Κάθε μέρα τους βλέπουμε – τους άστεγους, που παίρνουν πράγματα από τους κάδους σκουπιδιών, ντυμένους με βρώμικα και σκισμένα ρούχα. Όταν τους δούμε, αρχίζουμε να σκεφτόμαστε την κατάσταση της κοινωνίας μας, να αναρωτιόμαστε τι ανάγκασε έναν άνθρωπο σε ενεργή ηλικία να κάνει τέτοια ζωή.

Απάντηση δίνει μια έρευνα, την οποία πραγματοποίησαν εθελοντές του σχεδίου "Νομάδες της πόλης" ανάμεσα σε δεκάδες άτομα στη Σόφια. Στη χώρα μας άνθρωποι του δρόμου έγιναν άτομα, που στην διάρκεια της μετάβασης προς την ελεύθερη οικονομία έχουν γίνει θύματα των περιστάσεων της μεταβατικής περιόδου. Κανείς από αυτούς δεν γεννήθηκε άστεγος, αλλά λόγω απάτης, οικογενειακών προβλημάτων ή προβλημάτων υγείας, βρέθηκε χωρίς καμία υποστήριξη.

Είναι παράδοξα τα αποτελέσματα από την έρευνα, σύμφωνα με τα οποία περίπου το ένα τέταρτο των ατόμων αυτών είναι με ανώτατη εκπαίδευση, ενώ το μεγαλύτερο μέρος έχουν πολλά χρόνια εργασίας σε εργοστάσια και επιχειρήσεις, που δεν υπάρχουν πλέον.

Παρ' όλα αυτά τα γεγονότα είναι σπάνιες οι περιπτώσεις, όταν κάποιος απ' αυτούς λαμβάνει βοήθεια από το Δημόσιο. Τα τελευταία 25 χρόνια η πλειοψηφία αυτών των ανθρώπων έχουν χάσει την μάχη για δικαιοσύνη και το δικαίωμα αντάξιας ζωής.

"Στη χώρα μας γίνεται λόγος για άτομα, που δεν ζουν στον δρόμο με δική τους επιλογή, αλλά είναι έτοιμα να δουλεύουν οτιδήποτε, για να αλλάξουν την ζωή τους", ισχυρίζεται η Μία Άγκοβα, η οποία είναι μία από τους πρωτεργάτες του σχεδίου "Νομάδες της πόλης". Η ίδια, μαζί με ομάδα ομοϊδεατών, έχουν βάλει μπροστά τους τον σκοπό να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής αυτών των ανθρώπων, κατασκευάζοντας για τους ίδιους μικρά κινητά σπιτάκια, καθώς και βοηθώντας τους να λύσουν το βασικό τους πρόβλημα με το πλύσιμο ρούχων και το μπάνιο.

Το πρώτο κινητό σπιτάκι είναι πλέον πραγματικότητα. Κατασκευάστηκε από υλικά, που άφησαν κάτοικοι της πρωτεύουσας κοντά στους κάδους απορριμμάτων του δρόμου. Η αξία είναι περίπου 150 ευρώ, αλλά αν και σεμνό, το σπιτάκι άλλαξε την ζωή του ιδιοκτήτη του, Μπόμπι, ο οποίος μάλιστα κατόρθωσε να βρει δουλειά. Κατά τα λόγια της Μία Άγκοβα η ιδέα για την πρωτοβουλία τους εμφανίστηκε μετά από τυχαία συνάντηση μεταξύ ανθρώπων, οι οποίοι βοηθούσαν με τροφή, ρούχα και φάρμακα τους άστεγους.

"Αποφασίσαμε να ενωθούμε και να προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε με έναν πιο οργανωμένο τρόπο", αναφέρει η Μία Άγκοβα. "Κερδίσαμε χρηματοδότηση από το νορβηγικό ταμείο "Για τη Γη". Το σχέδιό μας εγκρίθηκε και χρηματοδοτήθηκε με μικρό ποσό, που μας βοήθησε, για να αρχίσουμε την δουλειά. Με τα χορηγημένα 1.000 ευρώ κατορθώσαμε να κάνουμε από άχρηστα υλικά ένα κινητό σπιτάκι για άστεγο από την Σόφια. Αγοράσαμε δύο καροτσάκια για την συλλογή άχρηστων υλικών, κάναμε και δύο φιλμ, που παρουσιάζουν την ζωή των ανθρώπων, τους οποίους βοηθάμε. Βρίσκω νόημα σ' αυτό που κάνω και θέλω να αφιερώσω την ζωή μου στις κοινωνικές φροντίδες. Ανάμεσα στους άστεγους είναι διάφοροι άνθρωποι. Γνωρίζω και μερικούς, που αποκαλώ "ελεύθερες ψυχές", που διάλεξαν εναλλακτικό τρόπο ζωής, πολεμώντας μ' αυτόν τον τρόπο με το σύστημα. Είναι πολύ καλλιεργημένοι, αλλά αποτελούν μικρό μέρος από την ομάδα των άστεγων. Από την έρευνα, που κάναμε, γίνεται σαφές, ότι το 24% των άστεγων έχουν ανώτατη εκπαίδευση. Γίνεται λόγος κυρίως για άνδρες άνω των 50 χρονών. Βρέθηκαν στον δρόμο, επειδή έγιναν θύμα απάτης, κυρίως την δεκαετία του '90 του περασμένου αιώνα και οι κατοικίες τους λήφθηκαν με εγκληματικό τρόπο. Άλλοι έμειναν χωρίς στέγη μετά από διαζύγιο ή διάφορα προβλήματα στην οικογένεια. Ανάμεσα στους ανθρώπους του δρόμου δεν είναι λίγοι και εκείνοι, που έχουν προβλήματα ψυχικής ή σωματικής υγείας. Όταν τους ρωτήσαμε ποιοι είναι οι στόχοι της ζωής τους, σχεδόν όλοι απάντησαν, ότι ονειρεύονται μία μέρα να έχουν δουλειά και σπίτι. Συχνά θέλουν απλώς μια κουβέντα, για να αισθανθούν πως ανήκουν στην κοινωνία. Μετά την συνάντηση μαζί μας μας παρακαλούν να μεσολαβήσουμε, για να βρουν δουλειά. Συνέβηκε και αυτό - να μπορούμε να βοηθήσουμε. Βρήκαμε δουλειά για έναν άστεγο σε τουριστικό κέντρο στην Ροδόπη. Τώρα δουλεύει σαν αρτοποιός σε φούρνο για παραδοσιακό βουλγαρικό ψωμί, επιδείχνει το επάγγελμά του στους ξένους. Έχει πλέον δικό του σπίτι και απολαμβάνει τον σεβασμό των δύο κορών του, τις οποίες δεν είχε συναντήσει για πολλά χρόνια. Αυτός ο άνθρωπος είναι απόδειξη, ότι με μικρή βοήθεια ένα μέρος των άστεγων μπορούν να αρχίσουν νέα ζωή. Προς το παρόν το μεγαλύτερο πρόβλημα, που αντιμετωπίζουν αυτά τα άτομα κατά την αναζήτηση δουλειάς, είναι η έλλειψη συνθηκών για προσωπική υγιεινή. Το επόμενο βήμα από την πλευρά μας θα είναι να αγοράσουμε και εξασφαλίσουμε κινητό μπάνιο και κινητό πλυντήριο".

Μετάφραση Σβέτλα Τόντοροβα
Φωτογραφίες: Νομάδες της πόλης