Η κατάρρευση της Εταιρικής Εμπορικής Τράπεζας, της τέταρτης μεγαλύτερης τράπεζας στη Βουλγαρία, τα αυξανόμενα εξωτερικά χρέη και η υποβάθμιση της μακροπρόθεσμης πιστοληπτικής ικανότητάς της χώρας στο BB+/B από την Standard & Poor’s – τέτοια είναι η βαριά κληρονομιά που η οικονομία μας θα φέρνει και το 2015.

Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Ηλιάν Βασίλεφ ο κρατικός προϋπολογισμός του 2015 έχει τον πολιτικό σκοπό να σταθεροποιήσει την ασταθή κυβέρνηση, αλλά για λογαριασμό των μεταρρυθμίσεων. Ο κλάδος της οικονομίας που πλήγηκε πιο πολύ είναι το τραπεζικό σύστημα. Η Εταιρική Εμπορική Τράπεζα κήρυξε πτώχευση, πράγμα που οδήγησε στην υποτίμηση του χαρτοφυλακίου της, αλλά τα προβλήματα στον τραπεζικό κλάδο παραμένουν.

Από την άλλη, μετά την κρίση στο τραπεζικό σύστημα μπορεί να αναμένεται ενοποίηση, τουλάχιστον έτσι δείχνει η εμπειρία από το κοντινό παρελθόν στη χώρα μας. Αυτό όμως, σύμφωνα με τον Ηλιάν Βασίλεφ, είναι επιθυμητό, αλλά λίγο πιθανό.

"Λόγω της πολιτικής της Κεντρικής Τράπεζας Βουλγαρίας, οι τράπεζες δεν δέχονται πιέσεις να ενοποιηθούν, να αντιδράσουν στις τάσεις της αγοράς, ως αποτέλεσμα του οποίου το τραπεζικό σύστημα σαν να απομακρύνθηκε από την οικονομία. Παρατηρούμε άνοδο του ύψους των καταθέσεων και μείωση του ύψους των δανείων. Αυτή η τάση είναι πολύ επικίνδυνη γιατί το τραπεζικό σύστημα κλείνει μέσα του και δυστυχώς ούτε η κυβέρνηση, ούτε η Κεντρική Τράπεζα λαμβάνουν υπόψη το πρόβλημα αυτό".

Την απομόνωση του τραπεζικού κλάδου στη χώρα μας αναμένεται να σπάσει η φιλελεύθερη πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία στα τέλη του 2014 μείωσε τα επιτόκια στις καταθέσεις. Το αποτέλεσμα από την πολιτική αυτή αρχίζει να παρατηρείται σταδιακά και στη χώρα μας. Το 2015 αναμένεται τα επιτόκια και στη Βουλγαρία να εξακολουθήσουν να πέφτουν, πράγμα που θα οδηγήσει σε χαμηλότερα εισοδήματα από τις καταθέσεις και σε χαμηλότερα επιτόκια των δανείων. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, θα έχει ανάκαμψη στον τομέα των εταιρικών δανείων καθώς και στην αγορά ακινήτων.

Λόγω του ασταθούς επιχειρηματικού περιβάλλοντος και κατά τη διάρκεια του 2015, το οποίο χαρακτηρίζεται από ασταθείς και αντιφατικές οικονομικές πολιτικές και κανονισμούς, και από διστακτική υποστήριξη από το τραπεζικό σύστημα, οι βουλγαρικές εταιρείες στηρίζονται κυρίως στις εξαγωγές. Ένας από τους τομείς, που το 2015 αναμένεται να εξακολουθήσει να συμβάλλει στην άνοδο των εξαγωγών, κυρίως προς τη Γερμανία, είναι η βιομηχανία. Άνοδο καταγράφει και το λεγόμενο outsourcing (εξωτερική ανάθεση).

Σύμφωνα με τον Πέταρ Γκάνεφ από το Ινστιτούτο για Έρευνες της Αγοράς: "Τουλάχιστον στις μισές περιοχές της Βουλγαρίας το 2014 παρατηρούνται πιο αισθητή ανάκαμψη της απασχόλησης και προσδοκίες για επενδύσεις κατά το επόμενο έτος. Αυτή είναι η γενική τάση στα μέσα του 2014 και στο δεύτερο μισό του έτους, μετά την πολιτική αστάθεια στις περιοχές, στις οποίες έχει άνοδο και ανταγωνιστικές επιχειρήσεις".

Τα ξένα κεφάλαια που εισέρχονται στη βουλγαρική οικονομία όμως καταγράφουν πτώση, που οφείλεται στο διπλό μέτρο των Βουλγάρων πολιτικών απέναντι στις ξένες επενδύσεις, το οποίο φαίνεται ότι θα εξακολουθήσει να ισχύει και το 2015. Από μια μεριά, οι κυβερνώντες είναι πεπεισμένοι ότι τα ξένα κεφάλαια οδηγούν σε ανάκαμψη της οικονομίας, από την άλλη, όμως, κυκλοφορεί η δημαγωγική άποψη ότι οι ξένοι επενδυτές εξάγουν τα εθνικά πλούτη μας. Μ’ αυτόν τον τρόπο, θεωρεί ο κ. Βασίλεφ, τρέφεται ένα είδος "κρατικός καπιταλισμός", στον οποίο πολλές επιχειρηματικές δραστηριότητες εξαρτώνται από τις κρατικές προμήθειες, οι οποίες μαζί με τα κονδύλια από τα ευρωπαϊκά ταμεία θεωρούνται οι σωστές επενδύσεις. Πίσω από μια τέτοια άποψη κρύβονται πρακτικές διαφθοράς, πράγμα που φοβίζει τους ξένους και τους Βουλγάρους επενδυτές.

"Αυτοί οι άνθρωποι (οι προσκείμενοι στην κυβέρνηση επιχειρηματίες) ασκούν επίδραση στην εξουσία. Και συνειδητοποιώντας την ανικανότητα και την έλλειψη προοπτικών τους, παρεμποδίζουν την φιλελευθεροποίηση της αγοράς και την απαλλαγή του κράτους από την εξάρτηση της διαφθοράς. Αυτοί οι άνθρωποι είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι και αφαιρούν τόσο πολλά πλούτη και προστιθέμενη αξία από την ανάπτυξή μας".

Προς το παρόν δεν υπάρχουν ενδείξεις να περιμένουμε το 2015 η πιστοληπτική ικανότητα της Βουλγαρίας να αναβαθμιστεί, πράγμα που, σύμφωνα με τους αναλυτές, είναι μεγάλο πρόβλημα. Παρά το γεγονός αυτό, στρατηγικές επενδύσεις, που εδώ και χρόνια ετοιμάζονται από διάφορες εταιρείες, μπορεί και να συμβούν.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα