Την Πέμπτη, το ειδησεογραφικό πρακτορείο TASS ανακοίνωσε, επικαλούμενο εκπροσώπους της ρωσικής εταιρείας Rosatom, ότι το Διαιτητικό Δικαστήριο του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητήριου της Γενεύης αποφάσισε υπέρ της Atomstroyexport (ACE), στην διαφορά της με την Εθνική Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΕΕΗ), σε ότι αφορά στην ακύρωση του έργου κατασκευής του πυρηνικού σταθμού "Μπέλενε" και ότι το δικαστήριο αποφάσισε την αποζημίωση της ρωσικής Atomstroyexport, με το ποσό 620 εκατομμυρίων ευρώ. Ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ και η υπουργός Ενέργειας ενέργειας Τεμενούζκα Πετκόβα, δήλωσαν ότι το ποσό που θα πρέπει να καταβάλει η ΕΕΗ είναι περίπου 550 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία αφορούν σε εξοπλισμό που κατασκευάστηκε το 2008.

Ένα μικρό ιστορικό. Το έπος του πυρηνικού σταθμού "Μπέλενε" ξεκίνησε πριν από 35 χρόνια. Το «δεύτερο πυρηνικό» πνευματικό τέκνο της φιλίας της Βουλγαρίας με την Σοβιετική, έπρεπε να είναι το ενεργειακό καμάρι της σοσιαλιστικής Βουλγαρίας. Ένα χρόνο μετά τις αλλαγές του 1989 η κατασκευή του έργου σταμάτησε. Ξεκίνησε και πάλι το 2002 επί πρωθυπουργίας Συμεών Μπορίσοφ Σαξ Κόμπουργκ Γκότα. Το 2006, μετά από διεθνή διαγωνισμό για την επιλογή της τεχνολογίας και του κατασκευαστή, η τότε κυβέρνηση, με πρωθυπουργό τον Σεργκέι Στάνισεφ, επέλεξε την ρωσική Atomstroyexport για να χτίσει ένα νέο πυρηνικό εργοστάσιο κατασκευής ενέργειας.

Τα προβλήματα προέκυψαν με τον ερχομό στην εξουσία της κυβέρνησης του GERB, το 2009, όταν συμφωνήθηκε μεταξύ ΕΕΗ και της ACE η τελική τιμής της κατασκευής δυο μονάδων 1.000 MW, αλλά αποδείχθηκε ότι η βουλγαρική εταιρεία αντιμετωπίζει προβλήματα χρηματοδότησης. Τέλος, η γερμανική εταιρεία ενέργειας RWE, η οποία είναι εταίρος της ΕΕΗ και η οποία επρόκειτο να συμμετάσχει, ως ιδιώτης μέτοχος, με το 49% των μετοχών, αρνήθηκε. Έτσι φτάσαμε στην δεύτερη ακύρωση του έργου, τον Φεβρουάριο του 2013, και στην απαίτηση της ACE, να αποζημιωθεί με το ποσό του 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η Διαιτησία στη Γενεύη, ωστόσο, παραδέχθηκε μόνο το κόστος της Atomstroyexport για τον εξοπλισμό που είχε ήδη κατασκευαστεί. Όλες οι άλλες απαιτήσεις - αύξηση του κόστους του έργου, απολεσθέντα οφέλη, έξοδα μεγαλύτερα από τα προβλεπόμενα κ.ά., απορρίφθηκαν. Η δέσμευση της ΕΕΗ, για την πληρωμή και παραλαβή του εξοπλισμού, ανέρχεται στο ποσό των 550 εκατομμυρίων ευρώ. Η διαφορά, έως το ποσό των 620 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία απαιτεί η ρωσική πλευρά, προέρχονται από ανταγωγή της ΕΗΗ, η οποία υποστηρίζει ότι η ACE, με βάση την σύμβαση, ‘έπρεπε να αγοράσει τον παλιό εξοπλισμό του Μπέλενε, πράγμα που δεν έκανε στο ακέραιο.

Στο μέλλον, θα αναζητηθεί μια λύση για το τι πρέπει να γίνει με τον έτοιμο εξοπλισμό αξίας μισού δισεκατομμυρίου ευρώ. Θα πουληθεί και αν ναι, σε ποιον; Θα εγκατασταθεί κι αν ναι, πού;

Μόνο στα παραμύθια γίνεται να είναι όλοι ικανοποιημένοι. Όπως φαίνεται όμως, κάτι τέτοιο συμβαίνει μετά την έκδοση της απόφασης του διαιτητικού δικαστηρίου της Γενεύης. Και οι δύο πλευρές δηλώνουν νικητές. Η βουλγαρική πλευρά γιατί θα πληρώσει για τον εξοπλισμό που πρέπει να της παραδοθεί και η ρωσική επειδή ο αντίπαλός της καταδικάστηκε να πληρώσει. Και η Εθνική Επιχείρηση Ηλεκτρισμού θα πρέπει να βρει χρήματα για να πληρώσει…

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης