Όλο τον Ιανουάριο στο Εθνογραφικό Μουσείο του Πλόβντιβ οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της πόλης απολαμβάνουν την έκθεση «Το τραγούδι του ξύλου» που είναι μέρος των εκδηλώσεων του Πλόβντιβ σαν Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Η έκθεση διηγείται την συμβίωση των παραδοσιακών οργάνων με τα κλασσικά όργανα που άρχισαν να εισάγονται από την Ευρώπη μετά την Απελευθέρωση της Βουλγαρίας το 1878.

Οι Βούλγαροι εκείνη την εποχή ήταν διψασμένοι για καινοτομίες και υποδέχονταν θερμά τα πολιτιστικά επιτεύγματα από τη Δύση. Η παραδοσιακή κουλτούρα βασίζονταν στο βίο του χωριού, αλλά τότε άρχισαν να αναπτύσσονται οι πόλεις και η τελευταία μόδα ήταν τα μουσικά σαλόνια, στα οποία οι θαμώνες επεδείκνυαν την αισθητική και το γούστο τους. Φυσικά τα παραδοσιακά όργανα όπως η γκάιντα, η γκαντούλκα και η φλογέρα δεν έχασαν τη γοητεία τους. Στο μουσείο φυλάσσονται κάποια πολύτιμα εκθέματα.

Στην έκθεση μπορείτε να δείτε μια σπάνια γκαντούλκα από τα τέλη του 19^ου αιώνα, λέει η διδάκτωρ Μπιλιάνα Ποπόβα από το Περιφερειακό Εθνογραφικό Μουσείο του Πλόβντιβ. Πρόκειται για ξυλόγλυπτο μουσικό όργανο από σφένδαμο, με βερνίκι από μουριά. Ανήκε στον αρκουδιάρη, παππού Ράντι Χατζίατα, από το χωριό Βίνιτσα. Οι αρκουδιάρηδες έπαιζαν πολύ σημαντικό ρόλο στην διατήρηση και την μετάδοση των παραδοσιακών τραγουδιών στο παρελθόν. Η τέχνη τους ήταν θεαματική και τα μουσικά τους όργανα ήταν μεγαλύτερα από το κανονικό για να έχουν πιο δυνατό ήχο που να ακούγεται στην ύπαιθρο.

Στο μουσείο δίπλα στην πρώτη γκάιντα του διάσημου ερμηνευτή των τραγουδιών της Ροδόπης, Γκεόργκι Τσιλινγκίροφ, μπορείτε να δείτε το χαρμόνιουμ του κοινωνικού παράγοντα της αναγέννησης, συγγραφέα, γλωσσολόγου, λαογράφου και δημιουργού ενός από τα πρώτα βουλγάρικα σχολεία με τάξεις στην Βουλγαρία, Νάιντεν Γκέροφ. Στην συλλογή υπάρχουν ακόμα ένα κανονάκι, ένα σαντούρι, βιολιά κ. ά.

Λίγο πριν την Απελευθέρωση στην Βουλγαρία δημιουργήθηκε μια νέα κοινωνική τάξη από εμπόρους και τεχνίτες, οι οποίοι άρχισαν να ταξιδεύουν στη Δύση και να φέρνουν από εκεί μουσικά όργανα, τα οποία πουλούσαν σε ειδικά μαγαζιά, άλλοι πάλι σπούδαζαν μουσική σε ξένες ακαδημίες και άρχισαν να δίνουν συναυλίες, φυσικά άρχισαν να έρχονται επίσης κατασκευαστές και επιδιορθωτές οργάνων, ενώ οι ξένοι που έρχονταν στη Βουλγαρία, όπως οι αποστολές της εκκλησίας των Διαμαρτυρομένων, έφερναν μαζί τους όργανα που οι ντόπιοι δεν είχαν ξαναδεί.

Μεταξύ των διάσημων Βούλγαρων ερμηνευτών εκείνης της εποχής ήταν ο βιολονίστας Σάσα Ποπόφ, ο οποίος ήταν επίσης μαέστρος και ίδρυσε την Βασιλική Συμφωνική Ορχήστρα (αργότερα Φιλαρμονική Ορχήστρα της Σόφιας), ο Βάσκο Αμπατζίεφ που ήταν παιδί-θαύμα και τον αποκαλούσαν «ο Παγκανίνι του 20ού αιώνα», η βιολονίστρια Νέντα Φτίτσεβα που έδινε συναυλίες και δίδασκε στο Παρθεναγωγείο της Σόφιας.

Συναυλίες έδιναν όχι μόνο στις αίθουσες, αλλά και στις χοροεσπερίδες και στις δεξιώσεις, λέει η κυρία Ποπόβα. Έπαιζαν τους γνωστούς για την εποχή χορούς όπως βαλς και πολονέζ και τελείωναν συνήθως με βουλγάρικους χορούς. Ακόμα και στις κλασσικές ορχήστρες στην αρχή, λόγω έλλειψης οργάνων, χρησιμοποιούσαν παραδοσιακά όργανα.

Στην έκθεση μπορείτε να δείτε και αναπαραστάσεις δυο γάμων. Ο ένας είναι παραδοσιακός από την περιοχή της Ροδόπης, ενώ ο άλλος είναι αστικός και έτσι φαίνονται οι μεγάλες διαφορές που προέκυψαν από την είσοδο των νέων ηθών από την Ευρώπη.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα