Έτσι ο Εβλιγιά Τσελεμπή, ο πιο διάσημος Οθωμανός περιηγητής του 17 αιώνα, παρουσιάζει στο έργο του «Περιήγηση» την "περίφημη πόλη" Σόφια. Σε λαϊκά παραμύθια, τραγούδια, παροιμίες, ιστορίες, ποιήματα, περιγράφει τα έθιμα, τους χορούς, τις δοξασίες, τις σχέσεις καλής γειτονίας, τα έθιμα, τις παραδόσεις, την κουζίνα, τις τέχνες και τις βιοτεχνίες στους τόπους, που επισκέφτηκε - την Ανατολία, την Συρία, την Παλαιστίνη, τη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, την Τρανσυλβανία, τη Γερμανία, τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, την Ολλανδία, το Αζερμπαϊτζάν, την Αρμενία, την Κριμαία, τον Καύκασο, το Ιράκ, την Αίγυπτο και αλλού.

Σε κάθε πόλη και χωριό, απ' όπου πέρασε, ο ταξιδιώτης εξερευνά τα σπίτια, τα τζαμιά, τα σιντριβάνια, τα πανδοχεία, τα σαράι χαμάμ, τα μοναστήρια, τις εκκλησίες και τις συναγωγές, τους πύργους, τους δρόμους, τα κάστρα και τις γέφυρες. Γι' αυτό ο Τούρκος πρέσβης στη Βουλγαρία Σουλεϊμάν Γκιοκτσέ, ο οποίος φιλοξένησε την παρουσίαση της νέας έκδοσης του βιβλίου "Περιήγηση", μεταφρασμένο από τον μεγάλό Βόυλγαρο γνώστη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Στρασιμίρ Ντιμιτρόφ, αποκάλεσε τον Εβλιγιά Τσελεμπή, όχι μόνο "ταξιδιώτη, αλλά και γεωγράφο, ιστορικό, λογοτέχνη, λαογράφο, και ακόμη ειδικό στα τρόφιμα γκουρμέ". Ας υπενθυμίσουμε ότι η UNESCO ανακήρυξε το 2011 Έτος του Εβλιγιά Τσελεμπή.

Η νέα έκδοση είναι του εκδοτικού οίκου "Ανατολή - Δύση". Παρουσιάστηκε από τον υπουργό Παιδείας, καθηγητή Τόντορ Τάνεφ. Στη ερώτηση της Βουλγαρικής Ραδιοφωνίας εάν οι περιηγήσεις του Εβλιγιά Τσελεμπί πρέπει να βρουν θέση στα βιβλία της ιστορίας, ο καθηγητής Τάνεφ απάντησε: "Θα πρέπει να βρίσκονται εκεί, γιατί τα σχολικά βιβλία δίνουν βασικές γνώσεις. Και δεν υπάρχει τίποτε το καλύτερο από την πηγή, από τη οποία αντλούμε γνώσεις. Νομίζω ότι ήρθε η ώρα στη Βουλγαρία μετά από 25 χρόνια αλλαγή, μετά από μια πρόοδο της Τουρκίας, αλλά και στις άλλες Βαλκανικές χώρες τα σχολικά βιβλία πρέπει να επανεξεταστούν. Ο διαχωρισμός των Βαλκανίων, στην αναζήτηση εθνικής ταυτότητας, η "κλοπή" ιστορίας είναι η χειρότερη".

Ιδού τι είπε για την Βουλγαρική Ραδιοφωνία ο διευθυντής του εκδοτικού οίκου "Ανατολή - Δύση" Λιούμπεν Κοζάρεφ: "Μπορώ να σας πω ότι εγώ ξαφνιάστηκα όταν διάβασα το βιβλίο, γιατί είναι μια πραγματική εγκυκλοπαίδεια της ζωής, των ηθών και εθίμων, της ιστορίας, της γεωγραφίας και όλων των γεγονότων, που συμβαίνουν σ' αυτά τα εδάφη τότε. Το πρώτο ταξίδι του Εβλιγιά Τσελεμπή είναι το 1631, και το τελευταία - το 1678, δηλαδή καλύπτει σχεδόν μισό αιώνα. Μια περίοδος, η οποία είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Δεν μπορώ να σκεφτώ άλλα αποδεικτικά στοιχεία από τα οποία μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες για τη ζωή σε αυτά τα εδάφη εκείνης της εποχής. Είναι σημαντικό να εκδίδουν τέτοια βιβλία, επειδή μας δείχνουν ότι η σκληρή δουλειά στη μελέτη της ιστορίας μας επίκειται".

Στην ερώτηση εάν γνωρίζουμε την την κοινή μας βαλκανική ιστορία ο Λιούμπεν Κοζάρεφ απάντησε: "Είμαι πεπεισμένος ότι δεν την γνωρίζουμε. Κάποτε εγώ ήμουν στη βάση της έκδοσης του βιβλίου "Ιστορία των βαλκανικών χωρών" του Έντγκαρ Χιός, ενός διάσημου Γερμανού ιστορικού. Και συνειδητοποίησα ότι γνωρίζουμε πραγματικά πολύ λίγο την ιστορία των βαλκανικών χωρών. Θα χρησιμοποιηθεί ακόμη και μια ισχυρότερη λέξη, ακόμη και είμαστε αδαείς γι 'αυτή. Ωστόσο, θα πρέπει να αναζητήσουμε και να εκδίδουμε βιβλία για τους ανθρώπους που ζουν σε αυτές τις χώρες για να δείξουμε την άλλη άποψη. Ξέρετε ότι η άποψη άλλου πρόσωπου είναι πολύτιμη. Επειδή δείχνει λεπτομέρειες που εσύ, βυθισμένος στη δική σου ζωή δεν μπορείς να δεις. Με αυτή την έννοια, ο Εβλιγιά Τσελεμπή αποτελεί μια πολύ καλή αρχή. Για τον ίδιο μπορεί να υποστηριχθεί ότι είναι λογοτέχνης. Ζωντανή γλώσσα, πολύ ακριβή περιγραφή. Ήταν ένας γνώστης του καλού φαγητού. Δηλαδή, ψυχοσωματική πληρότητα του ανθρώπου. Οι μαρτυρίες τέτοιων ανθρώπων είναι πολύ σημαντικές".

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα