Πρόσφατα κοντά στο ομώνυμο κάστρο του χωριού Λόμετς, περιοχής Τρογιάν, που εδώ και χρόνια ερευνείται από τους αρχαιολόγους, ανακαλύφθηκε ο παρόδιος ρωμαϊκός σταθμός Σόστρα. Βρίσκεται σε σημαντικό αρχαίο δρόμο, που αρχίζει από τον Δούναβη και συνεχίζει προς την Φιλιππούπολη, το σημερινό Πλόβντιφ, Νότιας Βουλγαρίας.

"Αυτός ο δρόμος είναι στρατηγικής σημασίας για την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και τις βόρειες επαρχίες της", αναφέρει στην συνέντευξη για την Βουλγαρική Ραδιοφωνία ο διευθυντής των ανασκαφών υφηγητής Ιβάν Χρήστοφ από το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. "Είναι η Βία Μιλιτάρις, δηλαδή ο στρατιωτικός δρόμος. Ήταν κάποτε πολύ σημαντικός για την γρήγορη μεταφορά στρατιωτικών σωμάτων. Από την άλλη, είχε σημασία και σαν οικονομική οδική αρτηρία. Έχει χτισθεί βάσει όλων των κανόνων της ρωμαϊκής οικοδόμησης. Στηρίζεται από δεκάδες σταθμούς με φρούρια και κάστρα".

Οι ανασκαφές στο Λόμετς αρχίζουν ακόμη την δεκαετία του '70 του περασμένου αιώνα από τον γνωστό αρχαιολόγο Γκεόργκι Κίτοφ. Ο ίδιος ερευνά εκεί μερικούς θρακικούς τύμβους από την ρωμαϊκή εποχή και μαυσωλείο και νεκρόπολη. Το 2002 οι έρευνες ανανεώνονται. Μέχρι τώρα από το παρόδιο συγκρότημα έχουν ερευνηθεί κατοχυρωμένο στρατιωτικό στρατόπεδο, κτίριο από τον ρωμαϊκό οικισμό αμάχων, η βασιλική του Αγίου Γεωργίου, ιερό Θράκα ιππότη και άλλα.

"Ουσιαστικά γίνεται λόγος για μια κοιλάδα – στον ποταμό Όσαμ, στο σημερινό χωριό Λόμετς, όπου σε έκταση 6 τετραγωνικών χιλιομέτρων, έχουμε πυκνή δόμηση", σημειώνει ο αρχαιολόγος. Είναι αστικοποιημένη περιοχή – υπάρχουν δρόμοι, υδραγωγεία, διοχέτευση, ιερά σημεία, νεκρόπολη. Και επειδή η Σόστρα είναι γνωστή στους ρωμαϊκούς χάρτες ως παρόδιος σταθμός, εμείς αναρωτιόμασταν που θα μπορούσε να είναι αυτός. Στην διάρκεια των ερευνών, που αρχίσαμε τον Απρίλιο, τον εντοπίσαμε. Ως αποτέλεσμα έχουμε ένα τελειωμένο μοντέλο οικισμού από την ρωμαϊκή εποχή, που, εάν χρησιμοποιήσουμε την σύγχρονη ιστορική ορολογία, είναι ημιαστικού τύπου."

Όσον αφορά τον σταθμό, προς το παρόν οι αρχαιολόγοι έχουν βρει τρία μεγάλα δωμάτια στο βορειοδυτικό τμήμα του. Είναι το ένα μετά από το άλλο, με χοντρούς τοίχους. Δύο απ αυτά είναι με θέρμανση δαπέδου. Δηλαδή γίνεται λόγος για μοντέρνα για εκείνη την εποχή κτίρια.

Οι ανασκαφές του παρόδιου σταθμού βρίσκονται σε ιδιωτικό κτήμα. Ο δήμος Τρογιάν σκοπεύει να το αγοράσει. Το συγκρότημα είναι πολύ κοντά στον κύριο δρόμο Λόβετς-Τρογιάν και αναμένεται να γίνει πολύ βολική για τον επισκέπτη τουριστική μονάδα. Ενώ η κοιλάδα του ποταμού Όσαμ από μόνη της είναι πολύ όμορφη.