Το 2014 ο κόσμος σημειώνει τα 100 χρόνια από την αρχή του Α' Παγκόσμιου Πολέμου – μιας από τις πιο αιματηρές και καταστροφικές συγκρούσεις στην ιστορία της ανθρωπότητας. Περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν στα μέτωπα, μετά το τέλος του πολέμου μεγάλο μέρος της Ευρώπης θυμίζει σεληνιακό τοπίο, ολόκληρα έθνη καταστρέφονται οικονομικά. Η Βουλγαρία οδηγημένη από την ανάγκη της να ενώσει τη γη και τον πληθυσμό της παίρνει το μερίδιό της από τα βάσανα τα οποία περνάνε τόσο οι νικημένοι όσο και οι νικητές.

Η Ουδετερότητα.
Αρχικά, η κυβέρνηση του Βασίλ Ραντοσλάβοφ δηλώνει στην διεθνή κοινότητα πως η Βουλγαρία θα διαφυλάξει την ουδετερότητά της και τον πρώτο χρόνο του πολέμου αρνείται να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε από τις συμμαχίες. Αλλά σύντομα γίνεται σαφές πως λόγω της γεωστρατηγικής της θέσης η χώρα δεν είναι δυνατόν να παρακαμφθεί. Η κυβέρνηση αναρωτιέται ποια είναι η σωστή πλευρά, να την δελεάσουν προσπαθούν τόσο η Αντάντ στην οποία συμμετέχουν η Γαλλία, η Ρωσία, η Μεγάλη Βρετανία, η Σερβία και άλλες χώρες όσο και οι Κεντρικές Δυνάμεις που συμπεριλαμβάνουν την Γερμανία, την Αυστροουγγαρία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τελικά επικρατεί η υπόσχεση της Γερμανίας για επιστροφή των εδαφών που η Βουλγαρία έχει χάσει στον Βαλκανικό Πόλεμο του 1913. Η χώρα προσχωρεί στις Κεντρικές Δυνάμεις και στις 23 Σεπτεμβρίου του 1915 κηρύσσεται επιστράτευση.

Στις 14 Οκτωβρίου με μανιφέστο του βασιλιά Φερδινάνδου, η Βουλγαρία κηρύσσει πόλεμο στην Σερβία. Ο Πρώτος και ο Δεύτερος Στρατός εισχωρούν στην Μοραβία, στην Ανατολική Σερβία και στην Μακεδονία του Βαρδάρη. Στο Κριβολάκ της Μακεδονίας οι Βούλγαροι συντρίβουν τις άγγλο-γαλλικές δυνάμεις, ενώ ο σερβικός στρατός είναι αναγκασμένος να υποχωρήσει στα αλβανικά βουνά. Οι Γερμανοί όμως δίνουν εντολή για αναμονή.

Ο πόλεμος στα βόρεια
Τον Αύγουστο του 1916 η Ρουμανία εντάσσεται στο πλευρό της Αντάντ και την 1^η Σεπτεμβρίου η Βουλγαρία της κηρύσσει τον πόλεμο. Τον Δεκέμβριο του 1916 τα βουλγάρικα στρατεύματα καταλαμβάνουν το Βουκουρέστι και ως τις 7 Ιανουαρίου 1917 κατέχουν όλη τη Δοβρουτσά. Με την Συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόβσκ και του Βουκουρεστίου η Ρωσία και η Ρουμανία βγαίνουν από τον πόλεμο. Στην Βουλγαρία δίνεται το δικαίωμα να κρατήσει μόνο τη Νότια Δοβρουτσά.

Το τέλος. Δεύτερη Εθνική Καταστροφή
Το 1918 οι Κεντρικές Δυνάμεις αρχίζουν να εξασθενούν οικονομικά. Οι Βούλγαροι στρατιώτες νικούν στο Ντόιραν, αλλά ηττούνται στην περιοχή Ντομπρό Πολέ και στρέφονται επαναστατημένοι προς την Σόφια. Στις 29 Σεπτεμβρίου υπογράφεται η Συνθήκη της Θεσσαλονίκης και η Βουλγαρία βγαίνει από τον πόλεμο. Ο βασιλιάς Φερδινάνδος παραιτείται από το θρόνο και ενθρονίζεται ο γιός του, Βόρις. Η χώρα βρίσκεται σε εξαθλίωση. Ο πληθωρισμός αυξάνεται συνεχώς, οι άνθρωποι πεινάνε. Παρά τα 115.000 θύματα η επικράτεια μικραίνει. Η χώρα αναγκάζεται να πληρώνει βαριές αποζημιώσεις. Η Συνθήκη του Νεϊγύ, την οποία ο Αλεξάντερ Σταμπολίισκι υπογράφει σαν σήμερα, είναι μια από τις μαύρες σελίδες στην ιστορία μας.

Μετάφραση: Αγάπη Ασπρίδου