Τις τελευταίες δεκαετίες σε διεθνή κλίμακα καθιερώνεται η άποψη για την αναπηρία σαν κοινωνικό φαινόμενο, και όχι όπως μέχρι τώρα σαν καθαρά ιατρικό φαινόμενο. Ο τόνος τίθεται στην αντίληψη για την κοινωνική ένταξη αυτών των ανθρώπων σαν άτομα με ειδικές ανάγκες. Αύτη η νέα προσέγγιση του προβλήματος επέβαλε την αναδιατύπωση μεγάλου μέρους των πολιτικών και προγραμμάτων για την κοινωνική ένταξη των ανθρώπων με αναπηρία.

Ο Μίντσο Κοράλσκι από δέκα χρόνια είναι πρόεδρος της Υπηρεσίας για τα άτομα με ειδικές ανάγκες.

"Θέλω να ευχαριστήσω στη Βουλγαρική Ραδιοφωνία για το ενδιαφέρον της προς την Υπηρεσία για τα άτομα με ειδικές ανάγκες και προς το θέμα αυτό. Είναι σημαντικό να υπάρχει κοινωνική συζήτηση, το λιγότερο λόγω του γεγονότος ότι ο αριθμός των ανθρώπων με αναπηρία στη Βουλγαρία είναι περίπου 1 εκατομμύριο, οι 250 χιλ. από τους οποίους είναι σε εργάσιμη ηλικία. Αυτό σημαίνει ότι είναι πολλοί οι πληγμένοι από το πρόβλημα αυτό, είτε μέσω μέλους της οικογένειας είτε μέσω φίλου. Θα έλεγα ότι για τα τελευταία 10 χρόνια άλλαξαν πολλά πράγματα. Το 2012 η Βουλγαρία επικύρωσε τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, που οδήγησε σε γενική αλλαγή της πολιτικής και στη μετάβαση από το έτσι ονομαζόμενο ιατρικό μοντέλο προς το κοινωνικό μοντέλο, που κατευθύνεται προς την δραστήρια ένταξη των ατόμων με ειδικές ανάγκες στην κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας. Σύμφωνα με ορισμένους δείκτες η Βουλγαρία κατόρθωσε να είναι στις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη. Δημιουργήσαμε ενοποιημένο πληροφοριακό σύστημα που να συγκεντρώνει τα στατιστικά στοιχεία για τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες στη χώρα. Ταυτόχρονα εκπονήθηκε μακροπρόθεσμη στρατηγική για την απασχόληση, ένταξη και συμμετοχή στην αγορά εργασίας αυτών των ανθρώπων", λέει ο κ. Κοράλσκι.

Ο κ. Κοράλσκι δίνει ειδική προσοχή στην ανάγκη από μόρφωση και κατάρτιση. Κατά τη γνώμη του η πολιτική για τα άτομα με αναπηρία πρέπει να ξεκινά από τη μικρότερη ηλικία. Ο διαχωρισμός των "διαφορετικών" στο παιδικό σταθμό, στο σχολείο, στο Πανεπιστήμιο και στη ζωή είναι στη βάση του στίγματος που μας οδηγεί στο γεγονός δύσκολα να αποδεχόμαστε τους διαφορετικούς.

Όσον αφορά την συμμετοχή στην αγορά εργασίας των ανθρώπων με ειδικές ανάγκες, πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη σημασία στο προσιτό αστικό περιβάλλον που να μην παρεμποδίζει την ελεύθερη κίνηση των ατόμων με αναπηρία. Αυτό στη Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία ονομάζεται "καθολικός σχεδιασμός". Και αποτελεί ένα σημαντικό βήμα. Η Βουλγαρία είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που διοργάνωσε ευρωπαϊκή έκθεση για ειδικευμένους συνεταιρισμούς και επιχειρήσεις για άτομα με αναπηρία. Φέτος για τέταρτη φορά θα διεξαχθεί αυτή η εξαιρετικά σημαντική εκδήλωση, που θα δείξει ότι τα προϊόντα που παράγουν οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες είναι τόσο ποιοτικά όσο και τα υπόλοιπα.

"Ένα από τα καλύτερα προγράμματα της Υπηρεσίας για τα άτομα με ειδικές ανάγκες είναι η ενθάρρυνση προς το ξεκίνημα δικής τους επιχειρηματικής δραστηριότητας", εξηγεί ο Μίντσο Κοράλσκι. Η επιτυχία του προγράμματος αυτού ανέρχεται σε 95%. Επιτρέπει με ένα αρχικό κεφάλαιο ύψους 10 χιλ. ευρώ που δίνει η Υπηρεσία, τα άτομα με ειδικές ανάγκες να αρχίσουν δική τους επιχειρηματική δραστηριότητα, βάσει του εν λόγω σχεδίου. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες οι εταιρείες αυτές μετατρέπονται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις προσλαμβάνοντας περισσότερους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες. Το περασμένο χρόνο χρηματοδοτήθηκαν 34 σχέδια με περίπου 300 χιλ. ευρώ, ενώ οι υποψήφιοι ήταν 110.

"Από τον Μάρτιο η Υπηρεσία για άτομα με ειδικές ανάγκες ξεκίνησε προγράμματα απασχόλησης για 1εκ.850 χιλ. ευρώ", τόνισε ακόμα ο Μίντσο Κοράλσκι. Ο ίδιος από περισσότερα από δέκα χρόνια είναι σε αναπηρική καρέκλα.

Τον ρωτήσαμε εάν κατά τη γνώμη του η κοινωνία έχει αλλάξει τη συμπεριφορά της προς τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες.
"Συχνά, όταν προσπαθώ να παρουσιάσω μία νέα ιδέα, είτε δική μου, είτε των οργανώσεων των ατόμων με ειδικές ανάγκες, προσπαθώ να εξηγήσω ότι οι άνθρωποι αυτοί έχουν ήδη προσαρμοστεί προς την κατάσταση. Δυστυχώς, ο αριθμός τους κάθε χρόνο μεγαλώνει με 30-35 χιλ. νέα άτομα με αναπηρίες. Γι' αυτό όταν προτείνουμε κάτι για μας είναι σαφές ότι το κάνουμε για όλους. Η μοίρα είναι τέτοια που ποτέ δεν ξέρουμε ακριβώς πότε και ποιόν θα πλήξει. Καλά είναι να σταματήσουμε στον τόσο βιαστικό χρόνο μας και να σκεφτούμε τι θέλουμε να πετύχουμε, έτσι που όταν έρθει το κακό να μην αποδειχθούμε σε ένα άγνωστο και εχθρικό περιβάλλον. Να μπορούμε σε τέτοια στιγμή να βασιστούμε στο σύστημα, στους θεσμούς. Ουσιαστικά η πολιτική για τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες είναι πολιτική που κατευθύνεται προς εμάς τους ίδιους και όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουμε, τόσο πιο γρήγορα θα πετύχουμε εκείνη την αλληλέγγυα κοινωνία, διατυπωμένη σαν βασικό αξίωμα στο Σύνταγμά μας", δήλωσε καταλήγοντας ο πρόεδρος της Υπηρεσίας για άτομα με ειδικές ανάγκες, Μίντσο Κοράλσκι.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα