Στην οικονομία, λίγα πράγματα είναι σίγουρα, λόγω του ότι πρόκειται για δυναμικό τομέα όπου όλα εξελίσσονται και αλλάζουν προς καλύτερη ή χειρότερη κατεύθυνση. Ένας από τους σίγουρους πυλώνες της βουλγαρικής οικονομίας είναι το Νομισματικό Συμβούλιο με την σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία του λέβ προς το ευρώ, τον ενιαίο φόρο εισοδήματος 10% και τον φόρο προστιθέμενης αξίας 20%. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν υπάρχουν σοβαροί οικονομικοί εμπειρογνώμονες οι οποίοι αμφισβητούν αυτούς τους βασικούς μακροοικονομικούς πυλώνες. Και τώρα, ξαφνικά, κι απ’ όλες τις πλευρές, γίνεται λόγος για την ανάγκη αλλαγών στο ΦΠΑ.

Στη Βουλγαρία, ο ΦΠΑ είναι 20% είναι ίδιος για όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες εκτός από τον τουρισμό, όπου είναι 9%. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, τα ποσοστά είναι 5%. Στη Βουλγαρία, στο παρελθόν, είχε τεθεί το ζήτημα της διαφοροποίησης του ΦΠΑ και την εφαρμογή χαμηλότερων συντελεστών για ορισμένα βασικά προϊόντα πρώτης ανάγκης, φάρμακα και διάφορα άλλα. Ωστόσο, οι αρχές και οι οικονομολόγοι εμπειρογνώμονες πάντα απέρριπταν παρόμοιες ιδέες υποστηρίζοντας ότι η εφαρμογή διαφορετικών συντελεστών θα καθιστούσε δυσκολότερη τη συλλογή και τη διαχείριση του ΦΠΑ και ότι δεν είναι απολύτως βέβαιο ότι η μείωσή του θα οδηγήσει σε μείωση των τιμών για τους καταναλωτές.

Τώρα, όμως, τα πράγματα φαίνονται πιο σοβαρά από τις κοινότυπες και προπαγανδιστικές εκκλήσεις, του παρελθόντος, σε ότι αφορά στη μείωση του ύψους του ΦΠΑ για ορισμένα αγαθά. Οι βουλευτές των κομμάτων της αντιπολίτευσης του Κινήματος Δικαιωμάτων και Ελευθεριών και του Σοσιαλιστικού κόμματος της Βουλγαρίας, ήταν οι πρώτοι που έθιξαν το ζήτημα. Ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ, ο οποίος μια εβδομάδα πριν είχε διαβεβαιώσει, μιλώντας προς τις μεγάλες επιχειρήσεις, ότι η φορολογική πολιτική δεν θα αλλάξει, υπαινίχθηκε, διστακτικά, ότι θα μπορούσε να υπάρξει κάποια μείωση του ΦΠΑ στα βιβλία, όπως ζήτησε η αντιπολίτευση. Ο υπουργός Οικονομικών Βλαντισλάφ Γκοράνοφ μίλησε για την επίδραση της ενδεχόμενης μείωσης των τελικών τιμών των βιβλίων. Αλλά δεν ανέφερε τίποτα για τη μείωση των εσόδων του προϋπολογισμού, επειδή απλά το μερίδιο των φορολογικών εσόδων από την αγορά βιβλίων και η μείωση του φορολογικού συντελεστή ήταν τόσο μικρά ώστε η ενδεχόμενη μείωση των εσόδων ΦΠΑ δεν θα είχε ουσιαστικά καμία αρνητική επίδραση στον κρατικό προϋπολογισμό. Ωστόσο, η πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής προϋπολογισμού, Μέντα Στοϊάνοβα, προειδοποίησε ότι η μείωση του ΦΠΑ θα πρέπει να αντισταθμιστεί με την αύξηση άλλων.

Στη Βουλγαρία, αυτό το φθινόπωρο πρόκειται να διεξαχθούν δημοτικές εκλογές και οι ελπίδες, που συνδέονται μ’ αυτές, τους είναι πολύ μεγαλύτερες από αυτές των ευρωεκλογών, επειδή πρόκειται για πραγματική εξουσία και πραγματική ευκαιρία για ρεβάνς ενάντια στο κυβερνών κόμμα GERB που τις κέρδισε. Οι υποσχέσεις για τη μείωση των τιμών των ζωτικών αγαθών αποτελούν ισχυρό επιχείρημα για τους ψηφοφόρους και τα κόμματα ΚΔΕ και ΣΚΒ προσφέρουν ακριβώς αυτό - την μείωση του ΦΠΑ για αγαθά πρώτης ανάγκης, όπως το κρέας, το γάλα και το αλεύρι. Εξακολουθεί να είναι άγνωστο ποιες θα είναι οι νέες τιμές του ΦΠΑ, αλλά είναι, μάλλον, απίθανο να οδηγήσουν σε αυτόματη μείωση των τιμών για τους καταναλωτές, όπως έχει αποδείξει η διεθνής πρακτική. Η ιδέα, ωστόσο, αρέσει στους φτωχούς ψηφοφόρους των δυο κομμάτων της αντιπολίτευσης.

Οι εμπειρογνώμονες του Ινστιτούτου για την Οικονομία της Αγοράς, πιστεύουν ότι πρόκειται για ένα ζημιογόνο λαϊκισμό και προειδοποιούν ότι παρόμοιες δοκιμές θα αποσταθεροποιήσουν την οικονομία και τα οικονομικά. Από την άλλη όμως, είναι γεγονός ότι στην Ευρώπη ο ΦΠΑ είναι σχεδόν παντού με διαφοροποιημένους συντελεστές.

Ο προσδιορισμός των τομέων όπου ο φόρος αυτός μπορεί να αυξηθεί ή να μειωθεί, αποτελεί αντικείμενο ανάλυσης των εθνικών κοινωνικοοικονομικών προτεραιοτήτων. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι πραγματοποιείται παρόμοια ανάλυση και κάθε πολιτικός ελιγμός γύρω από τον ΦΠΑ είναι επικίνδυνος, επειδή ο φόρος αυτός αντιπροσωπεύει το 60% των κρατικών εσόδων.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης