Οι καινοτομίες στον τομέα των επιχειρήσεων και σε θεσμικό επίπεδο μπορούν να συμβάλουν στην άνοδο της οικονομίας. Αυτό είναι το βασικό μήνυμα της τελευταίας έκθεσης της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης που έχει τον τίτλο "Καινοτομίες σε μετάβαση". Για την προετοιμασία της εκθέσεως ερωτήθηκαν στελέχη 16.000 επιχειρήσεων από 30 χώρες. Από την Βουλγαρία συμμετείχαν 300 εταιρείες. Τον περασμένο χρόνο η οικονομία σημείωσε άνοδο 1,5%, ενώ το 2015 αναμένεται πιο δύσκολο και προβλέπεται άνοδος ύψους 0.8%.

Οι δημογραφικές τάσεις στην Βουλγαρία, όπως και σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, δεν είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές και γι’ αυτό πρέπει να αναζητηθούν άλλες προϋποθέσεις για οικονομική άνοδο. Κατά τους ειδήμονες από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης οι καινοτομίες είναι αυτές που θα αυξήσουν την παραγωγή παρά την έλλειψη αύξησης του πληθυσμού. Καινοτομία σ’ αυτήν την περίπτωση σημαίνει δημιουργική προσέγγιση – νέα προϊόντα και υπηρεσίες, υιοθέτηση τεχνολογιών και έρευνα της αγοράς. Η έκθεση αναφέρει και κάτι που εκπλήσσει – οι καινοτομίες είναι βασικό χαρακτηριστικό των μικρών επιχειρήσεων που πρέπει να είναι εφευρετικές για να επιβιώσουν.

"Οι καινοτόμες εταιρείες παραπονιούνται από την έλλειψη καταρτισμένων υπαλλήλων, δεν είναι εύκολο να πάρεις δάνειο και η διαφθορά στη δημόσια διοίκηση δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τα πράγματα", λέει ο Μποιάν Μάρκοβιτς, οικονομολόγος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης για την Νοτιοανατολική Ευρώπη. "Το να προσπαθείς να διευρύνεις την αγορά, να αυξήσεις την παραγωγή ή να γίνεις πιο αποτελεσματικός έχει την τιμή του. Οι καινοτομίες είναι αποτέλεσμα χρηματοδότησης, το σημαντικό είναι να βρεις τα χρήματα για να επενδύσεις σ’ αυτόν τον τομέα. Οι εταιρείες που συνήθως το κάνουν είναι αυτές που ασχολούνται με παραγωγή και εξαγωγές".

Οι αναλυτές σημειώνουν πως σε πολλές χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης χρησιμοποιούνται ίδιες πολιτικές για την εφαρμογή των νέων λύσεων, πράγμα που θεωρείται λάθος. Δεν είναι δυνατόν η ίδια πρακτική να λειτουργεί το ίδιο καλά στο Καζαχστάν και στη Βουλγαρία γιατί το περιβάλλον είναι διαφορετικό. Παρά το ότι δεν είναι αποτελεσματική όμως αυτή η πρακτική είναι ευρέως διαδεδομένη.

Όσον αφορά τους θεσμούς, συχνά οι ίδιες πολιτικές χρησιμοποιούνται για πολύ καιρό χωρίς να εκτιμηθούν οι διαφορές που έχουν επέλθει στην κοινωνία πράγμα που καθυστερεί τις μεταρρυθμίσεις και την μετάβαση στο σύνολό της, σχολιάζει ο κ. Μάρκοβιτς και συνεχίζει: "Στο πρώτο στάδιο το Δημόσιο πρέπει να λάβει ένα πακέτο από μέτρα που, αφού δώσει αποτελέσματα, πρέπει να αντικατασταθεί από άλλη στρατηγική, π.χ. να επικεντρωθεί σε κάποιο συγκεκριμένο τομέα. Η κυβέρνηση πρέπει να προωθεί το άνοιγμα της οικονομίας που συμπεριλαμβάνει την ενθάρρυνση των εξαγωγών και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων".

Στην Βουλγαρία οι ξένοι επενδυτές αντιμετωπίζονται με σκεπτικισμό. Συχνά τους κατηγορούν πως εξάγουν τον εθνικό πλούτο παρά το ότι αυτό συνήθως είναι αποτέλεσμα του ότι το κράτος υπογράφει ασύμφορα συμβόλαια. Παρόμοια παραδείγματα υπάρχουν και στην ενέργεια. Αν κοιτάξουμε όμως την πλήρη εικόνα μπορούμε να δούμε πως υπάρχουν ξένες εταιρείες που φέρνουν νέες γνώσεις, νέες τεχνολογίες και δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, είναι κρίμα αυτές οι εταιρείες να αποχωρούν από την βουλγάρικη αγορά λόγω έλλειψης ευνοϊκών συνθηκών ανάπτυξης.

Το άνοιγμα της οικονομίας θα λύσει και άλλα προβλήματα της χώρας μας, όπως η διαρροή εγκεφάλων, θεωρούν οι ειδήμονες της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης.

Μετάφραση: Αγάπη Ασπρίδου