Πότε έρχεται η άνοιξη; Όταν ο ήλιος λιώσει το τελευταίο χιόνι ή όταν οι πελαργοί επιστρέφουν στις φωλιές τους; Αν ρωτήσετε τους Βουλγάρους, θα σας απαντήσουν ότι η άνοιξη φτάνει ακριβώς την 1^η Μαρτίου, ακόμα και αν έχει χιονοθύελλα και το κρύο μας αγκαλιάζει.

Η άνοιξη στη χώρα μας έχει μια υλική μορφή και αυτή είναι η Μπάμπα Μάρτα /Γιαγιά Μάρτα/. Την πρώτη ημέρα του Μαρτίου φοράει κόκκινο φουστάνι, κόκκινη μαντίλα στο κεφάλι και κόκκινες κάλτσες. Οι Βούλγαροι πιστεύουν ότι αυτό το χρώμα θα τους προστατεύσει από ασθένειες. Έτσι, μέχρι σήμερα τηρούμε το αρχαίο έθιμο να χαρίζουμε μαρτενίτσες σε λευκό και κόκκινο χρώμα, που σχετίζονται με την ελπίδα για υγεία.

Η Ναντέζντα Πετσάνοβα για πρώτη φορά έφτιαξε τις πρώτες μαρτενίτσες της όταν ήταν κορίτσι, και πριν λίγα χρόνια αποφάσισε να αφιερώσει τον ελεύθερο της χρόνο, όταν δεν έχει δουλειά και παραγγελιές ως σχεδιάστρια επίπλων και εσωτερικού χώρου κατά τους χειμερινούς μήνες. Και παρόλο που η παράδοση υπαγορεύει τα μικρά φυλαχτά να είναι κατασκευασμένα από απλό άσπρο και κόκκινο νήμα, η φαντασία της και τα επιδέξια χέρια της μετατρέπουν τη χειροτεχνία της σε τέχνη. Γι’ αυτό οι μαρτενίτσες ανθίζουν με τα χρώματα των ανοιξιάτικων λουλουδιών, φτιαγμένα από φυσικά υλικά - μαλλί και ξύλο.

Οι άνθρωποι στα εδάφη μας πίστευαν ότι η μαρτενίτσα είναι μαγεία, η οποία προστατεύει από το κακό και δίνει την αρχή μιας νέας ζωής. Οι μαρτενίτσες πρέπει να φτιάχνονται με αγάπη, επειδή έχουν τη δύναμη ενός φυλαχτού, είναι πεπεισμένη στη μαγική τους δύναμη η Ναντέζντα Πετσάνοβα. Τις κατασκευάζω πάντα με ευχές για υγεία, καθώς και για αρμονία, από την οποία τόσο πολύ έχουμε ανάγκη, προσθέτει η ίδια .

Κάθε χρόνο της μόδας είναι ασπροκόκκινες μαρτενίτσες που παρουσιάζουν πρόσωπα αγαπημένων ηθοποιών, τραγουδιστών, χαρακτήρες από έργα κινουμένων σχεδίων και ζώα.

Ο θρύλος λέει ότι όλα ξεκίνησαν πριν 13 αιώνες, κατά την εποχή του ιδρυτή του βουλγαρικού κράτους χάνος Ασπαρούχ. Αφού νίκησε τους Βυζαντινούς και έθεσε τα θεμέλια του νέου κράτους, ήθελε να προσφέρει θυσία στον θεό Τάνγκρα. Τότε είδε ένα χελιδόνι με κόκκινο και λευκό νήμα. Το πουλί του μίλησε με ανθρώπινη φωνή: «Από σήμερα έχετε νέα εδάφη, πρέπει να τα προστατεύετε με το αίμα σας και να τα κρατήσετε καθαρά όπως τα χιόνια!». Η ημέρα ήταν 1^η Μαρτίου και τα κόκκινα και άσπρα νήματα έγιναν σύμβολο της ειρήνης μεταξύ Σλάβων και Πρωτοβουλγάρων, καθώς και της υγείας και ευτυχίας.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: Ντιάνα Τσανκόβα και προσωπικό αρχείο