσοχή των περαστικών με την ποικιλία των χρωμάτων και της μορφής τους.

Φωτογραφία: Βενέτα Παβλόβα

Ο αρχιτέκτονας Βαλέρι Γκιούροφ από το σύλλογο "Τρανσφορμάτορι" που σημαίνει "Μετασχηματιστές" ασχολείται με το σχέδιο αυτό: "Ο σύλλογος Τρανσφορμάτι ιδρύθηκε από μένα και άλλους πέντε αρχιτέκτονες το 2009, βασικά σαν κάτι που είναι εκτός της συνηθισμένης εργασίας μας. Και σιγά σιγά μετατράπηκε σε βασική μας απασχόληση σε τρόπο να εκφράζουμε και ασκούμε το επάγγελμά μας, αλλά ίσως με λίγο μεγαλύτερη δημιουργικότητα και εκτός από τα κλισέ του οικοδομικού τομέα. Στην αρχή ήμασταν 6, αργότερα συμπεριλήφθηκαν και αρκετοί φοιτητές και ουσιαστικά το επιτελείο μας συνεχώς αλλάζει. Πια έχουμε και ανθρωπολόγο, και ειδικό στον τομέα του αστικού περιβάλλοντος, συνεργαζόμαστε με διάφορους διακοσμητές, ζωγράφους".

Φωτογραφία: Βενέτα Παβλόβα

Ο πιο ηλικιωμένος είναι 32 ετών, ο μικρότερος μόλις 16 ετών. Η ιδέα για ζωγραφιές σε κουτιά μετασχηματιστών έρχεται από δύο ταλαντούχους ζωγράφους από την παράκτια πόλη Βάρνα, που αρχίζουν τις καλλιτεχνικές τους εκδηλώσεις στους δρόμους της Βάρνας πριν 7-8 χρόνια.

"Είχαμε την ευκαιρία να τους γνωρίζουμε και απλώς αποφασίσαμε να εξαπλώσουμε την ιδέα και σ' αυτήν να συμμετέχουν αρκετά περισσότεροι άνθρωποι", συνεχίζει ο κ. Γκιούροφ. "Τους καλέσαμε επίσης να συμμετέχουν. Άλλωστε στον κόσμο είναι πολλοί αυτοί που ζωγραφίζουν στα κουτιά μετασχηματιστών. Αποφασίσαμε και εμείς να το κάνουμε και να μετατρέψουμε κάτι συνηθισμένο σε κάτι διασκεδαστικό και ευχάριστο για τους ανθρώπους".

Φωτογραφία: Βενέτα Παβλόβα

Και ενώ οι ενδιαφέρουσες και ποικιλόχρωμες ζωγραφιές φρεσκάρουν την αστική εικόνα, τα γκράφιτι αδυσώπητα εμφανίζονται σε προσόψεις κτιρίων και καταστημάτων, σε τοίχους. Δεν έχει σημασία εάν η πρόσοψη είναι παλιά ή μόλις ανακαινισμένη.

"Σαν αρχιτέκτονας δεν υπάρχει περίπτωση να εκτιμήσω θετικά κάτι τέτοιο επειδή στην περίπτωση αυτή πρόκειται για παραβίαση της ιδιωτικής ή δημόσιας ιδιοκτησίας", λέει ο κ. Γκιούροφ. "Μάλιστα, τα γκράφιτι έχουν τη θέση τους σε πολλούς άλλους χώρους - σε μετασχηματιστές, υπόγειες διαβάσεις, γέφυρες. Αλλά όταν ξεπερνιέται το μέτρο στο αστικό περιβάλλον κάποια στιγμή προκαλούν και αρνητικά συναισθήματα".

Παράδειγμα για όχι και τόσο καλόγουστα γκράφιτι. Φωτογραφία: Βενέτα Παβλόβα

Θλίψη π.χ. προκαλεί η γεμάτη γκράφιτι πρόσοψη θαυμάσιας παλιάς μονοκατοικίας στο κέντρο της Σόφιας - της κατοικίας-μουσείου του ταλαντούχου Βούλγαρου γλύπτη Ιβάν Λάζαροφ (στην κάτω φωτογραφία). Ο έλεγχος για μεγάλη πόλη σαν τη Σόφια είναι δύσκολος, ενώ τα σπρέι και οι μαρκαδόροι για ζωγράφισμα χρησιμοποιούνται και από μικρά παιδιά.

Φωτογραφία: Βενέτα Παβλόβα

"Στην πραγματικότητα η Σόφια δεν είναι η μοναδική πόλη που αντιμετωπίζει το πρόβλημα αυτό. Πολλές είναι οι πόλεις της Ευρώπης που δεν μπορούν να το ξεπεράσουν. Στο Βερολίνο το αντιλαμβάνονται σαν κάτι που συμβάλλει στην καλλιτεχνική γοητεία της πόλης και αφήνουν τις ζωγραφιές, δεν τις σβήνουν. Πολύ σημαντική όμως είναι η νοοτροπία των ανθρώπων και η ποιότητα των ζωγραφιών. Εάν επικρατεί η χαμηλή ποιότητα πώς οι άνθρωποι να αντιληφθούν τα γκράφιτι σαν κάτι θετικό. Εάν όμως υπάρχει κάτι δημιουργικό, οι περισσότεροι τα αντιλαμβάνονται σαν μοντέρνα τέχνη".

Φωτογραφία: Βενέτα Παβλόβα

Όσον αφορά τα ίδια τα γκράφιτι όλα εξαρτώνται από το ταλέντο και την φαντασία των δημιουργών τους, Ορισμένα όχι μόνο δίνουν χρώμα, αλλά και εξευγενίζουν το αστικό μας περιβάλλον.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα

Διαδώστε

Τα γκράφιτι στους δρόμους της Σόφιας - από κακογραφίες έως τα έργα τέχνης

Περισσότερα στην κατηγορία

Μαθητές βαδίζουν στα ίχνη της τσέτας του Τάνιο Βοϊβόδα

Να μάθεις τη νοηματική γλώσσα μπορεί να είναι ενδιαφέρον, ευχάριστο και πολύ χρήσιμο

Το 30% των Βουλγάρων πεθαίνει πριν συμπληρώσει τα 65