Δεν πέρασε ένας χρόνος από την υπογραφή της Συνθήκης φιλίας, καλής γειτονίας και συνεργασίας και μεταξύ της Βουλγαρίας και της Μακεδονίας, και παρατηρούμε σημάδια της έντασης στις διμερείς σχέσεις.

Στις 9 Ιουνίου, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Κρασιμίρ Καρακατσάνοφ εξέφρασε την άποψη ότι η Βόρεια Μακεδονία χρησιμοποιεί τη Βουλγαρία μόνο και μόνο για να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με ίδιο, η μικτή διυπουργική επιτροπή για τη διευθέτηση των διαφορών σε ιστορικά ζητήματα μεταξύ της Βουλγαρίας και της Βόρειας Μακεδονίας δεν λειτουργεί κι αν αυτό συνεχιστεί, τότε η βουλγαρική αντιπροσωπία θα πρέπει μα αποχωρήσει παρά τις όποιες πιθανές συνέπειες για την ευρώ-ατλαντική ενσωμάτωση της Βόρειας Μακεδονίας.

Η μικτή διεπιστημονική επιτροπή εμπειρογνωμόνων για τα ιστορικά και εκπαιδευτικά θέματα μεταξύ των δυο κρατών, δημιουργήθηκε με σκοπό την επίλυση των ιστορικών διαφορών τους από τους ιστορικούς και όχι από τους πολιτικούς. Ένα χρόνο μετά την ίδρυσή της, βλέπουμε ότι έχει επιτευχθεί συμφωνία σχετικά με τα θέματα της προϊστορίας και της αρχαιότητας, αλλά όχι και στα θέματα της σύγχρονης ιστορίας, γεγονός που φέρνει, και πάλι, τους πολιτικούς στη σκηνή.

Στις 11 Ιουνίου, η βουλγαρική αντιπροσωπία απέρριψε κατηγορηματικά την μακεδονική πρόταση σχετικά με τον κοινό εορτασμό της μνήμης του Επαναστάτη Γκότσε Ντέλτσεφ στις 7 Οκτωβρίου. Η υπουργός Εξωτερικών Εκατερίνα Ζαχάριεβα, σχολίασε ότι είναι παράλογο να συμπίπτει η γιορτή με την ημερομηνία που, υπό πίεση του Στάλιν, ο Γκεόργκι Ντιμιτρόφ έστειλε τα οστά του Γκότσε Ντέλτσεφ στα Σκόπια. Κορυφαίος βούλγαρος ιστορικός χαρακτήρισε την πρόταση των Σκοπίων «αλαζονική και προκλητική».

Την 24η Ιουνίου, στις Βρυξέλλες, όπου συμμετείχε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που αποφάσισε να αναβάλει τον καθορισμό της ημερομηνίας για την έναρξη των ενταξιακών συνομιλιών με τη Βόρεια Μακεδονία, ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ δήλωσε ότι η Βόρεια Μακεδονία δεν έχει ακόμα ωριμάσει για να της δοθεί ημερομηνία για την έναρξη διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο πρωθυπουργός, ο οποίος είναι αρχηγός του κυβερνώντος κόμματος GERB, πιστεύει ότι διαφωνίες σχετικά με την προσωπικότητα του ήρωα Γκότσε Ντέλτσεφ, σχετικά με το αν είναι βούλγαρος ή μακεδόνας, δεν είναι σοβαρές και προειδοποίησε ότι εάν αυτό το ζήτημα εξακολουθεί να βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη, η αντιπολίτευση θα τον ρωτά συνεχώς για τις δραστηριότητες της επιτροπής ιστορικών θεμάτων.

Το εθνικιστικό κόμμα ΑΤΑΚΑ, το οποίο συμμετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό, έχει ήδη προτείνει στο Κοινοβούλιο να δώσει εντολή στον πρωθυπουργό να ετοιμάσει παράρτημα της Συνθήκης φιλίας, καλής γειτονίας και συνεργασίας μεταξύ της Βουλγαρίας και της Βόρειας Μακεδονίας. Η ΑΤΑΚΑ ζήτησε να εκφράσουν όλες οι κοινοβουλευτικές ομάδες την άποψή τους, σε ότι αφορά την πρότασή της.

Σε συνέντευξή του στο πρακτορείο ειδήσεων ΜΙΑ, ο Πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας Στέβο Πεντάροφσκι τόνισε ότι εδώ και μερικές εβδομάδες η Βουλγαρία έχει παρατηρήσεις σχετικά με τη Συνθήκη φιλίας, καλής γειτονίας και συνεργασίας. Ο Πρόεδρος παραδέχθηκε ότι ο ίδιος ο Γκότσε Ντέλτσεφ αυτοχαρακτηρίζεται ως Βουλγαρίας και το VMRO, στη Βουλγαρία, χαιρέτισε τη δήλωση ως μια σημαντική πρόοδο… «μετά από χρόνια παραποιημένης κλοπής της βουλγαρικής ιστορίας». Εποικοδομητική αντίδραση διαφάνηκε και σε δήλωση του πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ, ο οποίος δήλωσε ότι: «Υπάρχει μια συνθήκη φιλίας και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να δεχτούμε ότι ένα μέρος της ιστορίας μας είναι κοινό… Πιστεύω ότι θα βρούμε μια λύση γι αυτό το ζήτημα».

Οι αντιδράσεις της μακεδονικής πλευράς δείχνουν ότι δεν υπάρχουν προβλήματα στις σχέσεις των δυο κρατών, αλλά υπάρχει πολιτική πίεση από τη Σόφια για την αυστηρή εφαρμογή της Συνθήκης από την πλευρά των Σκοπίων. Η πίεση γίνεται τρεις μήνες πριν από τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον Οκτώβριο, η οποία αναμένεται να επαναφέρει το θέμα της έναρξης των ενταξιακών συνομιλιών με τη Βόρεια Μακεδονία.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης