Πριν ακόμα λάβει επίσημη πρόταση από τη ρωσική κρατική εταιρία Gazprom, η Βουλγαρία έσπευσε να ανακοινώσει ότι συμφωνεί στην διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου μέσω του εδάφους της. Λίγες μέρες αργότερα και η Ελλάδα δήλωσε, στη Μόσχα, την επιθυμία της να μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο. Η συνέχιση του αγωγού «Τουρκικό Ρεύμα» στην Ελλάδα, είναι «απόλυτα πιθανή και ρεαλιστική», δήλωσε ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν μετά από συνομιλίες του, στη Μόσχα, με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Αλέξη Τσίπρα. Το θέμα αφορά τη συνέχιση του αγωγού «Τουρκικό ρεύμα», ο οποίος είναι ήδη έτοιμος και που, ένας από τους δυο αγωγούς του, θα περνά, μεταφέροντας 15,8 δισεκατομμύρια κ.μ. ετησίως ρωσικό φυσικό αέριο, ή μέσω της Βουλγαρίας προς τη Σερβία και την Κεντρική Ευρώπη, ή από την Ελλάδα προς την Ιταλία. Για το σκοπό αυτό, η Βουλγαρία θα πρέπει να οικοδομήσει δικό της αγωγό, μήκους περίπου 500 χιλιόμετρων, από τα τουρκικά σύνορα μέχρι τα σύνορά της με τη Σερβία. Η τιμή του αγωγού αυτού, αναμένεται να είναι περίπου 1,6 δισ. δολάρια, σύμφωνα με την ρωσική εφημερίδα Kommersant, η οποία αποκάλυψε, πρώτη, τα σχέδια της Gazprom, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και η Βουλγαρία.

Εάν επιλεγεί η «ελληνική λύση», θα χρησιμοποιηθεί το 80% του ήδη κατασκευασμένου Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου - ΤΑΡ. Ας υπενθυμίσουμε ότι το 2014, το τότε σχέδιο κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου South Stream, ο οποίος έπρεπε να μεταφέρει, μέσω της Βουλγαρίας, περισσότερα από 60 δισ. κυβικά μέτρα ρωσικού φυσικού αερίου ετησίως, σταμάτησε κάτω από την πίεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών. Το σημερινό σχέδιο μοιάζει, σε μεγάλο βαθμό, με την τότε προγραμματισμένη διαδρομή του αγωγού στη βουλγαρική επικράτεια. Ακόμα και τότε, τα οικονομικά οφέλη της Βουλγαρίας προκάλεσαν αμφιβολίες σε ορισμένους ειδικούς. Για να μην αναφέρουμε τις γεωπολιτικές σκέψεις που, τελικά, επικράτησαν και προκαθόρισαν την αποτυχία του σχεδίου. Τώρα, οι προθέσεις της Ελλάδας να συμμετάσχει σε αυτό το παιχνίδι, σε ανταγωνισμό με τη Βουλγαρία περιπλέκουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις των εμπειρογνωμόνων, από οικονομική άποψη, το «βουλγαρικό ρεύμα» είναι πιο ισχυρό και κερδοφόρο. Αυτό, όμως, δεν έχει, ακόμη, αποδειχθεί πλήρως, καθώς δεν υπάρχει σαφήνεια σχετικά με τις οικονομικές παραμέτρους του αγωγού, σ’ αυτό το στάδιο επικρατούν οι γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Ρωσίας και η ιδέα της Βουλγαρίας για την κατασκευή του κόμβου φυσικού αερίου Balkan στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, ο οποίος θα μπορεί να τροφοδοτείται με αέριο από τη Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν και την Ελλάδα και να το πουλάει σε ολόκληρη την Ευρώπη. Σύμφωνα με την βουλγαρική κυβέρνηση, με τον τρόπο αυτό η Βουλγαρία δεν θα εξαφανιστεί από τον ευρωπαϊκό χάρτη των διαδρόμων μεταφοράς φυσικού αερίου και θα έχει μια μεγαλύτερη οικονομική και πολιτική βαρύτητα. Ή, όπως δήλωσε ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Τομισλάβ Ντόντσεφ, «σημαντικό για τη Βουλγαρία είναι η διατήρηση του ρόλου της του διανομέα φυσικού αερίου. Όχι μόνο για τα οικονομικά οφέλη, αλλά και για την εθνική ασφάλεια, επειδή η Βουλγαρία δεν πρέπει να παρακάμπτεται από όλους τους αγωγούς».

Αν παραμερίσουμε τα πολιτικά και στρατηγικά επιχειρήματα, μένει να δούμε τι οικονομικά οφέλη θα έχει η Βουλγαρία από την κατασκευή αγωγού που θα μεταφέρει, μέσω του εδάφους της, ρωσικό αέριο. Προφανώς, πρόκειται, κυρίως, για τα τέλη διαμετακόμισης. Μέχρι στιγμής, επισήμως, κανείς δεν είπε τίποτα γι’ αυτά, με εξαίρεση την υπουργό Ενέργειας Τεμενούζκα Πετκόβα, η οποία, πλαγίως και μάλλον ασαφώς, δήλωσε ότι πρόκειται για «πιθανά κέρδη, για την επόμενη εικοσαετία, ύψους, περίπου, 2,2 δισ. ευρώ. Πρόκειται για πολύ μέτριο κέρδος σε σύγκριση με την επένδυση που αναμένεται να κάνει η χώρα για την κατασκευή του αγωγού, η οποία επείγει, επειδή το «βουλγαρικό ρεύμα» πρέπει να είναι έτοιμο μέχρι το τέλος του επόμενου έτους.

Όσον αφορά το βαλκανικό κέντρο διανομής φυσικού αερίου Balkan, αυτός συμπεριελήφθη την τελευταία στιγμή στην πρόσφατα ενημερωμένη εθνική ενεργειακή στρατηγική. Αλλά και στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχουν αριθμητικά στοιχεία, παρόλο που το σχέδιο, λέγεται ότι, εγκρίθηκε από τις Βρυξέλλες. Χρειάζονται πολλά χρήματα για την κατασκευή του - περίπου 1,5 δισ. ευρώ. Το πόσο και τι θα κερδηθεί, εκτός από τις ενδιάμεσες υπηρεσίες στο εμπόριο μεταξύ ευρωπαίων αγοραστών και πωλητών φυσικού αερίου, δεν είναι επίσης πολύ ξεκάθαρο.

Σε αυτό το στάδιο, και πίσω από την πολιτική ευφορία σχετικά με τα σχέδια για την κατασκευή ενός αγωγού διαμετακόμισης ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Βουλγαρίας, δεν υπάρχουν σοβαρά οικονομικά επιχειρήματα για το κατά πόσο θα είναι οικονομικά συμφέρον. Είναι αλήθεια, ότι είναι ακόμα νωρίς, αλλά οι προθεσμίες για την υλοποίηση του έργου είναι τόσο μικρές, που δεν αφήνουν πολύ χρόνο για σκέψεις και λογαριασμούς. Ας ελπίσουμε ότι, όπως υπόσχεται η κυβέρνηση, αυτή τη φορά οι λογαριασμοί θα γίνουν όπως πρέπει και δεν θα επαναληφθούν τα λάθη που οδήγησαν στην αποτυχία του σχεδίου South Stream. Ας ελπίσουμε ότι «δεν θα πεταχτούν όλα στον αέρα», σε περίπτωση που ο νέος αγωγός θα περάσει από το έδαφος της Ελλάδας.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης