Στις 8 Ιουνίου στο κέντρο της πρωτεύουσας, κοντά στον ναό της Αγίας Σοφίας εγκαινιάστηκε μνημείο του Βουλγάρου βασιλιά Σαμουήλ (997-1014). Αφορμή για τη δημιουργία του μνημείου είναι η 1000^η επέτειος από τον θάνατο του μεγάλου ηγεμόνα, ο οποίος κυβερνά το βουλγαρικό κράτος σε μια πολύ δύσκολη για τη χώρα περίοδο – όταν διεξάγει διαρκή, δραματικό και άνισο αγώνα κατά της ισχυρής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Γιατί ο βασιλιάς Σαμουήλ αξίζει να έχει μνημείο του στη Σόφια;

"Οι σύγχρονοί του τον αποκαλούν "ανίκητο σε δύναμη και αξεπέραστο σε ρώμη", αναφέρει ο καθηγητής Ιστορίας, Πλάμεν Παβλόφ. " Τον αποκαλούν επίσης "εκείνον τον ξακουστό Σαμουήλ, ο οποίος μέχρι και σήμερα είναι στο στόμα των Βουλγάρων". Πρόκειται για συγγραφέα του 13^ου αιώνα, ο οποίος μαρτυρεί ότι αιώνες μετά τον θάνατο του Σαμουήλ, η λατρεία για τον ηγεμόνα ήταν ζωντανή, σαν να ήταν εθνικός ήρωας. Διακεκριμένοι ιστορικοί όπως ο σερ Στήβεν Ράνσιμαν και ο καθηγητής Κωνσταντίν Ίρετσεκ τον συγκρίνουν με τον Βούλγαρο βασιλιά Συμεών τον Μεγάλο (893-927). Έτσι, η θέση του Σαμουήλ στη βουλγαρική ιστορία είναι εξαιρετικά σημαντική".

Με τη βασιλεία του Σαμουήλ συνδέεται μια τραγική σελίδα του παρελθόντος μας – η τύφλωση 15 χιλιάδων Βουλγάρων στρατιωτών σε βυζαντινή αιχμαλωσία. Η θέα των τυφλωμένων στρατιωτών προκαλεί τον θάνατο του ηγεμόνα. Σύμφωνα με τον καθηγητή, Πλάμεν Παβλόφ η στάση μας απέναντι στον Σαμουήλ και τους τυφλωμένους στρατιώτες του είναι μέρος της εθνικής μας ταυτότητας. Έχει και άλλο λόγο στη Σόφια να χτιστεί μνημείο του Σαμουήλ.

"Ξέρουμε ότι ο βασιλιάς Σαμουήλ και οι αδελφοί του, οι λεγόμενοι "Κομητόπουλοι" - οι γιοι του κόμη Νικολάου είναι από αριστοκρατική οικογένεια, που κατάγεται από τη δυναστεία του Κρουμ. Δηλαδή, το γένος τους είναι κλάδος της βουλγαρικής βασιλικής δυναστείας και έχει αρχαίες ρίζες", εξηγεί ο καθ. Παβλόφ. "Ο πατέρας τους ήταν κυβερνήτης του Σρεντέτς (σημερινή Σόφια). Έτσι είναι εντελώς δυνατό ο Σαμουήλ να έχει γεννηθεί στο Σρεντέτς. Η Σόφια όχι μόνο είναι η σημερινή πρωτεύουσα της Βουλγαρίας, αλλά και κατά πάσα πιθανότητα η μητρική πόλη του ηγεμόνα. Και η βασιλική της Αγίας Σοφίας, αυτός ο αρχαίος ναός, που έδωσε το όνομά του στην πόλη, είναι ένας από τους πιο μεγάλους και αντιπροσωπευτικούς χριστιανικούς ναούς στα Βαλκάνια και συνδέεται άμεσα με τον Σαμουήλ. Είναι γνωστό ότι το 992 τα λείψανα του Αγίου Ιωάννη της Ρίλα, του ουράνιου προστάτη της Βουλγαρίας, μεταφέρονται από τη Μονή της Ρίλα ακριβώς στη βασιλική της Αγίας Σοφίας. Και αυτό πιθανόν είναι έργο τόσο του τότε Πατριάρχη, όσο και του Σαμουήλ. Πολλά επιχειρήματα μπορούν να προβληθούν υπέρ της τοποθέτησης του μνημείου ακριβώς στη Σόφια και σε κοντινή απόσταση από τον αρχαίο χριστιανικό Ναό της Αγίας Σοφίας".

Το μνημείο είναι έργο του διάσημου γλύπτη Αλεξάνταρ Χάιτοφ και των μελετητών Ρόσεν και Μαρία Γκούρκοβι. Οι πόροι για το άγαλμα δωρίστηκαν από το κοινωφελές ίδρυμα «Βουλγαρική μνήμη» με πρόεδρο τον Μιλέν Βράμπεφσκι – επιχειρηματία και φιλάνθρωπο. Με τη βοήθεια του ιδρύματος θα υψωθούν και άλλα δύο μνημεία μεγάλων Βουλγάρων ηγεμόνων. Το ένα θα είναι του Αγίου πρίγκιπα Βόριδος Α', ο οποίος καθιερώνει τον χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία στο βουλγαρικό κράτος. Το άλλο μνημείο θα είναι του χάνου Τέρβελ, ο οποίος έσωσε με τον στρατό του την Ευρώπη από τις αραβικές επιδρομές στις αρχές του 8^ου αιώνα.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα