Νέα ευρωπαϊκή πολιτιστική διαδρομή – «Στον δρόμο των βουλγάρων κηπουρών» θα υποβάλει υποψηφιότητα για απόκτηση πιστοποιητικού στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Ο στόχος του πρότζεκτ είναι να συμπεριληφθεί στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «Πολιτιστικές διαδρομές», με θέμα την ιστορία των εθνών, τη μετανάστευση και την εξάπλωση του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Η ιδέα για την εκπόνηση του σχεδίου είναι του Ινστιτούτου Ερευνών των Βουλγάρων στην Ουγγαρία με διευθυντή τη Μόνικα Τιουτιούνκοβα. Εταίροι από βουλγαρική πλευράείναι το Μουσείο Κηπουρικής στο Λιάσκοβετς, το Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο στο Βελίκο Τίρνοβο και το Πανεπιστήμιο Σούμεν. Η ιδέα γεννήθηκε το 2014 με την ευκαιρία της 100^ης επετείου του Συνδέσμου Βουλγάρων στην Ουγγαρία, όταν στη Βουδαπέστη υψώθηκε μνημείο του βουλγάρου κηπουρού.

Για τη διασπορά μας στην Ουγγαρία με σεβασμό μιλά και ο εμπορικός ακόλουθος της ουγγρικής πρεσβείας στη Βουλγαρία Τόμας Μπούνται, του οποίου η μητέρα είναι επίσης Βουλγάρα.

«Οι βούλγαροι κηπουροί είναι ήδη 100 χρόνια στην Ουγγαρία και έχουν τους δικούς τους θεσμούς, δική τους εκκλησία - των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, στη Βουδαπέστη. Χτίστηκε ακριβώς πριν από 100 χρόνια και φέτος θα γιορτάσουμε την επέτειο της βουλγαρικής εκκλησιαστικής κοινότητας που δημιουργήθηκε χάρη στους βουλγάρους κηπουρούς στην Ουγγαρία. Αυτή η εκκλησία είναι ένας από τους στυλοβάτες τους στην Ουγγαρία. Οι Βούλγαροι έχουν πολιτιστικό κέντρο, που χτίστηκε πριν πολλά χρόνια και βουλγαρικό σχολείο. Αυτοί οι θεσμοί στηρίζουν ανά τα χρόνια το βουλγαρικό πνεύμα στην Ουγγαρία».

Η πρώτη εκδήλωση στο πλαίσιο του κοινού πρότζεκτ είναι μια κινητή έκθεση για την κηπουρική, που θα παρουσιαστεί σε μερικές ουγγρικές και βουλγαρικές πόλεις. Τα κύρια σημεία στην Ουγγαρία είναι η Βουδαπέστη και το Σέγκεντ και στη Βουλγαρία – το Λιάσκοβετς, το Βελίκο Τίρνοβο, το Σούμεν και η Σόφια. Η έκθεση θα διαρκέσει από τον Ιούνιο έως τον Δεκέμβριο. Σε κάθε πόλη θα εμπλουτίζεται με φωτογραφίες, αντικείμενα και έγγραφα, τα όποια διαθέτει το ντόπιο μουσείο. Προβλέπονται και εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά και νέους για τα θέματα αυτά.

Ένα παράδειγμα για συμπλήρωση του ερευνητικού σχεδίου είναι η πλούσια έκθεση του Μουσείου Κηπουρικής στο Λιάσκοβετς. Ο επιμελητής του μουσείου Σεργκέι Ντόμπρεφ μας λέει περισσότερα για την ιστορία των βουλγάρων κηπουρών, που άρχισε στα μέσα του 19^ου αιώνα.

«Οι πρώτοι Βούλγαροι που έφυγαν από τη χώρα, πήγαν στη Ρουμανία και το Πριγκιπάτο της Σερβίας, δηλαδή, σε κοντινά μέρη για να βγάλουν καλά λεφτά. Μερικοί απ’ αυτούς πηγαίνουν στο Μπανάτ και την Μπράιλα, άλλοι φτάνουν στο Βελιγράδι. Είναι ομάδες 10-15 ατόμων. Νοικιάζουν χωράφια και τα καλλιεργούν, επεκτείνουν τους κήπους. Μερικοί επιστρέφουν τον Νοέμβριο με τα λεφτά, που κέρδισαν, άλλοι παραμένουν εκεί τον χειμώνα επειδή εκεί χτίζουν προσωρινά κτίρια. Η δεύτερη γενιά των κηπουρών που έφευγαν για το εξωτερικό, είχαν ντοκουμέντα, στα οποία έγραφε ο καθένας με τι κεφάλαια συμμετέχει, - με άμαξα, με άλογο, με άροτρο, ενώ τα άτομα, που εργάζονταν στους κήπους έγραφαν τι βγάζουν για να μοιραστούν τα τελικά κέρδη.»

Περισσότερα για τους στόχους του πρότζεκτ και την πολιτιστική διαδρομή μαθαίνουμε από τον Ηλία Βάλεφ από το Ιστορικό Μουσείο του Βελίκο Τίρνοβο:

«Πρόκειται για ένα διασυνοριακό πρότζεκτ, με το οποίο στοχεύουμε την προώθηση της λίγο γνωστής φίλιας ανάμεσα στις δύο χώρες – τη Βουλγαρία και την Ουγγαρία. Εκτός αυτού, θέλουμε να ενώσουμε διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις και πολιτιστικά ιδρύματα με το θέμα των μεταναστών κηπουρών. Ώστε τώρα σκόπιμα εργαζόμαστε για τη διατήρηση αυτών των επαφών προς όφελος των δυο λαών.»

Η εργασία πάνω στο πρότζεκτ θα διαρκέσει τέσσερα χρόνια. Θα αναζητούνται κληρονόμοι των βουλγάρων κηπουρών που να αφηγηθούν για τη ζωή και τον πολιτισμό των προγόνων τους από το πρώτο μισό του περασμένου αιώνα.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: gradinarstvo.lyaskovets.net