Μέρες μετά τη δήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι ως αποτέλεσμα της συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας για συγκράτηση της προσφυγικής κρίσης ο αριθμός των λαθρομεταναστών μειώνεται, στις 21 και 22 Απριλίου στη Θεσσαλονίκη οι υπουργοί Εξωτερικών και Εσωτερικών της Βουλγαρίας, Ελλάδας, Δημοκρατίας της Μακεδονίας και Αλβανίας πραγματοποίησαν συνάντηση για το προσφυγικό. Τα στοιχεία που η βουλγαρική αντιπροσωπεία παρουσίασε στη Θεσσαλονίκη, επιβεβαιώνουν τις διαπιστώσεις των Βρυξελλών. Για τον τελευταίο μήνα οι απόπειρες εισροής λαθρομεταναστών στη Βουλγαρία μειώθηκαν κατά 30% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του περασμένου έτους. Η εισροή προσφύγων από την Ελλάδα είναι συγκριτικά μικρή ενώ στα σύνορα συνελήφθηκαν περίπου 170 άτομα. Η βουλγαρική πλευρά εξηγεί την μείωση της μεταναστευτικής πίεσης κυρίως με την δραστήρια συγκράτησή της από τουρκικής πλευράς,

Ανεξάρτητα απ αυτό οι συμμέτοχοι στη συνάντηση της Θεσσαλονίκης έδωσαν έμφαση στην ανάγκη βελτίωσης της καταπολέμησης των δικτύων διακίνησης ανθρώπων. Το γεγονός αυτό είναι σαφής απόδειξη ότι η Βουλγαρία, Ελλάδα, Δημοκρατία της Μακεδονίας και Αλβανία δεν αντιλαμβάνονται την μείωση της μεταναστευτικής πίεσης σαν κάτι οριστικό , και δεν σκοπεύουν να υπολογίζουν μοναδικά στις ενέργειες της ΕΕ και της Τουρκίας, αλλά θέλουν να έχουν και το δικό τους έλεγχο σχετικά με το πρόβλημα. Επιβεβαίωση αποτελεί η προετοιμασία που άρχισε εφεδρικού σχεδίου δράσης , ή σχεδίου Β, όπως το αποκάλεσε ο Βούλγαρος ΥΠΕΞ, Ντανιέλ Μίτοφ. Το σχέδιο αυτό θα ακολουθείται εάν η συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας δε λειτουργεί ή σε κάποια στιγμή σταματήσει να εκπληρώνεται. Η προετοιμασία σχεδίου Β είναι ένα εντελώς δικαιολογημένο μέτρο. Αφενός η συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας αμφισβητείται από πολλές οργανώσεις προστασίας των δικαιωμάτων, αφετέρου - η ίδια η Τουρκία προειδοποιεί ότι μπορεί να σταματήσει την εφαρμογή της συμφωνίας εάν δεν απλοποιηθούν οι περιορισμοί στα ταξίδια των Τούρκων πολιτών στη ζώνη Σένγκεν. Βάση των συμφωνηθέντων με την ΕΕ η Τουρκία πρέπει έως τις 4 Μαΐου να καλύψει 72 όρους για να μπορούν οι πολίτες της να ταξιδεύουν ελεύθερα, ενώ προς το παρόν έχει καλυφθεί μόλις το ήμισυ των όρων αυτών.

Η συνάντηση της Θεσσαλονίκης έδειξε επίσης ότι στη φάση αυτή ο βασικός στόχος των τεσσάρων χωρών είναι η δραστήρια συνεργασία τους για την αποτροπή νέας διαδρομής των προσφύγων μέσω των Βαλκανίων. Προς το παρόν μεταξύ τους αλλά σε περίπτωση ανάγκης και με άλλες γειτονικές χώρες. Αυτό είναι και το νόημα συναντήσεις του τύπου αυτού να διεξάγονται κάθε έξι μήνες ή και πιο συχνά, ενώ σε περίπτωση ανάγκης να επεκτείνονται με τη συμμετοχή και άλλων ενδιαφερόμενων χωρών.

Οι υπουργοί των τεσσάρων βαλκανικών χωρών ήταν ομόφωνοι στη Θεσσαλονίκη και για την ανάγκη ενιαίας προσέγγισης στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης τόσο σε περιφερειακό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επομένως στο εγγύς μέλλον μπορούν να αναμένονται και προσπάθειες για την εξομοίωση των τρόπων προσέγγισης του προβλήματος των μεταναστευτικών ροών. Σχετικά μ αυτό η Σόφια δεν παύει να επιμένει για σαφή διαχωρισμό μεταξύ των προσφύγων και των μεταναστών, ενώ στην αντιμετώπιση τους να τηρούνται τόσο οι κανόνες της διεθνούς προστασίας, όσο και οι κανόνες της επανεισδοχής των παράνομων μεταναστών στις χώρες από τις οποίες έρχονται. Είτε συνοπτικά, η Σόφια είναι υπέρ της καλής ισορροπίας μεταξύ των δημοκρατικών αξιών και των κριτηρίων για ασφάλεια , η έλλειψη των οποίων έως πρόσφατα σημαντικά εμβάθυνε το προσφυγικό πρόβλημα και τις επιπτώσεις του στην Ευρώπη.

Το βασικό πόρισμα της συνάντησης της Θεσσαλονίκης είναι ότι παρά τα πρωταρχικά καθησυχαστικά στοιχεία για τα αποτελέσματα της συμφωνίας μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας, οι προκλήσεις της προσφυγικής κρίσης συνεχίζουν να είναι επίκαιρη και πρωτοβάθμια φροντίδα για τις βαλκανικές χώρες.

Μετάφραση: Σοφία Μποντσεβα