Από τη Μαδρίτη μέχρι την Κωνσταντινούπολη και από το Λονδίνο μέχρι τη Νίκαια όλο και συχνότερα ακούγεται το ερώτημα μήπως η τρομοκρατία είναι το νέο είδος πολέμου στην Ευρώπη. Απαντήσεις σχετικά με την ουσία και την εξάπλωση του φαινομένου αυτού μπορεί να βρεθούν στο νέο βιβλίο «Η τρομοκρατία. Αφηρημένες έννοιες και πραγματικότητες». Σε αντίθεση με τις περισσότερες δημοσιεύσεις πάνω στο θέμα, ο συγγραφέας του, ο αντισυνταγματάρχης διδάκτορας Πέταρ Μαρίνοφ, έχει πάνω από είκοσι χρόνια εμπειρία στο σύστημα ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης και της συμμετοχής σε αποστολές του Βουλγαρικού Στρατού στο Ιράκ και το Αφγανιστάν. Σύμφωνα με τον ίδιο, η τρομοκρατία είναι το νέο είδος πολέμου, και μάλιστα όχι μόνο στην Ευρώπη. Σ’ αυτό, σε αντίθεση με τον κλασικό πόλεμο, δεν τηρούνται οι κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, ακόμα το αντίθετο - οι δράσεις είναι κατά των κανόνων, δηλαδή, η προσέγγιση είναι ασύμμετρη.

Ποιος είναι ο σκοπός των τρομοκρατικών επιθέσεων στην Ευρώπη;

«Νομίζω ότι ο γενικός σκοπός αποτελεί παραβίαση της εμπιστοσύνης στο δημόσιο σύστημα και πιο συγκεκριμένα – στο σύστημα ασφάλειας. Τα επακόλουθα είναι μερικές δευτερεύουσες επιδράσεις - αποστράγγιση της οικονομίας, λόγω του αναπροσανατολισμού πόρων από άλλους τομείς προς το σύστημα ασφαλείας, ανάγκη για περιορισμό των ήδη κατοχυρωμένων δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθερίων, δημιουργία δυσπιστίας μεταξύ των διαφόρων εθνοτικών κοινοτήτων και εμφάνιση εθνικής μισαλλοδοξίας. Συχνά οι τρομοκρατικές ενέργειες οδηγούν σε αλλαγή της πολιτικής ολόκληρων χωρών.»

Είναι δύσκολο να καθοριστεί το κοινωνικό-ψυχολογικό προφίλ ενός τρομοκράτη, αλλά οι πρόσφατες περιπτώσεις διακρίνουν ένα νέο είδος.

«Ο Ευρωπαίος μετανάστης δεύτερης ή τρίτης γενιάς, ο οποίος όμως, ως ισότιμος πολίτης της Ευρώπης έχει διαμορφωμένη μια αίσθηση για άδικη κατανομή των αγαθών, για άνιση στάση της κοινωνίας απέναντί του. Πρόκειται κυρίως για νέους ανθρώπους που μεγάλωσαν σε ένα σχετικά κλειστό περιβάλλον - μια προϋπόθεση για τη ριζοσπαστικοποίησή τους, ταυτόχρονα είναι και επιρρεπείς στη χειραγώγηση. Αυτό θέτει ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα στο σύστημα ασφαλείας, διότι είναι σχεδόν αδύνατο να εντοπιστούν.»

Μεγάλο ρόλο στη ριζοσπαστικοποίησή τους παίζουν τα κοινωνικά δίκτυα, ακόμη και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης που ηθελημένα ή αθέλητα γίνονται ένα πολύ ισχυρό εργαλείο στα χέρια των τρομοκρατικών οργανώσεων για σπείρωση φόβου και δυσπιστίας.

Δυνατότητα η Ευρώπη να αντιμετωπίσει με επιτυχία αυτή την ασύμμετρη απειλή ο αντισυνταγματάρχης Μαρίνοφ βλέπει στη δημιουργία εύκαμπτου συστήματος ασφάλειας, την ένταξη των απομονωμένων κοινοτήτων, την ενίσχυση του ρόλου των επίσημων θρησκευτικών ιδρυμάτων, σωστή εκστρατεία σχετικά με τις δημοκρατικές αξίες της σύγχρονης κοινωνίας.

«Εκπαίδευση, εκπαίδευση και πάλι εκπαίδευση. Στο Αφγανιστάν μίλησα με θρησκευτικούς αξιωματικούς που ομολόγησαν, ότι οι Ταλιμπάν καταφέρουν να προσελκύσουν πολλούς νέους άντρες ακριβώς λόγω του χαμηλού μορφωτικού επιπέδου τους. Εάν ένας νέος άνθρωπος είναι μορφωμένος, μόνος του μπορεί να διαβάσει τι είναι γραμμένο στα ιερά βιβλία, και δε θα υπάρχει ανάγκη κάποιος να του ξαναλέει τι γράφει σ’ αυτά.»

Σ’ αυτό το μεταβαλλόμενο περιβάλλον υπάρχουν εσωτερικές ή εξωτερικές απειλές για την εθνική μας ασφάλεια;

«Απειλή για την ακεραιότητα του κράτους δεν υπάρχει. Αλλά ο ίδιος ο στόχος της τρομοκρατίας – να υπονομεύσει τα θεμέλια της κοινωνίας και την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς, ήδη απειλεί την εθνική μας ασφάλεια. Στη χώρα μας έχουμε λάβει συγκεκριμένα μέτρα. Πριν λίγες ημέρες (σε πρώτη ανάγνωση στο Κοινοβούλιο) υπερψηφίσθηκε ο Νόμος περί Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας. Υποθέτω, ότι στο μέλλον θα τελειοποιηθεί, αλλά είναι μια πολύ καλή αρχή, σε ό,τι αφορά τη δημιουργία ενός τέτοιου συστήματος ασφαλείας, ιδιότητες του οποίου να είναι η ευελιξία και η ικανότητα για αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών ».

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα