Ύστερα από δύο μήνες ταλαντεύσεις, διαπραγματεύσεις και επίμονη εργασία, η δεύτερη κυβέρνηση του Μπόικο Μπορίσοφ θαρρείς απέκτησε το απαραίτητο κουράγιο για να ξεκινήσει ορισμένες από τις πιο επείγουσες και βαριές μεταρρυθμίσεις, για τις οποίες στην ουσία κέρδισε τις εκλογές τον περασμένο Οκτώβριο. Πρώτα ξεκίνησε με ριζοσπαστικές αλλαγές στο σύστημα συνταξιοδότησης τις οποίες η Βουλή ενέκρινε αρχικά, αλλά λόγω της μεγάλης κοινωνικής και πολιτικής αντίδρασης από σχεδόν όλες τις πλευρές προσωρινά παγώθηκαν έως την διευκρίνιση των προβλημάτων και την ρύθμιση των αντιπαραθέσεων.

Ταυτόχρονα, ο φιλόδοξος, δραστήριος και αρκετά αμφισβητούμενος υπουργός Υγείας, Πέταρ Μόσκοφ, προετοίμασε και αποφάσισε να προτείνει στην κοινωνία και τις πολιτικές δυνάμεις ολόκληρο πακέτο μεταρρυθμίσεων που αλλάζουν ριζικά το υφιστάμενο σύστημα υγείας. Ενώ η ανάγκη από την αλλαγή αυτή είναι σαφής για όλους- και οι γιατροί, και τα νοσοκομεία, και οι ασθενείς, και το Εθνικό Ταμείο Ασφαλίσεων Υγείας δεν κρύβουν τη δυσαρέσκειά τους από την υφιστάμενη κατάσταση και αλληλοκατηγορούνται.

Εδώ προστίθενται και τα ανησυχητικά στοιχεία που μόνο επιβεβαιώνουν το μέγεθος των προβλημάτων. Για την υγειονομική περίθαλψη των 7,3 εκ. Βουλγάρων φέτος προβλέπονται περίπου 2 δυσ. ευρώ, που αντιστοιχούν σε 240 ευρώ το άτομο. Στην πραγματικότητα το ποσό είναι μεγαλύτερο, επειδή το 25% περίπου του πληθυσμού για έναν ή άλλο λόγο δεν έχει ασφάλιση υγείας. Ίσως για τα βουλγαρικά δεδομένα το ποσό αυτό να μην φαίνεται τόσο μικρό, έχοντας υπόψη ότι μόνο για τα τελευταία δέκα χρόνια αυξήθηκε τρεις φορές, αλλά στο φόντο του 9% του ΑΕΠ, που κατά μέσον όρο προορίζουν οι χώρες της ΕΕ για υγειονομική περίθαλψη, το 4% του ΑΕΠ της Βουλγαρίας είναι ανεπαρκές.

Και ίσως και γι' αυτό οι Βούλγαροι είναι οι Ευρωπαίοι με την μικρότερη κατά μέσον όρο διάρκεια ζωής και με τεράστιο αριθμό ασθενών που νοσηλεύονται σε νοσοκομεία κάθε χρόνο – περίπου το 25% του πληθυσμού. Και σ' αυτά τα δυσάρεστα στοιχεία μπορούμε να προσθέσουμε και άλλο ένα - ότι η μέση ηλικία των γιατρών στη Βουλγαρία ξεπερνά τα 55 χρόνια, ενώ το 60% των νεαρών γιατρών δηλώνουν ότι θα ζητήσουν την επαγγελματική τους προβολή στο εξωτερικό και το κάνουν.

