Οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων αποτελούν πρόβλημα, το οποίο πρέπει να λυθεί όχι μόνο για την ελπίδα τους για ένταξη στην ΕΕ, αλλά και για τους ίδιους τους πολίτες τους. Γύρω από αυτή τη γνώμη ενώθηκαν οι συμμετέχοντες στη συνδιάσκεψη με θέμα «Η ανισότητα στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων - εμπόδιο για την ένταξη στην ΕΕ;», που πραγματοποιήθηκε στις παραμονές της συνάντησης κορυφής, αφιερωμένη στην περιοχή. Στην ομιλία του προς τους συμμετέχοντες, ο πρόεδρος του Κόμματος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών Σεργκέι Στανίσεφ, χαρακτήρισε την ημερομηνία της 17^ης Μαΐου ως ιστορική για τη Βουλγαρία, η οποία κατάφερε να διεκδικήσει και να εργαστεί με συνέπεια πάνω στην πρώτη προτεραιότητά της ως προέδρου του Συμβουλίου της ΕΕ - τα Δυτικά Βαλκάνια. Ο Στανίσεφ ανέφερε επίσης τις μεγάλες αλλαγές που σημειώθηκαν στα Βαλκάνια, από τξ στιγμή που αποτελούν και πάλι μέρος της ευρωπαϊκής ατζέντας. Οι αλλαγές στην εξωτερική πολιτική είναι πιο ορατές στη Δημοκρατία της Μακεδονίας, η οποία κατάφερε να επιλύσει ένα από τα μακροχρόνια προβλήματά της. Χάρη στην ισχυρή θέληση και επιθυμία των κυβερνήσεων του Μπόικο Μπορίσοφ και του Ζόραν Ζάεφ, υπεγράφη η Συμφωνία Καλής Γειτονίας μεταξύ της Βουλγαρίας και της Μακεδονίας. Οι φιλοδοξίες του Ζάεφ όμως δεν σταματούν ως εδώ - είναι αποφασισμένος να αντιμετωπίσει ένα άλλο πρόβλημα με την Ελλάδα – πρόκειται για τη διαφορά σχετικά με το όνομα της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας. Ο ηγέτης των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών είναι κατηγορηματικός ότι η επίλυση των εσωτερικών και εξωτερικών συγκρούσεων μεταξύ των χωρών των Βαλκανίων είναι μόνο ένα μέρος του δρόμου που πρέπει να περάσουν για να γίνουν νέα ισότιμα μέλη της Ένωσης:

Πρέπει να γίνει σαφές ότι χωρίς πραγματική οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και αντιμετώπιση των εσωτερικών διαφορών στο βιοτικό επίπεδο, η ίδια η ένταξη στην ΕΕ δε θα λύσει τα προβλήματα. Δεν είναι πανάκεια και αυτό δείχνει η εμπειρία της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας. Οι Βούλγαροι πολίτες περίμεναν, μετά την ένταξη της χώρας στην ΕΕ, την 1η Ιανουαρίου του 2007, να λυθούν όλα τα προβλήματά τους. Δε λύθηκαν, αλλά δημιουργήθηκαν νέες ευκαιρίες που, εάν δεν αξιοποιούνται μέσω στοχευόμενων πολιτικών για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και της ανταγωνιστικότητας, στη συνέχεια έρχεται και η απογοήτευση και ακολουθεί ο ευρωσκεπτικισμός. Στη Βουλγαρία ο ευρωσκεπτικισμός βρίσκεται σε αρκετά χαμηλά επίπεδα σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι μόνο οικονομικό και κοινωνικό, αλλά και πολιτικό. Η αλήθεια είναι ότι ζούμε σε μια μεταβατική περίοδο, όταν μια ιδεολογία και ένα μοντέλο – του νεοφιλελευθερισμού, δεν εφαρμόζεται πια. Έχει οδηγήσει στην τεράστια κρίση του 2008, η οποία άρχισε ως χρηματοπιστωτική και μετατράπηκε σε οικονομική. Λόγω των λανθασμένων πολιτικών ξέσπασε μια τεράστια κοινωνική κρίση με σοβαρές συνέπειες για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά και για τα Δυτικά Βαλκάνια. Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο αυτό το μοντέλο έχει εξαντληθεί και πρέπει να αλλάξει θεμελιωδώς.

Έρευνα του Ερευνητικού Κέντρου Trend δείχνει ότι μεγάλο μέρος των Βουλγάρων πολιτών υποστηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική των έξι χωρών της περιοχής. Το 61% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η Βουλγαρία είναι ενδιαφερόμενη να γίνουν μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας, το 16% είναι κατά, και 1/4 δεν έχει γνώμη. Άλλη έρευνα - της Gallup, στην οποία συμμετείχαν πολίτες από τα Δυτικά Βαλκάνια, δείχνει ότι οι πολίτες του Κοσόβου έχουν μεγαλύτερες προσδοκίες για ένταξη στην ΕΕ. Εκεί το 91% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι καλύτερα να γίνουν μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας. Στην Αλβανία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, τα αποτελέσματα δείχνουν 88% και 78% υποστήριξη για το ευρωπαϊκό μέλλον. Στη Σερβία, όμως, η εικόνα είναι διαφορετική. Το 57% των ερωτηθέντων είναι υπέρ και το 43% είναι κατά της ένταξης της χώρας στην ΕΕ - το υψηλότερο ποσοστό από τις πέντε χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα.

Φωτογραφίες: Ιοάν Κόλεφ και baricada.org