Για τον Χρίστο Τόντεφ το βουνό είναι ελευθερία. Είναι μια επιστροφή στις ρίζες, σε κάτι που έχουμε χάσει, και μια ευκαιρία να βρούμε την ησυχία. Αλλά πρώτα απ’ όλα το βουνό είναι ανακάλυψη, θεωρεί ο Χρίστο Τόντεφ. Εκείνος είναι οικονομικός αναλυτής. Πριν είκοσι χρόνια, όμως, τον προσέλκυσε η ορειβασία και από τότε το ελεύθερο χρόνο του αφιερώνει στο βουνό. Την ομορφιά που απολαμβάνει στα πολυάριθμα ταξίδια του, στα οποία τραβά φωτογραφίες, προσπαθεί να μοιραστεί με τους άλλους.

Ο φακός του συλλαμβάνει στιγμιότυπα – εντυπωσιακά ή ρομαντικά, που κόβουν την ανάσα, παρουσιάζοντας το βουνό να φοράει το χειμωνιάτικο ρούχο του, στη φωτεινή ενδυμασία στις ζεστές αποχρώσεις του φθινοπώρου ή με την πυκνή ανοιξιάτικη βλάστηση της ανανεωμένης φύσης, με το άρωμα του δάσους ή τη ζεστασιά των ορεινών χωριών.

Το βουνό για τον Χρίστο Τόντεφ είναι ελκυστικό πιο πολύ με τα παρθένα μέρη, όπου σπάνια πατά ο άνθρωπος. Λέει ότι υπάρχουν ακόμη και σε τέτοια δημοφιλή βουνά όπως η Ρίλα. Αλλά το μεγαλύτερο πάθος του Χρίστο Τόντεφ είναι η Ροδόπη. Σ’ αυτήν, πριν καιρό, μαζί με τον φωτογράφο και ταξιδιώτη Νικολάι Γκένοφ αφιερώνουν το μοναδικό άλμπουμ φωτογραφιών «Ροδόπη. Το ιερό βουνό».

Σε ορισμένα μέρη της Ανατολικής Ροδόπης, λέει ο Χρήστο, μπορείς να περπατήσεις χιλιόμετρα, όλη την ημέρα, χωρίς να δεις καμία ψυχή. Υπάρχει μια περιοχή στην Ανατολική Ροδόπη, όπου πάντα επιστρέφω. Αυτή είναι η περιοχή γύρω από τη Σαρά καγιά - ένα βράχο ύψους 50 μέτρων με σπηλιά που σαν να την έσκαψε ανθρώπινο χέρι. Γύρω της υπάρχουν μερικοί μαχαλάδες, όπου ζουν μόνο δύο άτομα - ο μπάρμπα Σαμπάν από τον Μουμτζιντάμ και η Γκιουλμπιάς από το Μούργκα. Εκεί σπάνια έρχεται κανένας, εκτός από κυνηγούς. Πρόκειται για μια περιοχή μεταξύ των χωριών Μπεζβόντνο και Τρί μογκιλι και του φράγματος Μπόροβιτσα. Επειδή εδώ δεν έρχεται κόσμος, τα μονοπάτια έχουν χαθεί με τα χρόνια και μόνο αχνάρια αρκούδων είναι ορατά. Περιπέτεια είναι να φτάσεις εκεί, λέει ο Χρίστο και επιστρέφει στις αναμνήσεις του. Μια φθινοπωρινή μέρα περπατούσαμε με δύο φίλους στην ομίχλη. Ο δρόμος μας περνούσε από το Μούργκα, όπου μιλήσαμε με την Γκιουλμπιάς, και μας οδηγούσε στον μπάρμπα Σαμπάν. Όταν φύγαμε, ήταν πίσω μας η ομίχλη - μόνο το σπίτι ήταν ορατό. Ξαφνικά ο ήλιος έλαμψε. Η Γκιουλμπιάς άρχισε να τραγουδά – ένα τραγούδι της Ροδόπης - στα τουρκικά, αλλά καλά γνωστό, στη συνέχεια, έπαιξε καβάλι. Σταματήσαμε και δεν μπορούσαμε να φύγουμε. Ήταν μια από εκείνες τις στιγμές που δεν επαναλαμβάνονται.

Ήδη πριν από 14 χρόνια, γοητευμένος από τη φύση στις διαδρομές του, ο Χρίστο Τόντεφ άρχισε να κάνει χαρτογράφηση και ταξινόμηση των τραπεζοειδών κογχών, σκαλισμένων στους βράχους της Ανατολικής Ροδόπης.

Όπου κι αν πάω, πάντα φωτογραφίζω, ώστε να μπορώ να υπολογίσω τις κόγχες, τους βράχους, και ψάχνοντας κάποια λογική, να προσπαθήσω να λύσω το μυστήριο των ιερών. Κατάλαβα, ότι είναι πολλές. Ανταλλάσσουμε πληροφορίες με φίλους που ενδιαφέρονται για αυτό. Τα τελευταία δέκα χρόνια πολλά άτομα προσελκύστηκαν από τα σκαλισμένα συγκροτήματα και από τα ιερά σε όλη τη Βουλγαρία. Συζητάμε και με ειδικούς και με απλούς ανθρώπους. Η άποψη του καθενός μπορεί να συμβάλει στην αποκάλυψη του μυστηρίου, θεωρεί ο Χρίστο

Πολλοί άνθρωποι σήμερα φωτογραφίζουν τα βουνά. Αλλά τα στιγμιότυπα των ορειβατών είναι αρκετά διαφορετικά και ξεχωρίζουν για την εκφραστικότητά τους.

Μερικές φωτογραφίες κόβουν την ανάσα και ίσως χρειαζόταν μια δόση κινδύνου ή αδρεναλίνης για να φθάσεις στο συγκεκριμένο μέρος, όπου δεν πάει ο καθένας.

Ο Χρίστο Τόντεφ επιθυμεί να επισκεφτεί το Πακιστάν, τις κοιλάδες εκεί και τις Trango Towers, τον παγετώνα Μπαλτόρο. Του αρέσει με φίλους να ανεβαίνουν στους Δολομίτες στη Βόρεια Ιταλία, καθώς και την Κατάρα στην Αλβανία - ένα από τα τελευταία παρθένα βουνά της Ευρώπης με δυσπρόσιτες κορυφές.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα