Απροσδόκητα στην περίοδο των θερινών πολιτικών διακοπών η απέλαση ενός Τούρκου πολίτη από τη Βουλγαρία προκάλεσε ένταση μεταξύ των θεσμών. Ο Αμπντουλάχ Μπουγιούκ που εκδόθηκε θεωρείται από τις τούρκικες αρχές συνεργάτης του διαμένοντος στις ΗΠΑ Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο η Άγκυρα ανακοίνωσε διοργανωτή του αποτυχημένου πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου. Η τούρκικη πλευρά ζήτησε την έκδοση του Μπουγιούκ ακόμα πριν την απόπειρα πραξικοπήματος με το επιχείρημα ότι ανακρίνεται για τρομοκρατία και ξέπλυμα χρημάτων, αλλά η βουλγαρική πλευρά απέρριψε το αίτημα με απόφαση του Εφετείου της Σόφιας τον Μάρτιο. Στο μεταξύ στα τέλη Φεβρουαρίου ο Μπουγιούκ υπέβαλε αίτηση για πολιτικό άσυλο στη Βουλγαρία. Η απάντηση ήταν αρνητική και ήρθε στις 27 Ιουλίου - 12 ημέρες μετά την απόπειρα πραξικοπήματος. Έως ότου ο Μπουγιούκ περίμενε απάντηση της αίτησής του για πολιτικό άσυλο, η τρίμηνη προθεσμία της νόμιμης άδειας παραμονής του στη Βουλγαρία έληξε, και ο Μπουγιούκ κρατήθηκε για μη έγκυρα έγγραφα ταυτότητας σε έλεγχο του Υπουργείου Εσωτερικών. Αυτό που ακολούθησε ήταν κατευθείαν έκδοση στις τουρκικές αρχές στον μεθοριακό σταθμό Καπίκουλε, χωρίς να του δοθεί δυνατότητα έφεσης. Για παρόμοια παράλειψη η Βουλγαρία ήταν ήδη καταδικασμένη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο.

Έγινε έτσι που αίτημα της Τουρκίας που απερρίφθη με δικαστική απόφαση, ικανοποιήθηκε με διοικητικό μέτρο της εκτελεστικής εξουσίας. Οι νομικοί ισχυρίζονται ότι αφού υπάρχει δικαστική απόφαση, στην οποία η άρνηση για απέλαση εξηγείται με κίνδυνο στην Τουρκία ο Μπουγοιούκ να γίνει αντικείμενο ενεργειών που παραβιάζουν τα βασικά του δικαιώματα, η έκδοσή του από βουλγαρικής πλευράς έρχεται σε αντίθεση με τον νόμο. Η Συνήγορος του Πολίτη, Μάγια Μανόλοβα, σχολίασε από πλευράς της ότι εκδίδοντας αμέσως τον Τούρκο πολίτη, χωρίς να του παραχωρηθεί δυνατότητα έφεσης, το Υπουργείο Εσωτερικών παραβίασε το διεθνές δίκαιο, το Σύνταγμα της Βουλγαρίας και τον Νόμο περί Προσφύγων και επέμεινε το Υπουργείο να αρχίσει να εκπληρώνει την υποχρέωση του που απορρέει από τον νόμο να πληροφορεί τη Συνήγορο του Πολίτη και τις οργανώσεις προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τη λήψη παρόμοιων διοικητικών μέτρων.

Οι συνθήκες, στις οποίες έγινε η έκδοση προκάλεσαν αμφιβολίες ότι η απέλαση έγινε έναντι υποσχέσεων της Άγκυρας να μην αφήνει προσφυγές προς τη Βουλγαρία ή να επιστρέψει Τούρκο πολίτη που κατηγορείται για τον θάνατο δύο Βουλγάρων μοτοσικλετιστών. Το Υπουργείο Εσωτερικών απέρριψε αυτές τις αμφιβολίες, δηλώνοντας ότι η έκδοση συντονίστηκε με την Ιντερπόλ και έγινε για λόγους εθνικής ασφάλειας. Σε προσπάθεια υποβάθμισης της υπόθεσης επίσημος αντιπρόσωπος του Υπουργείου δήλωσε ότι από τις αρχές του έτους με την ίδια διαδικασία εκδόθηκαν στην Τουρκία άλλοι 31 πολίτες της, ενώ από τη Βουλγαρία εκδόθηκαν συνολικά περισσότεροι από 500 ξένοι. Παρέλειψε όμως να διευκρινίσει εάν ήταν τα άτομα αυτά σαν τον Γκιουλέν αντικείμενο πολιτικών κατηγοριών στην πατρίδα τους.

Η υπόθεση ήδη και πολιτικοποιείται. Ευκαιρία γι’ αυτό αποτελεί το γεγονός, ότι άμεσα πριν την απέλαση ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, δήλωσε ότι παρά την επίσημη άρνηση του δικαστηρίου, έκδοση θα γίνει. Δυνάμεις που έχουν ενδιαφέρον για αλλαγή των σχέσεων με την Τουρκία δε λείπουν, ενώ έρχεται και η περίοδος της προεκλογικής εκστρατείας για τις προεδρικές εκλογές.

Στο μεταξύ, η υπόθεση Μπουγιούκ έχει και διεθνή απήχηση. Σε μαζικό συλλαλητήριο ο πρόεδρος Ρετζέπ Ερντογάν ανέφερε τη Βουλγαρία σαν παράδειγμα για χώρα που ικανοποίησε αίτημα της Τουρκίας και απέλασε  άτομο καταζητούμενο λόγω της απόπειρας πραξικοπήματος. Παράδειγμα που η Ελλάδα προς το παρόν δε συμφωνεί να ακολουθήσει σχετικά με αίτημα για έκδοση των Τούρκων στρατιωτικών που ζήτησαν στη χώρα άσυλο μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Οι ΗΠΑ επίσης δε συμφωνούν να απελάσουν τον Φετουλάχ Γκιουλέν.

Χωρίς να το συνδέει με την υπόθεση «Μπουγιούκ», ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Ζέιντ Ράαντ Αλ Χουσέιν κατηγόρησε τη Σόφια σε συστηματικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μέσω εγκληματοποίησης των ενεργειών των μεταναστών και επεσήμανε ότι «η πολιτική της Βουλγαρίας προκαλεί σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με την τήρηση του διεθνούς δικαίου στη χώρα». Επίσης χωρίς να το συνδέει με τη συγκεκριμένη υπόθεση, ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ δήλωσε από πλευράς του ότι ο μεγάλος στόχος του είναι να κάνει έτσι που η Τουρκία να αντιμετωπίζει τη Βουλγαρία με διαφορετικότερο τρόπο από τις άλλες χώρες, επειδή εάν η Τουρκία παύσει να θεωρείται ασφαλές για τους μετανάστες κράτος, το πιο κοντινό ασφαλές γι’ αυτούς κράτος θα γίνει η Βουλγαρία. Στην περίπτωση αυτή, βάσει των διεθνών συμφωνηθέντων, από τη Δυτική Ευρώπη θα της επιστραφούν 400-500 χιλ. μετανάστες που η χώρα δεν είναι σε θέση να δεχτεί.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα