Το Μακεδονικό Επιστημονικό Ινστιτούτο της Βουλγαρίας (Macedonian Scientific Institute) ιδρύθηκε το 1923 με σκοπό την μελέτη της γεωγραφικής περιοχής της Μακεδονίας και των βουλγάρων κατοίκων της αλλά έκλεισε όταν οι Κομμουνιστές ανέλαβαν την εξουσία στην χώρα το 1944. Το 1990 δημιουργήθηκαν συνθήκες για την επαναλειτουργία του και σήμερα συσπειρώνει πάνω από 80 ιστορικούς, εθνολόγους και γλωσσολόγους.

Το Ινστιτούτο Αλβανολογίας στην Πρίστινα (Albanological Institute of Pristina) δημιουργήθηκε αρχικά το 1953. Οι Γιουγκοσλαβικές αρχές το έκλεισαν το 1955 και ξανάρχισε να λειτουργεί το 1967. Σκοπός των πάνω από 40 επιστημόνων που το επανδρώνουν είναι η μελέτη της πνευματικής και της υλικής κληρονομιάς των Αλβανών.

Οι δυο θεσμοί υπέγραψαν στην Πρίστινα Μνημόνιο Συνεργασίας όσον αφορά τις ιστορικές. εθνολογικές, πολιτιστικές και γλωσσολογικές μελέτες. Το έγγραφο υπογράφηκε από τους διευθυντές των δυο Ινστιτούτων – τον υφηγητή διδάκτωρ Αλεξάντερ Γκρεμπενάροβ από την βουλγάρικη πλευρά και τον καθηγητή διδάκτωρ Χιουσέν Μάτοσι από την αλβανική. Στην τελετή παρευρέθηκαν ο πρέσβης της Βουλγαρίας Νεντιάλκο Ντάντσεβ και ο αναπληρωτής υπουργός Παιδείας του Κόσσοβο, Χεσέτ Σαχίτι.Οι δυο διευθυντές τόνισαν την σημασία του εγγράφου για την ανάπτυξη των διακρατικών επιστημονικο-ερευνητικών σχέσεων ενώ ο βούλγαρος πρέσβης σημείωσε πως «η στιγμή της υπογραφής αυτού του Μνημονίου κατά την Βουλγάρικη προεδρία στο Συμβούλιο της ΕΕ συμβολίζει το ότι τα Δυτικά Βαλκάνια υιοθετούν τις ευρωπαϊκές αξίες».

Το μνημόνιο προβλέπει οι δυο πλευρές να συνεργαστούν για την έκδοση μελετών, για την διοργάνωση εκθέσεων, για το γύρισμα ντοκιμαντέρ, για την ανταλλαγή αρχειακών εγγράφων, για επιστημονικά προγράμματα. Οι δυο θεσμοί απηύθυναν προσκλήσεις ο ένας προς τον άλλον για επιστημονικά φόρουμ – τον Μάιο στη Σόφια και τον Ιούνιο στην Πρίστινα. Μέλος του Μακεδονικού Επιστημονικού Ινστιτούτου της Βουλγαρίας είναι και ο βουλευτής Κρασιμίρ Μπόγκντανοβ.

«Οι αρχές του Κοσσόβου είναι καλοπροαίρετες προς την Βουλγαρία, λέει εκείνος. Η υπογραφή αυτού του εγγράφου είναι ένα βήμα προς την γνωριμία και την οικειότητα μεταξύ των δυο λαών. Αυτό το ταξίδι μου έδωσε τη δυνατότητα να συναντήσω συμπατριώτες μας που ζουν στους δήμους του Πρίζρεν και του Ντράγκας».

Στο Νότιο Κόσσοβο ζουν πάνω από 15 000 Βούλγαροι και πάνω από 125 000 από τους κατοίκους δηλώνουν πως έχουν βουλγάρικη καταγωγή. Οι άνθρωποι αυτοί είναι συγκεντρωμένοι κυρίως στις περιοχές της Γκόρα και της Σρέντσκα Ζούπα και στην γλώσσα και το φολκλόρ τους παρατηρούνται αδιάσειστα βουλγάρικα στοιχεία. Τον τελευταίο καιρό οι κάτοικοι των δυο περιοχών αυτοπροσδιορίζονται σαν Βούλγαροι και δείχνουν όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη χώρα μας.

«Οι βουλγάρικες διάλεκτοι σ’ αυτήν την περιοχή έχουν διατηρηθεί παρά τις ιστορικές αντιξοότητες, λέει η καθηγήτρια Λουτσία Αντόνοβα. Υπάρχουν επίσης πολλά βουλγάρικα τοπωνύμια όπως η πόλη Ράχοβετς όπου ζουν «μπούλγκαροι» πολλοί από τους οποίους χρησιμοποιούν την εθνική αυτή ταυτότητα σαν επώνυμο. Τον τελευταίο καιρό οι νέοι της περιοχής ενδιαφέρονται για σπουδές σε βουλγάρικα πανεπιστήμια».

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα