Η αποταμίευση είναι διακριτικό χαρακτηριστικό των βούλγαρων. Το δείχνουν διάφορες έρευνες, η πιο πρόσφατη από τις οποίες εξετάζει τις αιτίες που οδηγούν τους συμπατριώτες μας στην αποταμίευση. Η χρηματοοικονομική αναλυτής Ντεσισλάβα Νικόλοβα, η οποία συμμετέχει στην πύλη «Τα χρήματά μου» εξήγησε οτι: «Το βασικό πόρισμα της έρευνάς είναι ότι ο Βούλγαρος αποταμιεύει για να έχει χρήματα μετά τη συνταξιοδότησή του. Ο βασικός λόγος, για τον οποίο αποταμιεύουν, είναι για να εξισορροπήσουν τη μείωση των εισοδημάτων τους, όταν βγουν στη σύνταξη. Στη δεύτερη θέση είναι οι λεγόμενοι «άλλοι στόχοι» - αποταμιεύσεις για επισκευές, ανάπτυξη επιχείρησης κλπ. Ο τρίτος λόγος είναι η αρχική δόση για την αγορά κατοικίας. Άλλο πόρισμα της έρευνάς μας δείχνει ότι οι άνθρωποι που έχουν καταθέσεις, το κάνουν λόγω της ρευστότητας και της οικονομικής ευελιξίας, γιατί θέλουν ανά πάσα στιγμή να διαθέτουν τις αποταμιεύσεις τους και να έχουν τη δυνατότητα να κάνουν αναλήψεις και καταθέσεις. Πάνω από το 70% των συμμετεχόντων στην έρευνα, δηλώνουν ότι προτιμούν να αποταμιεύουν σε λέβα. Οι αποταμιεύσεις σε ευρώ είναι λίγο κάτω από ένα τέταρτο».

Για την επίτευξη των στόχων των αποταμιεύσεών τους οι Βούλγαροι επιλέγουν κυρίως μονοετείς καταθέσεις. Στα τέλη Απριλίου του 2019 οι καταθέσεις των νοικοκυριών και των μη εμπορικών επιχειρήσεων στη Βουλγαρία είναι σχεδόν 53 δισεκατομμύρια λέβα ή 45,6% του ΑΕΠ, ποσό κατά 9% μεγαλύτερο σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους. Οι τάσεις που καταγράφονται με την αύξηση αυτή είναι η μείωση του αριθμού και του ποσού των καταθέσεων μέχρι τα 1000 λέβα /511,29 ευρώ/, ενώ στις καταθέσεις από 20 000 λέβα /10 225 ευρώ/ και 200 000 λέβα /102 258 ευρώ/ η αύξηση είναι από 12 μέχρι και 16%. Πιο σοβαρή αύξηση – πάνω από 20% καταγράφεται στις καταθέσεις άνω των 200 000 λέβα.

Ο βασικός λόγος για την αύξηση του αριθμού των καταθέσεων είναι η ασφάλεια, επειδή είναι εγγυημένες μέχρι τα 196 000 λέβα /100 213.23 ευρώ/. Είναι όμως αυτός ο μόνος παράγοντας να παραμένουν οι καταθέσεις το πιο προτιμητέο μέσο αποταμιεύσεων στη Βουλγαρία; Η απάντηση που δίνει η Ντεσισλάβα Νικόλοβα αφορά και την ανάγκη για αύξηση των χρηματοοικονομικών γνώσεων του πληθυσμού:

«Παρατηρείται δυσπιστία στους καταναλωτές όταν πρόκειται για εναλλακτικές επενδύσεις. Το 10% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι επιλέγει κατάθεση, επειδή δεν έχει επαρκείς γνώσεις για άλλες μορφές αποταμιεύσεων και επενδύσεων. Η έλλειψη χρηματοοικονομικών γνώσεων και η δυσπιστία στις εναλλακτικές μορφές είναι οι δύο παράγοντες που επηρεάζουν την υπερβολική συγκέντρωση αποταμιεύσεων στις τράπεζες. Η έλλειψη εμπιστοσύνης προέρχεται και από τους εποπτικούς θεσμούς, δείχνουν άλλες έρευνές μας. Ένα παράδειγμα αποτελούν οι επενδυτικοί διαμεσολαβητές. Με τη βοήθειά τους γίνονται επενδύσεις στο χρηματιστήριο, επειδή τα φυσικά πρόσωπα δεν έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν ανεξάρτητα στο χρηματιστήριο αξιών. Υπάρχουν πολλοί «ψεύτικοι» επενδυτικοί διαμεσολαβητές, που παίρνουν τηλέφωνο και υπόσχονται υψηλή αποδοτικότητα – για παράδειγμα 10% το μήνα. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορούν να χαθούν όλες οι αποταμιεύσεις. Εδώ πάλι φτάνουμε στην έλλειψη χρηματοοικονομικών γνώσεων. Τώρα διεξάγεται καμπάνια πάνω στο θέμα στο Βουλγαρικό Χρηματιστήριο Αξιών – «Πώς να αναγνωρίσουμε τον ψεύτικο επενδυτικό διαμεσολαβητή».»

Η ευελιξία του χρηματοοικονομικού προϊόντος και το επιτόκιο καθορίζουν την επιλογή τράπεζας και κατάθεσης, δείχνουν επίσης τα στοιχεία της έρευνας. Η χρηματοοικονομική αναλυτής Ντεσισλάβα Νικόλοβα δίνει πληροφορίες και για το προφίλ του βουλγάρου αποταμιευτή:

«Όσοι έχουν καταθέσεις είναι κυρίως παντρεμένοι άνδρες ηλικίας από 41 και 45 χρονών, που έχουν τελειώσει μεταπτυχιακές σπουδές. Οι απολαβές τους είναι από 1000 έως 3000 λέβα /1533 ευρώ/. Το υψηλό επιτόκιο είναι το βασικό κριτήριο στην επιλογή προσφοράς, ακόμη και λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι τώρα δεν υπάρχει μεγάλος ανταγωνισμός στα επιτόκια μεταξύ των διάφορων τραπεζών – παντού είναι πολύ χαμηλά. Αυτό για μένα αποτελεί έκπληξη λόγω της υπόθεσης με την Εταιρική Εμπορική Τράπεζα (σ. σ. – η τράπεζα χρεοκοπήθηκε τον Νοέμβριο του 2014, νωρίτερα προσέφερε υψηλά επιτόκια στις καταθέσεις). Τα επόμενα μερικά χρόνια οι καταναλωτές άρχισαν να κάνουν ερωτήσεις όχι μόνο για το επιτόκιο, αλλά και για την υπόληψη και τη σταθερότητα της τράπεζας. Τα επιτόκια των τραπεζών μια στιγμή θα αρχίσουν να αυξάνονται και θεωρώ ότι οι άνθρωποι όλο και περισσότερο θα κάνουν παρόμοιες ερωτήσεις.»

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα