Εξαναγκαστικός γάμος, σεξουαλική εκμετάλλευση όχι μόνο γυναικών, αλλά και ανδρών και αγοριών, αφαίρεση σωματικών οργάνων – αυτά είναι ένα μέρος των μορφών ενός από τα πιο απαίσια εγκλήματα – της διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων. Στις 18 Οκτωβρίου τιμάται η Ευρωπαϊκή Ημέρα κατά της Εμπορίας Ανθρώπων. Μ’ αυτήν την αφορμή η Εθνική Επιτροπή Καταπολέμησης Διακίνησης Ανθρώπων οργανώνει καμπάνια, με την οποία αποσκοπεί στο να ευαισθητοποιήσει την κοινωνική συνείδηση. Κατά τα λόγια της Ντεσισλάβα Ιβανόβα από την εν λόγω επιτροπή, είναι ευάλωτα διάφορα στρώματα της βουλγαρικής κοινωνίας.

«Το προφίλ του θύματος δεν έχει εξακριβωθεί και ο καθένας μπορεί να γίνει θύμα διακίνησης. Οι διακινητές χρησιμοποιούν όχι μόνο σωματική βία ή άλλες μορφές πίεσης, αλλά και είναι εξαιρετικά καλοί ψυχολόγοι. Γι’ αυτό παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια μια τάση οι άνθρωποι να γίνονται θύματα γνωστών και φίλων.»

Γενικά πιο ευαίσθητη ομάδα είναι οι άνθρωποι από τις φτωχές περιοχές, που ζουν με στερήσεις, καθώς και ανεκπαίδευτοι Βούλγαροι, που δεν έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες και δεν έχουν ιδέα, ότι υπάρχει τέτοιο είδος εγκλήματος. Συχνά τους δελεάζουν με υποσχέσεις για καλύτερο μέλλον εκτός της χώρας. Αυτό συνήθως γίνεται με αγγελία για καλά πληρωμένη δουλειά στο εξωτερικό.

«Είναι γεγονός, ότι μεγάλο μέρος των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων είναι από μικρές εθνοτικές ομάδες, που είναι κλεισμένες και έχουν δικά τους έθιμα και κουλτούρα, π.χ. η ομάδα των Ρομά», προσθέτει η Ντεσισλάβα Ιβανόβα. – «Παρ όλα αυτά θέλω να τονίσω, ότι υπάρχουν και πολλά θύματα εμπορίας, που ανήκουν σε κανονικές οικογένειες, έχουν καλή εκπαίδευση, αλλά δελεάζονται από τις υποσχέσεις για καλύτερη ζωή εκτός της χώρας.»

Σ’ αυτό το είδος εγκλήματος είναι απαραίτητη η συμμετοχή των δύο πλευρών – του θύματος και της χώρας, όπου πάει. Ποιοι είναι οι συχνότεροι προορισμοί για τους βουλγάρους πολίτες, που γίνονται θύματα διακίνησης ανθρώπων;

«Τα τελευταία χρόνια έχουμε περισσότερα θύματα από τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Μεγάλη Βρετανία και την Ισπανία, δηλαδή ανεπτυγμένες χώρες, που λογικά θα μπορούσαν να προσφέρουν καλύτερους μισθούς, καλύτερες συνθήκες ζωής. Είναι γεγονός, όμως, ότι πέρυσι είχαμε πολλά θύματα στην Τσεχία, όπου γινόταν λόγος για εργασιακή εκμετάλλευση ανδρών στη βιομηχανία, συχνότερα στα εργοστάσια επεξεργασίας κρέατος, ή στην αγροτική οικονομία», προσθέτει η Ντεσισλάβα Ιβανόβα.

Αν και η διακίνηση ανθρώπων είναι πιο δύσκολη προς διαλεύκανση, η Βουλγαρία έχει σημειώσει κάποιες επιτυχίες. Ο αριθμός των δικών, όμως, παραμένει αισθητά μικρότερος από τον πραγματικό αριθμό των θυμάτων. Σύμφωνα με την Ντεσισλάβα Ιβανόβα η διαλεύκανση της διακίνησης ανθρώπων είναι δύσκολη για δύο λόγους:

«Πρώτα, επειδή η διακίνηση ανθρώπων σπάνια υπάρχει από μόνη της, συνήθως γίνεται λόγος για παραβίαση συνόρων, εργατικής νομοθεσίας, για την απόκρυψη εσόδων. Εδώ μιλάμε για σειρά εγκλημάτων, που πρέπει να διαλευκανθούν. Η δεύτερη αιτία είναι, ότι κανείς δεν καταγγέλλει για τη διακίνηση ανθρώπων, επειδή αυτό το έγκλημα δεν είναι αρκετά γνωστό στην κοινωνία, οι καταγγελίες είναι πολύ λιγότερες από τον αριθμό των θυμάτων.»

Υπάρχει και άλλο φαινόμενο – τα θύματα δε συνειδητοποιούν, ότι είναι θύματα. Συνήθως δουλεύουν στο εξωτερικό, λαμβάνουν αμοιβές, που συνήθως τους ικανοποιούν. Τέτοια άτομα δύσκολα μπορείς να τα πείσεις να γίνουν μάρτυρες σε ενδεχόμενη δίκη, έτσι ώστε να βοηθήσουν για την αποκάλυψη εγκληματικού δικτύου. Η Ντεσισλάβα Ιβανόβα προσθέτει:

«Όταν το θύμα συνειδητοποιήσει, ότι είναι θύμα, συχνά και πάλι δε θέλει να βοηθήσει, αλλά για άλλο λόγο – από φόβο. Φοβάται, ότι ο διακινητής ψάχνει και μπορεί να βλάψει το θύμα και την οικογένειά του, επειδή συνήθως οι διακινητές απειλούν και τις οικογένειες των θυμάτων.»

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα