Ο Χριστιανισμός αρνείται τον παγανισμό. Συχνά, όμως, μεταξύ των παγανιστικών και των χριστιανικών χώρων υπάρχουν ενδιαφέρουσες αμοιβαίες σχέσεις που δεν έχουν συστηματικά μελετηθεί και αναλυθεί, σύμφωνα με τον υφηγητή Λιουμπομίρ Τσόνεφ από το Ινστιτούτο Φυσικής Στερεάς Κατάστασης.

«Στα χωριά συχνά ακούμε θρύλους, σύμφωνα με τους οποίους κάποιος είχε όνειρο, ότι κάπου υπήρχε κειμήλιο. Όταν οι άνθρωποι πήγαιναν στο συγκεκριμένο σημείο, πραγματικά έβρισκαν κάτι και έχτιζαν παρεκκλήσι. Οι περιπτώσεις αυτές είναι πάρα πολλές, για να είναι τυχαίες. Νομίζω ότι η διαδοχικότητα αυτή συνδέεται με την μνήμη των ντόπιων για τους ιερούς τόπους του παρελθόντος.»

Ένα παράδειγμα για το φαινόμενο αυτό βρίσκεται κοντά στο Κιουστεντίλ, στα σύνορα μας με τη Δημοκρατία της Μακεδονίας. Πρόκειται για«Κραστάτι κάμεν» - αναθηματικό σταυρό ύψους 2 μέτρων, σκαλισμένο σε βράχο. Ο σταυρός έπεσε και έσπασε από το χτύπημα στον βράχο πίσω του.

«Αποφάσισα να ερευνήσω τον βράχο και παρατήρησα προσεκτικά σκαλισμένες στρογγυλές λεκάνες, στις οποίες, όπως υποστηρίζουν οι αρχαιολόγοι, χυνόταν γάλα, κρασί ή νερό. Αυτό δεν είναι γνωστό, διότι πρόκειται, κατά πάσα πιθανότητα, για προϊστορικό ιερό της δεύτερης χιλιετίας προ Χριστού.»

Ένας άλλος αξιοσημείωτος χώρος είναι το ιερό των Αγίου Πέτρου και Παύλου στο χωριό Τσερβέν μπριαγκ, κοντά στην πόλη Ντούπνιτσα, λέει ο επιστήμονας:

«Στον τόπο υπάρχει προϊστορικός τύμβος. Στην κορυφή του έχει μενίρ - μακρόστενο ογκόλιθο τοποθετημένο όρθια, ύψους περίπου δύο μέτρων. Στη χριστιανική εποχή το άνω άκρο του έχει διαμορφωθεί σε σχήμα σταυρού. Από τη μία πλευρά χαράχτηκε μια θέση για τοποθέτηση κεριών. Αποδείχθηκε ότι στη Δυτική Ευρώπη επίσης υπάρχουν παρόμοιες περιπτώσεις - πάνω σε μενίρ δημιουργείται σταυρός ως σύμβολο της νέας εποχής, και σε αναχώματα με άλλα μεγαλιθικά μνημεία, ντόλμεν για παράδειγμα, χτίζονται παρεκκλήσια. Αλλά στη Δυτική Ευρώπη, μνημεία αυτά συντηρούνται, ενώ εδώ δύσκολα βρίσκονται ή είναι απρόσιτα.»- λέει ο υφηγητής Τσόνεφ, τονίζοντας ότι οι πληροφορίες για τους χώρους αυτούς εξαφανίζονται μαζί με τους ηλικιωμένους.