Η Κυριακή της Τυροφάγου (στα βουλγαρικά Σίρνι Ζάγκοβεζνι) σημειώνει την αρχή της πιο μεγάλης περιόδου νηστείας στο ορθόδοξο ημερολόγιο μιας και από την επόμενη ημέρα ξεκινά η Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Σ' όλη την Βουλγαρία υπάρχουν χαρακτηριστικά ήθη και έθιμα που συνδέονται με την έκκληση για συγχώρεση από την πλευρά των πιο νέων προς τους ηλικιωμένους ή προς όποιον έχουμε αδικήσει.

Το πρωί τα παιδιά πηγαίνουν να ζητήσουν συγνώμη από τους γονείς τους, ενώ οι νεόνυμφοι - από τους κουμπάρους τους. Οι νέοι γονατίζουν, φιλάνε το χέρι αυτών που σέβονται, ενώ οι ηλικιωμένοι δεν συγχωρούν από τον εαυτό τους, αλλά παρακαλούν ο Θεός να τους συγχωρέσει. Μόνο όσοι λάβουν συγχώρεση μπορούν ειρηνικά να καθίσουν στο τραπέζι της τυροφάγου που έχει μόνο εδέσματα γαλακτοκομικών προϊόντων και μόνο όσοι έχουν εξομολογηθεί τις αμαρτίες τους μπορούν να νηστέψουν.

Στο τραπέζι αυτή τη μέρα οι νοικοκύρηδες σερβίρουν φαγητά φτιαγμένα με βούτυρο και γάλα, μπορούν όμως να τρώγονται και αυγά ή ψάρι. Το κρέας έχει βγει από το μενού από την προηγούμενη εβδομάδα και τις επόμενες 49 ημέρες δεν μπορούμε να φάμε ούτε τυρόπιτα. Την Κυριακή της Τυροφάγου οι πλούσιοι μεριμνούν για τους φτωχούς και μοιράζουν φαγητό στους πεινασμένους.

Τα έθιμα συνεχίζονται και τα παιδιά πρέπει να πιάσουν μόνο με το στόμα ένα αυγό, κομμάτι τυρί ή χαλβά, δεμένο με κόκκινη κλωστή, την οποία μετά που ορίζεται ο νικητής, καίνε για να προβλέψουν αν θα είναι γόνιμη η χρονιά και αν θα παντρέψουν τα παιδιά τους.

Πέφτοντας η νύχτα ανάβουνε φωτιές – για καθαρμό, για υγεία, για να διώξουν τα κακά πνεύματα και το χειμώνα. Η φωτιά είναι δυνατό τελετουργικό σύμβολο και στα έθιμα της Τυροφάγου, εκτός του ότι οι άντρες πηδάνε πάνω από τις φλόγες και στριφογυρίζουν φλεγόμενες μπάλες από άχυρο, ενώ οι γυναίκες χορεύουν, σε κάποια χωριά οι ερωτευμένοι νεαροί ρίχνουν αναμμένα βέλη στις στέγες και την αυλή της κοπελιάς που αγαπάνε. Για όσους έχουν κόρες για παντρειά πρόκειται για μια δύσκολη νύχτα γιατί πρέπει να σβήνουν τις πυρκαγιές ενώ τα κορίτσια μαζεύουν τα βέλη που θα δείξουν ποια είναι η πιο επιθυμητή νύφη.

Σήμερα δεν νηστεύουν πια όλοι οι άνθρωποι και οι παραδόσεις δεν ορίζουν τη ζωή των ανθρώπων αλλά ακόμα και οι Βούλγαροι του εξωτερικού εκμεταλλεύονται την Κυριακή της τυροφάγου για να ζητήσουν συγνώμη από τους ανθρώπους που αγαπάνε και που μπορεί να έχουν θίξει ακόμα και χωρίς να το θέλουν.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα
Φωτογραφίες: BGNES