Στην συνάντηση στην Ρίγα, στα τέλη της προηγουμένης εβδομάδας, πραγματοποιήθηκε ένα σημαντικό βήμα προς την διεύρυνση και εμβάθυνση της συνεργασίας των χωρών της Κεντρικής και ΝΑ Ευρώπης σε ότι αφορά τον τομέα των προμηθειών φυσικού αερίου. Οι ΥΠΕΞ της Βουλγαρίας, Σλοβακίας, Ουγγαρίας και Ρουμανίας, υπέγραψαν πολιτικό μνημόνιο πρόθεσης σύνδεσης των συστημάτων φυσικού αερίου των χωρών τους.  Το σχέδιο Eastring, θα τροφοδοτείται με φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν, Τουρκμενιστάν, Ιράκ, Κύπρο και Ρωσία και θα επιτρέπει την δυνατότητα αντίστροφης μεταφοράς ποσοτήτων αερίου από άλλα σημεία της Δ Ευρώπης. Στην ουσία πρόκειται για ένα βήμα προς την πραγματοποίηση του Κάθετου διαδρόμου μεταφοράς φυσικού αερίου, ο οποίος είναι ιδιαίτερα ακριβός για την Βουλγαρία μετά την αποτυχία της κατασκευής του αγωγού ‘’Νότιο ρεύμα’’, ο οποίος θα τροφοδοτούσε με ρωσικό αέριο την Κεντρική και Δ Ευρώπη, διασχίζοντας το βουλγαρικό έδαφος.

Ακόμα και μετά την ακύρωση του σχεδίου ‘’Νότιο ρεύμα’’ και την αντικατάστασή του με το ‘’Τούρκικο ρεύμα’’, η Βουλγαρία συνεχίζει να καταστρώνει σχέδια με στόχο να καταλάβει πιο σημαντική γεωστρατηγική θέση στον χάρτη φυσικού αερίου της ηπείρου και δεν σταματά να λανσάρει σχετικές ιδέες, οι περισσότερες από τις οποίες αντιμετωπίζονται σαν μη σοβαρές από τις Βρυξέλες. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες, η πρόταση για την σύνδεση του συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου με αυτά των γειτονικών της χωρών και των χωρών της Κ Ευρώπης, έγινε θετικά δεκτή από την Κομισιόν, η οποία άφησε να εννοηθεί, ότι υπάρχει περίπτωση να την χρηματοδοτήσει. Το υπογεγραμμένο μνημόνιο θα πρέπει να εξετάζεται υπό το πρίσμα της αναγκαιότητας της  ενσωμάτωσης και, άρα, της μεγαλύτερης ανεξαρτησίας από τις, μοναδικές τώρα, προμήθειες φυσικού αερίου από την Ρωσία.

Το πρώτο βήμα, σε πολιτικό τουλάχιστον επίπεδο, πραγματοποιήθηκε. Στην συνέχεια θα πρέπει να πραγματοποιηθούν οικονομικές και τεχνικές αναλύσεις για να αποφασιστεί ποιό από τα δυο συζητούμενα σχέδια θα πραγματοποιηθεί. Κι αυτό γιατί δεν έχει ακόμα ξεκαθαριστεί αν στο Eastring θα καλύπτει μόνο την Σλοβακία, Ουγγαρία και Ρουμανία ή υπάρχει η δυνατότητα συμμετοχής και της Βουλγαρίας. Όμως, στο στάδιο αυτό, θα πρέπει να υπογραμμιστεί, ότι η Σόφια, παρά την δεδομένη αβεβαιότητα, έχει υπογράψει το μνημόνιο γνωρίζοντας ότι διαθέτει σημαντικά ατού.

Πράγματι και οι τρεις αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου, οι οποίοι διασχίζουν την Τουρκία μεταφέροντας φυσικό αέριο από την Ρωσία και το Αζερμπαϊτζάν, θα φτάσουν στην Ευρώπη κοντά στα σύνορα της Τουρκίας με την Βουλγαρία. Από την Βουλγαρία περνά ο πιο σύντομος και μικρότερος σε μήκος αγωγός-σύνδεσμος προς την Κεντρική και Δ Ευρώπη, ο οποίος έπρεπε να χρησιμοποιηθεί στην περίπτωση λειτουργίας του αγωγού ΝΑΜΠΟΥΚΟ-ΔΥΣΗ. ΚΑΙ Ο Trans-Anatolian Natural Gas Pipeline (TANAP) και ο Trans Adriatic Pipeline (TAP) θα περάσουν στην Ευρώπη σε απόσταση μερικών χιλιομέτρων από την Βουλγαρία και η συνέχισή τους προς την Κεντρική και Δ Ευρώπη είναι, όχι μόνο λογικά αλλά και οικονομικά συμφέρουσα. Εδώ θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και διάφορες, ανεπιβεβαίωτες για την ώρα, φήμες, ότι παρά τις διαφορές μεταξύ Σόφιας και Μόσχας, οι οποίες προέκυψαν λόγω της μη πραγματοποίησης του σχεδίου ‘’Νότιο ρεύμα’’, πραγματοποιούνται διαβουλεύσεις για την κατασκευή μιας μικρογραφίας του η οποία θα φτάνει στην Βουλγαρία μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Ο ‘’μίνι-αγωγός’’  θα έχει την δυνατότητα να μεταφέρει λιγότερα μεν από τα 63 δις κ.μ. του Νότιου ρεύματος, αλλά περισσότερα από τα 3 δις κ.μ. τα οποία χρειάζεται η Βουλγαρία. το πλεόνασμα θα μπορεί να διοχετεύεται στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Με την λογική αυτή η σύνδεση των συστημάτων αερίου της Βουλγαρίας με αυτά της Ρουμανίας και της Σλοβακίας είναι συμφέρουσα. Ακόμα περισσότερο με δεδομένο ότι η κατασκευή της αμφίδρομης σύνδεσης των συστημάτων της Βουλγαρίας με την Ελλάδα και την Ρουμανία, βρίσκεται σε προχωρημένη φάση.

Η πολιτική συμφωνία αρχών για την δημιουργία του ιδιόμορφου δακτυλίου μεταφοράς φυσικού αερίου μεταξύ των τεσσάρων ευρωπαϊκών χωρών έχει όλες τις δυνατότητες να πάρει το ‘’πράσινο φως’’ από τις Βρυξέλες. Ο λόγος είναι ότι η πρωτοβουλία είναι ρεαλιστική, αμοιβαία συμφέρουσα και συγχρονισμένη με την πολιτική ενεργειακής διαφοροποίησης και ανεξαρτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης