Βρισκόμαστε στην περίοδο των χειμερινών οικονομικών προβλέψεων διαφόρων διεθνών ερευνητικών κέντρων και οργανισμών. Πρόσφατα δημοσιοποίησαν τις προβλέψεις τους η Παγκόσμια Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Φυσικά, δεν παράλειψαν να κάνουν το ίδιο και τα βουλγαρικά ερευνητικά κέντρα, πιο συγκεκριμένα το Ινστιτούτο Οικονομίας της Αγοράς (ΙΟΑ).

Όλες αυτές οι προβλέψεις έγιναν κατά την αλλαγή του οικονομικού κύκλου και οι προβλέψεις των αναλυτών διαφέρουν μόνο ως προς το βάθος και την ταχύτητα της αναμενόμενης επιβράδυνσης της οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρώπη και τη Βουλγαρία. Χωρίς να μπούμε σε λεπτομέρειες, πρέπει να αναφέρουμε ότι όλοι συμφωνούν πως το φετινό οικονομικό έτος ο «καιρός», στη Βουλγαρία, θα παραμείνει ηλιόλουστος με λίγο περισσότερα σύννεφα, όπως είπε η ΙΟΑ. Με άλλα λόγια, η βουλγαρική οικονομία θα συνεχίσει να σημειώνει αύξηση, με κάποια σχετική σταθεροποίηση της ταχύτητάς της. Όλοι συμφωνούν ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα φθάσει το 3,1-3,7%. Αυτό θα είναι ένα καλό επίτευγμα, σε σχέση με τις προβλέψεις για τις χώρες της Ευρωζώνης, στις οποίες αναφέρεται ποσοστό μικρότερο του 2%. Με την άποψη αυτή συμφωνούν ακόμα και οι βούλγαροι καταναλωτές, οι οποίοι, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες της στάσης τους, αυξάνουν την εμπιστοσύνη τους σε ό, τι αφορά στις δυνατότητες της εθνικής οικονομίας. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι αφορά στην εγχώρια κατανάλωση, έναν από τους βασικούς παράγοντες της βουλγαρικής οικονομικής ανάπτυξης. Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη τα λόγια του πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ, ο οποίος δημοσίως ανακοίνωσε ότι έχει έρθει η ώρα για την αύξηση των μισθών και υποσχέθηκε, για το επόμενο έτος, αύξηση 10% των μισθών του δημόσιου τομέα, μετά την αύξησή τους, επίσης κατά 10%, από την 1η Ιανουαρίου του 2019. Αυτό δημιουργεί προσδοκίες για αύξηση της κατανάλωσης, τόνωση των επιχειρήσεων και όλων των βιομηχανιών.

Για τη Βουλγαρία είναι απολύτως αναγκαία η επιτάχυνση της αύξησης των εισοδημάτων και της εσωτερικής κατανάλωσης, διότι, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, η Βουλγαρία βρίσκεται στην τελευταία θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ετήσιο κατά κεφαλήν ΑΕΠ 7.300 ευρώ, έναντι των 15.000, κατά μέσο όρο, στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό, από την άποψη της εθνικής οικονομίας, σημαίνει περιορισμένη κατανάλωση, λιγότερες πωλήσεις και χαμηλότερη παραγωγή, λόγω της χαμηλής αγοραστικής δύναμης του πληθυσμού. Η υποσχόμενη αύξηση των μισθών στον δημόσιο τομέα, αν και δεν είναι τεράστια, είναι αισθητή και είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα οδηγήσει, με τη σειρά της, στην αύξηση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα.

Για το 2019, οι εμπειρογνώμονες περιμένουν, επίσης, μεγαλύτερες δημόσιες επενδύσεις στον τομέα των υποδομών, πράγμα που σημαίνει αύξηση των δημοσίων δαπανών. Απόδειξη ότι αυτό ισχύει, είναι το γεγονός ότι η κυβέρνηση, στα τέλη του 2018, όρισε προϋπολογισμό περίπου 1 δισ. ευρώ, από το πλεόνασμα του προϋπολογισμού, για τη χρηματοδότηση, κυρίως, έργων του μεταφορικού τομέα στα προσεχή έτη. Προβλέπεται, επίσης, να επιταχυνθεί η απορρόφηση των επιδοτήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γεγονός που θα τονώσει διάφορους βιομηχανικούς τομείς.

Σε περίπτωση που αυτό το καλοκαίρι κληθεί η Βουλγαρία, όπως αναμένεται, να μπει στον ERM ΙΙ ως το πρώτο βήμα για την ένταξή της στην Ευρωζώνη, αυτό θα σταθεροποιήσει ακόμα περισσότερο ολόκληρη την εθνική οικονομία και θα τονώσει τις τράπεζες. Πρέπει να τονίσουμε ότι οι τράπεζες βρίσκονται σε πολύ καλή κατάσταση, με καταγραμμένα κέρδη ύψους, περίπου, 1 δισ. ευρώ στην περίοδο του προηγούμενου έτους. Τα χρηματοκιβώτια τους είναι γεμάτα και αυτό που περιμένουν είναι να τους ζητηθεί να χρηματοδοτήσουν σχέδια και έργα, τα οποία θα τηρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις.

Φυσικό επακόλουθο, υπό το πρίσμα όλων αυτών των θετικών εξελίξεων, είναι η ύπαρξη αισιοδοξίας για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας το 2019. Η ανάπτυξη αυτή φαίνεται ρεαλιστική, στο πλαίσιο των, έως τώρα, αναξιοποίητων δυνατοτήτων της βουλγαρικής οικονομίας, η οποία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές, η επιτυχημένη αύξηση των οποίων εμποδίζεται από την έλλειψη εργατικού δυναμικού. Βασική αιτία της έλλειψης είναι ότι, μέχρι τώρα, η εργασία δεν θεωρούταν ως το σημαντικότερο κεφάλαιο των επιχειρήσεων και επομένως δεν αμείβονταν αρκετά καλά. Αυτό έκανε εκατοντάδες χιλιάδες βούλγαρους να αναζητήσουν εργασία, και μια πιο αξιοπρεπή ζωή, στο εξωτερικό. Τώρα έφτασε η ώρα να αντιστραφεί η τάση της μετανάστευσης. Αυτό, όμως, δεν πρόκειται να γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη. Θα χρειαστεί χρόνος και περισσότερα χρήματα για μισθούς, με στόχο την παραμονή των εργαζόμενων στη Βουλγαρία, και την επιστροφή των μεταναστών.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης