Όταν στα τέλη Οκτωβρίου του 1989 χιλιάδες αντίπαλοι του ολοκληρωτικού καθεστώτος στη Βουλγαρία συγκεντρώθηκαν στον κήπο μπροστά από το ζαχαροπλαστείο «Κριστάλ» στη Σόφια, κανένας δεν περίμενε ότι λίγες μόνο εβδομάδες αργότερα θα πέσει το Τείχος του Βερολίνου  και ο Τόντορ Ζίβκοφ θα μείνει για πάντα στην ιστορία. Από τότε πέρασαν περισσότερα από 25 χρόνια, το ζαχαροπλαστείο «Κριστάλ» ήδη δεν υπάρχει, αλλά ο κήπος εξακολουθεί να προσελκύει πολλούς νέους ανθρώπους. Σ’ εκείνους τους ίδιους απευθύνεται και η έκθεση «Το Σιδηρούν Παραπέτασμα στη Βουλγαρία», η οποία εγκαινιάστηκε τη Δευτέρα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Ρόσεν Πλέβνελιεφ και τον Γερμανό πρέσβη στη Σόφια Ντέτλεφ Λίνγκεμαν (Detlef Lingemann).

Με πρωτοβουλία του γερμανικού πολιτικού ιδρύματος «Κόνραντ Αντενάουερ» (Konrad Adenauer) στη Βουλγαρία η έκθεση στο κέντρο της πρωτεύουσας παρουσιάζει φωτογραφίες από τα αρχεία της Στάζι (Stasi) και της Κρατικής Ασφάλειας και λίγο γνωστά έγγραφα για σχεδιαζόμενες αποδράσεις πολιτών της πρώην Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας από το έδαφος της Βουλγαρίας προς τις γειτονικές χώρες Ελλάδα, Τουρκία και πρώην Γιουγκοσλαβία. 25 χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου πολλά γεγονότα του κομμουνιστικού παρελθόντος της Βουλγαρίας παραμένουν άγνωστα για το ευρύ κοινό.

Κατά τα εγκαίνια της έκθεσης ο Γερμανός πρέσβης Λίνγκεμαν τόνισε τη σημασία των εξελίξεων του παρελθόντος για το παρόν της Βουλγαρίας και συμπλήρωσε:

«Οι φωτογραφίες της έκθεσης είναι εύγλωττες – τα βουλγαρικά σύνορα ήταν μέρος ενός απάνθρωπου καθεστώτος, που χώριζε όχι μόνο τη Γερμανία, αλλά και όλη την Ευρώπη» - είπε ο Ντέτλεφ Λίνγκεμαν. «Σήμερα αυτό είναι ιστορία και με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου άρθηκε και το Σιδηρούν Παραπέτασμα. Σήμερα η Ευρώπη είναι ενωμένη, η Βουλγαρία και η Γερμανία είναι χώρες-μέλη της ΕΕ, ταξιδεύουμε ελεύθερα και έχουμε πρόσβαση σε πληροφορίες. Η έκθεση στο κέντρο της Σόφιας όμως μας υπενθυμίζει ότι δεν ήταν πάντοτε έτσι, ότι δεν πρέπει να θεωρούμε δεδομένες τις αξίες μας και ότι πρέπει να υπερασπιζόμαστε την ελευθερία μας.»

Ο Πρόεδρος Ρόσεν Πλέβνελιεφ έχει επανειλημμένα προωθήσει την ιδέα του για ίδρυση Μουσείου του 20^ου Αιώνα στη Βουλγαρία, στο οποίο να επιδειχθεί η αλήθεια για τη διάσωση των Εβραίων, για τον φασισμό και τον κομμουνισμό, για τις εθνικές καταστροφές και τη μετάβαση. Κατά τα εγκαίνια της έκθεσης ο κρατικός ηγέτης τόνισε και το γεγονός ότι στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης έχει ήδη αρχίσει η προβληματική κατανόηση της περιόδου της κομμουνιστικής δικτατορίας. 

«Θα εξακολουθήσω να επαναλαμβάνω ότι η μετάβαση θα ολοκληρωθεί τότε που παρουσιάσουμε τον κομμουνισμό με έναν αντικειμενικό τρόπο στο μουσείο και στα σχολικά βιβλία. Οι Βούλγαροι πολίτες απολύτως δικαιολογημένα είναι δυσάρεστοι και οι Βούλγαροι πολιτικοί τους χρωστάνε πολλά. Η αλήθεια ακόμη σκεπάζεται και γίνονται προσπάθειες για ρομαντική αντίληψη της περιόδου αυτής. Μετά από 25 χρόνια ελεγχόμενης μετάβασης οι παλιοί κομμουνιστές μετατράπηκαν σε καπιταλιστές, χρησιμοποιώντας τις ίδιες μεθόδους, και ο λαός εξακολουθεί να περιμένει δικαιοσύνη. Αυτή η έκθεση αποτελεί πολύ σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση της συγκεκριμένης ανάγνωσης της ιστορίας» - δήλωσε ο Πλέβνελιεφ.

Το Ίδρυμα «Κόνραντ Αντενάουερ» είναι μία από τις κινητήριες δυνάμεις των προσπαθειών για προβληματική κατανόηση του καθεστώτος στην πρώην Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας και εφαρμόζει την εμπειρία του από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. «Στη Βουλγαρία αυτή η διαδικασία είναι ιδιαίτερη βραδεία» - θεωρεί ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας του ιδρύματος στη Σόφια Μάρκο Αρντ. (Marco Arndt).

«Ο λόγος είναι ότι στη Βουλγαρία προφανώς ακόμη υπάρχουν κύκλοι που δεν έχουν ενδιαφέρον η αλήθεια να βγει στο φως» - σχολίασε ο Αρντ. «Πολλά γεγονότα της μετακομμουνιστικής περιόδου της χώρας μπορούν να εξηγηθούν μόνο υπό το πρίσμα του κομμουνιστικού παρελθόντος. Για παράδειγμα, από τη μετατροπή της κρατικής περιουσίας σε ιδιωτική η πρώην πολιτική νομενκλατούρα αποκόμισε μεγάλα κέρδη. Αναρωτιέμαι μήπως η κατανόηση του παρελθόντος είναι βιολογικό πρόβλημα, δηλαδή, μήπως η εικόνα της Βουλγαρίας θα ήταν διαφορετική, όταν φύγει αυτή η γενιά πρώην κομμουνιστών. Δεν αποκλείω όμως το ενδεχόμενο η πρώην ελίτ να αναπαράγεται. Και αυτή η ερώτηση μας παραπέμπει στη σημερινή ημέρα, όταν μιλάμε για μεταρρύθμιση στο δικαστικό σύστημα. Είμαι βέβαιος ότι ανάμεσα στους ανώτατους δικαστές ακόμη υπάρχουν άνθρωποι του παρελθόντος που παρεμποδίζουν τη μεταρρύθμιση. Δηλαδή, η Βουλγαρία έχει μακρύ δρόμο μπροστά της.»