Ο νυν υπουργός Υγείας, Πέταρ Μόσκοφ, φαίνεται αποφασισμένος να ξεκινήσει με την ταυτόχρονη και γρήγορη επίλυση των πιο επειγόντων προβλημάτων. Σκοπεύει έως τον Απρίλιο να καταθέσει στη Βουλή τις προτάσεις τροποποίησης ορισμένων νόμων. Ο μεταρρυθμιστικά διατεθειμένος υπουργός που είναι και γιατρός σκοπεύει να αντικαταστήσει και συμπληρώσει το μέχρι τώρα έτσι ονομαζόμενο γαλλικό μοντέλο της υγειονομικής περίθαλψης, αρχίζοντας με τον ουσιαστικό τερματισμό του μονοπωλίου στην ασφάλιση υγείας. Οι Βούλγαροι προς το παρόν είναι υποχρεωμένοι βάσει του νόμου να πληρώνουν το 8% των εισοδημάτων τους υπό την μορφή ασφάλιστρων στο Εθνικό Ταμείο Ασφαλίσεων Υγείας, και εάν θέλουν μπορούν και να ασφαλίζονται συμπληρωματικά και σε ιδιωτικά ταμεία. Ο κ. Μόσκοφ, προτείνει εκτός από το υποχρεωτικό βασικό πακέτο ιατρικών υπηρεσιών που καλύπτει το 93% των κοινωνικά σημαντικών ασθενειών και εξασφαλίζεται από το δημόσιο Ταμείο Υγείας, να καθιερωθεί και δεύτερος πρόσθετος πυλώνας, που να καλύπτεται από τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.Επίσης, ο τόνος να μετατεθεί στην χρηματοδότηση ιατρικών υπηρεσιών από τα πολυάριθμα ιδιωτικά και κρατικά νοσοκομεία στα εξωτερικά ιατρεία. Ακόμα δεν είναι σαφές εάν με το χωρισμό του πακέτου ιατρικών υπηρεσιών στα τρία – σε βασικό, συμπληρωματικό και για επείγουσα βοήθεια θα αυξηθούν και τα ασφάλιστρα ή θα γίνει εσωτερική ανακατανομή των κονδυλίων. Στον προϋπολογισμό που ψήφισε η Βουλή για το 2015 όμως για την υγειονομική περίθαλψη αναφέρεται ρητά ότι τα ασφάλιστρα υγείας παραμένουν στο επίπεδο του 8% του εισοδήματος.

Με την διευκρίνιση των βασικών γραμμών των νέων μεταρρυθμίσεων στον υγειονομικό τομέα διαμορφώθηκαν και οι θέσεις των βασικών πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων. Αντιφατικές μπορούν να χαρακτηριστούν εν συντομία οι πρωταρχικές αντιδράσεις. Ορισμένες οργανώσεις των γιατρών τις ενέκριναν, ενώσεις των ασθενών επίσης τις υποστήριξαν. Αλλά πριν γίνει οτιδήποτε για την συγκεκριμένη εφαρμογή των σχεδιαζόμενων μεταρρυθμίσεων, η ισχυρή και με επιρροή Βουλγαρική Ένωση Γιατρών είχε ήδη σύγκρουση με το Ταμείο Ασφαλίσεων Υγείας, με το οποίο βάσει του νόμου πρέπει να υπογράψει ετήσια σύμβαση πλαισίου, αφού του έθεσε όρους που ο κρατικός μονοπωλητής δέχτηκε πολύ δύσκολα και την τελευταία στιγμή.

Θα ακολουθήσει άραγε η μεταρρύθμιση στο σύστημα υγείας την μοίρα της μεταρρύθμισης στη συνταξιοδότηση που παρόλο που εγκρίθηκε από τη Βουλή, σταμάτησε πριν ξεκινήσει λόγω της κοινωνικής πίεσης; Ο υπουργός Υγείας επιβεβαιώνει ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί επειδή σε αντίθεση από τις γρήγορα εγκριμένες μεταρρύθμισες για τις συντάξεις, οι αλλαγές στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης πρώτα θα συζητηθούν, συμφωνηθούν και εγκριθούν από τους επαγγελματικούς κύκλους, τις πολιτικές δυνάμεις και όλη την κοινωνία και τότε θα τεθούν εν ισχύ. Πολλές προσπάθειες και αρκετή δουλειά περιμένουν τον υπουργό υγείας και το επιτελείο του, επειδή για τους Βουλγάρους η ζωή και η υγεία είναι η πρώτη και βασική αξία, που δεν έχει τιμή.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα