Λίγες ημέρες πριν πέσει το ρούβλι με πάνω από 40% έναντι του δολαρίου, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν και ο πρόεδρος της Gazprom Αλεξέι Μίλερ ανακοίνωσαν τον τερματισμό του σχεδίου «Νότιο Ρεύμα». Σαν αιτία αναφέρθηκε ο τερματισμός του έργου στη χώρα μας. Η Ρωσία όμως βρισκόταν σε διαμάχη για το σχέδιο με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και όχι με τη Βουλγαρία.

Σύμφωνα με τον ειδικό στα θέματα της ενέργειας Ηλιάν Βασίλεφ, ο οποίος είναι και πρώην πρέσβης της Βουλγαρίας στη Ρωσία, ο πραγματικός λόγος για τον τερματισμό του σχεδίου είναι ότι δεν συμμορφώνεται με τις διατάξεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.

"Το τραπεζικό κονσόρτσιουμ που έπρεπε να χρηματοδοτήσει το 75% του κόστους του σχεδίου, αρνήθηκε να εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση, μέχρι που το "Νότιο ρεύμα" ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Προφανώς υπάρχουν πολλοί παράγοντες που έκαναν τη Ρωσία και τη Gazprom να συνειδητοποιήσουν ότι το σχέδιο είναι αδύνατο".

Η επίσημη ανακοίνωση του λόγου αυτού εκ μέρους της Ρωσίας είναι σχεδόν αφάνταστη γιατί θα έπληττε την υπόληψη της Gazprom. Από την άλλη, η σιωπή επίσης είναι αδύνατη, επειδή η μη εκπλήρωση των δεσμεύσεων προς τους υπεργολάβους και η καθυστέρηση με το χρονοδιάγραμμα θα υποδείξουν στους επαγγελματικούς κύκλους και στα ΜΜΕ ότι το σχέδιο δεν υλοποιείται. Για τους λόγους αυτούς, η Ρωσία επέλεξε διαφορετική στρατηγική.

Σύμφωνα με τον Ηλιάν Βασίλεφ: "Η άλλη λύση είναι η αναζήτηση τρόπου το σχέδιο "Νότιο ρεύμα» να συνεχιστεί από το έδαφος της Τουρκίας ή άλλου κράτους, έτσι ώστε οι μέχρι πρόσφατα εταίροι να παραμείνουν με την αίσθηση ότι έχασαν κάτι. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα αρχίσουν να υπολογίζουν τις εικονικές ζημιές και τα οφέλη τους και να ασκούν πιέσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Με τι συγκεκριμένα αιτήματα – δεν είναι σαφές, γιατί το σχέδιο δεν μπορεί να υλοποιηθεί στην τωρινή μορφή του και τα ΜΜΕ τονίζουν στον αναπροσανατολισμό του προς την Τουρκία, κάτι που όμως παραμένει στο επίπεδο των ιδεών. Το αποδεικνύει το Μνημόνιο Συνεννόησης που υπογράφηκε. Δεν έχει υπογραφεί οριστική συμφωνία, δεν υπάρχουν σαφείς παράμετροι. Έχει απλώς πρόθεση για μελλοντικές διαπραγματεύσεις".

Παρά το γεγονός που η Gazprom δε συμφώνησε να επιτρέψει την πρόσβαση άλλων προμηθευτών στον αγωγό "Νότιο ρεύμα", η υλοποίηση του σχεδίου από το έδαφος της Τουρκίας έγινε δεκτή αρκετά επιφυλακτικά από τον Τούρκο υπουργό Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ, ο οποίος ανακοίνωσε ότι δεν υπάρχει συμφωνία. Ο Ηλιάν Βασίλεφ σχολίασε την εκπληκτική κίνηση της ρωσικής πλευράς: "Η ιδέα του Ρώσου προέδρου να δεσμεύσει ως στρατηγικό εταίρο την Τουρκία, σε μια συνειδητά επιλεχθείσα στιγμή αντιπαράθεσης με τη Δύση, στο σχέδιο «Νότιο ρεύμα», είναι αρκετά επικίνδυνη κίνηση. Η Τουρκία έχει τις αξιώσεις να έχει ανεξάρτητο βάρος, που απορρέει από την ικανότητά της να είναι μεσολαβητής, τουλάχιστον στην ενεργειακή ασφάλεια, μη ρωσικού αερίου, που να φτάσει στην Ευρώπη. (…)

Το μήνυμα που ανακοινώθηκε από τον Βλαντίμιρ Πούτιν και τον πρόεδρο της Gazprom Αλεξέι Μίλερ στην Άγκυρα δεν προμηνύει τίποτε καλό για τις θέσεις της εταιρείας στην αγορά. Μέχρι τώρα η Gazprom έχει την προτεραιότητα ως εταίρος και προμηθευτής φυσικού αερίου για ένα μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής αγοράς, τουλάχιστον για το μέρος που προμηθεύεται από το έδαφος της Ουκρανίας. Εάν αποσυρθεί στην Τουρκία, στέλνει ενδείξεις αβεβαιότητας και εντατικοποιεί τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και όλων των χωρών να βρουν εναλλακτικό προμηθευτή. Ο τερματισμός του σχεδίου προσφέρει πολλές δυνατότητες για τη Βουλγαρία, που όχι μόνο μπορούν να καλύψουν ενδεχόμενες απώλειες, αλλά και χάρη στις οποίες η χώρα μπορεί να ακολουθήσει μια πολύ πιο ισορροπημένη ενεργειακή πολιτική.

"Όλα αυτά που αφορούν το θέμα της Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Ένωσης προσφέρουν μια πολύ σαφή, ευρεία και μακροπρόθεσμη προοπτική, χάρη στην οποία δε θα πληρώνουμε πια κάθε χρόνο από 5 δισεκατομμύρια λέβα, που να εγκαταλείπουν τη χώρα μας", σχολίασε ο к. Βασίλεφ.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα