Το Διάστημα και τα ουράνια σώματα πάντα κατενθουσίασαν την ανθρωπότητα. Όσο και όμορφο να είναι ο έναστρος ουρανός, κρύβει αρκετούς κίνδυνους, που συχνά υπαγορεύονται από τις αυξημένες γεωπολιτικές σχέσεις εδώ στη γη. Φανταστείτε τι θα γίνει εάν αστεροειδής πέσει σε εμπόλεμες ζώνες της γης. Μπορεί να ερμηνευθεί ως μια επίθεση του εχθρού, και στην συνεχεία να ακολουθήσει επίθεση με πυρηνικό όπλο. Παρόμοια σύγκρουση για λίγο να ξεσπάσει το 2013, όταν ένας αστεροειδής χτύπησε τη Γη κοντά στη ρωσική πόλη Τσελύαμπινσκ

Κίνδυνος τέτοιου χαρακτήρα περιγράφεται ως μια υπόθεση στην ταινία της δεκαετίας του 80. «Cosmos» του θρυλικού αμερικανού αστρονόμου ΚαρλΈντουαρντ Σαγκάν. Το έργο έχει εμπνεύσει εκατοντάδες νέους σ΄ όλο τον κόσμο που λένε ότι, ο Σαγκάν έχει αλλάξει την κοσμοαντίληψη τους και έχει ξυπνήσει ενδιαφέρον προς την επιστήμη για όλη τη ζωή. Μεταξύ των Βούλγαρων επιστημόνων από την Βουλγαρική ακαδημία επιστημών, που είναι επηρεασμένοι έντονα από τις ιδέες του αμερικανού αστρονόμου δρ Πέντσο Μαρκίσκι. Σύμφωνα με τον ίδιο οι θεωρητικές γνώσεις για τους πλανήτες είναι σημαντικές, αλλά πολύ πιο χρήσιμο είναι να ανακαλύψεις τους αστερισμούς όταν κοιτάς τον ουρανό. Υπενθυμίζει ότι εκτός από τα αστέρια, ήταν προσελκυσμένος και από την οπτική και συναρμολόγησε τον δικό του πρώτο τηλεσκόπιο. Πριν 40 χρόνια στη Βουλγαρία δεν υπήρχε ποικιλία εξοπλισμού παρακολούθησης. Πρώτες ερασιτεχνικές αστρονομικές παρατηρήσεις ο δρ Μαρκίσκι έκανε από εξοπλισμό με φακούς για γυαλιά οράσεως και προβολείς διαφανειών, που χρησιμοποιούσαν για προβολή παιδικών ταινιών. Σήμερα η επιστήμη έχει προχωρήσει πολύ και ένα καλό ζευγάρι κιάλια για αστρονομικές παρατηρήσεις κοστίζει περίπου 100 λέβα

Στην Βουλγαρία έχει μερικά αστρονομικά παρατηρητήρια, τα οποία έχουν γίνει ένα πραγματικό πόλο έλξης για τους τουρίστες το καλοκαίρι. Στη Βάρνα, Σμόλιαν, Κιρτζαλι, και Ντιμίτροβγκραντ, μαζί με τις επιστημονικές έρευνες διεξάγονται και διαλέξεις για τους ερασιτέχνες. Ο στόχος είναι η προώθηση της αστρονομίας, με τις προβολές ταινιών στα πλανητάρια, με προσομοίωση των διαφόρων κοσμικών φαινομένων - λέει ο δρ Πέντσο Μαρκίσκι.

«Το πιο διάσημο - το Παρατηρητήριο στο Ρόζεν εγκαινιάσθηκε τον Μάρτιο του 1981, όταν γιορτάστηκαν τα 1300 χρόνια από την ίδρυση του βουλγαρικού κράτους. Από τότε, μέχρι και σήμερα, κάθε σαφή νύχτα στο Ρόζεν και στα παρατηρητήρια στο Μπελογκραντσικ το προσωπικό εργάζεται. Υπάρχουν πολλοί γαλαξίες και σώματα που βρίσκονται πολύ μακρινά. Στη Βουλγαρία υπάρχει μια παράδοση στην παρακολούθηση των μεταβλητών αστέρων, που απαιτεί πολλά χρόνια, στη συνέχεια γενίκευση των αποτελεσμάτων. Με την πάροδο του χρόνου η λαμπρότητα τους αλλάζει , παρουσιάζοντας μια κύμανση του μεγέθους τους λόγω διαφόρων διεργασιών που συμβαίνουν στην επιφάνειά τους. Κύριο καθήκον μας είναι η μελέτη τους και εκεί τα ευρήματα δεν συμβαίνουν ξαφνικά , όπως ίσως νομίζουν πολλοί άνθρωποι.»

Το πρώτο παρατηρητήριο στη Βουλγαρία είναι από το 1897, βρίσκεται στο Πάρκο του Μπορίς στη Σόφια και εκεί ακόμα εκπαιδεύονται οι φοιτητές από το Πανεπιστήμιο της Σόφιας «Άγιος Κλήμης της Οχρίδας». Τα πανεπιστημιακά παρατηρητήρια συμμετέχουν σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα. Το πρόβλημα είναι ότι στις μεγάλες πόλεις δεν μπορεί να τοποθετηθούν μεγάλα τηλεσκόπια, λόγω του αστικού φωτισμού. Μακριά από την πόλη μπορείτε να παρακολουθείτε τον νυχτερινό ουρανό, που κρύβει για σάς υπέροχες εκπλήξεις. Ποιες είναι μαθαίνουμε από τον αστρονόμο δρ Πέντσο Μαρκίσκι:

«Το βράδυ στο σκοτάδι, με σαφής ουρανό νοτιοανατολικά μπορείτε να δείτε τον Πλανήτη Δία. Είναι ο δεύτερος φωτεινότερος μετά την Αφροδίτη. Μέχρι πρόσφατα παρακολουθούσαμε τον Έσπερος, αλλά από τα τέλη Απριλίου εμφανίζεται ως Αυγή . Πρόκειται για ένα πλανήτη - Αφροδίτη, κάτι που κατάλαβε ακόμα ο Πυθαγόρας. Ο Δίας είναι πολύ ενδιαφέρον πλανήτης, ακόμα και με μεγέθυνση 70-100 φορές με ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο, φαίνονται οι δορυφόροι του. Και με μεγέθυνση του τηλεσκόπιου παρατηρούμε τις κορυφές των νεφών στην ατμόσφαιρα του. Πραγματικό πόλο έλξης για τους ανθρώπους που για πρώτη φορά παρακολουθούν με το τηλεσκόπιο είναι ο Κρόνος, που ανατέλλει και πάλι προς τα νοτιοανατολικά στις 2.30 μετά τα μεσάνυχτα. Προκαλούν ενδιαφέρον και οι εντυπωσιακοί δακτύλιοι του πλανήτη.»

Φωτογραφίες: BGNES, nao-rozhen.org και προσωπικό αρχείο

Μετάφραση Πένκα Βέλεβα