Η Ζλάτα γεννήθηκε τον 18ο αιώνα σε μια φτωχική οικογένεια στο χωριό Σλάτινο (σήμερα λέγεται Χρυσή), στην Επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με το μεσαιωνικό βουλγάρικο όνομα Μάγκλεν, που σήμερα βρίσκεται στην ελληνική επικράτεια (Επαρχία Αλμωπίας στο Νομό Πέλλας).
Στον βίο της περιγράφεται σαν όμορφη κοπέλα με μεγάλη χριστιανική πίστη που είχε δώσει όρκο παρθενίας. Ένας Οθωμανός την πόθησε και προσπάθησε να την κάνει δική του αλλά η κοπέλα αρνήθηκε. Δεν μπόρεσαν να την πείσουν ούτε οι απειλές πως θα βασανιστεί η οικογένειά της ούτε τα παρακάλια των συγγενών της. Τα υπάρχοντα βιογραφικά στοιχεία για την νεομάρτυρα Ζλάτα καταγράφηκαν για πρώτη φορά από τον Έλληνα μοναχό και σύγχρονό της, Νικόδημο τον Αγιορείτη, ο οποίος στηρίχτηκε στη μαρτυρία του προηγουμένου της Ι.Μ. Σταυρονικήτα Τιμοθέου που γνώριζε προσωπικά την κοπέλα.
Επειδή δεν δέχτηκε να αλλαξοπιστήσει η Ζλάτα αντιμετώπισε θαρραλέα ένα σωρό βασανιστήρια και είχε μαρτυρικό θάνατο που την έκανε Αγία. Αυτό συνέβη στις 18 Οκτωβρίου 1795 και κάθε χρόνο σ’ αυτήν την ημερομηνία τιμά την μνήμη της η Βουλγάρικη Ορθόδοξη Εκκλησία. Το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης, η Ελληνική, η Σέρβικη, η Ρώσικη και η Βόρειο Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία, επίσης την τιμούν αλλά στις 13 Οκτωβρίου και με το όνομα Αγία Χρυσή παρά το γεγονός ότι σε όλες τις εικόνες η νεαρή γυναίκα αναπαριστάται με βουλγάρικη εθνική φορεσιά.
Η Αγία Ζλάτα απεικονίζεται σε μια τοιχογραφία στον ναό «Αγία Πέτκα» (Αγία Παρασκευή), που χτίστηκε το 1850, στο χωριό Περίκλεια το οποίο ονομάζεται έτσι από το 1925 ενώ πριν από αυτό ονομάζονταν Μπορισλάβτσι και Μπερισλάβτσι. Οι βουλγάρικες επιγραφές όμως είναι σβησμένες.
Το 2009, με πρωτοβουλία του βούλγαρου καθηγητή ιστορίας, Πλάμεν Παβλόβ, η Αγία Ζλάτα από το Μάγκλεν χρίστηκε προστάτιδα των Βουλγάρων του Εξωτερικού. Η Κρατική Υπηρεσία Βουλγάρων Εξωτερικού (ΚΥΒΕ) κάθε χρόνο απονέμει βραβείο, που φέρει το όνομα της Ζλάτα Μάγκλενσκα και που λέγεται «Βουλγάρα της χρονιάς», σε γυναίκες που έχουν συμβάλλει στην διαφύλαξη και την ανάπτυξη της βουλγάρικης εθνικής συνείδησης και της πολιτιστικής ταυτότητας των κοινοτήτων των Βουλγάρων στο εξωτερικό.
Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα
Σήμερα στις 18:30 η ώρα στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας «Άγιος Κλήμης της Αχρίδας» ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ρύμεν Ράντεβ, θα συμμετάσχει στην επίσημη παρουσίαση της φωτοτυπικής έκδοσης του «Μακεδονικού Αλμανάκ», ενός πολύτιμου βουλγάρικου έργου που..
Στις 22 Σεπτεμβρίου 1908 με μανιφέστο ο πρίγκιπας Φερδινάνδος Α΄ ανακήρυξε την Ανεξαρτησία της Βουλγαρίας και έτσι έθεσε την αρχή του Τρίτου Βουλγαρικού Βασιλείου. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η πράξη έγινε στην Εκκλησία των Αγίων Σαράντα Μαρτύρων..
Σήμερα η Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη της Αγίας Σοφίας και των τριών θυγατέρων της – Πίστη, Ελπίδα και Αγάπη. Τα ονόματά τους προέρχονται από τις τρεις μεγάλες χριστιανικές αρετές. Η Σοφία ήταν Ρωμαία και από μικρή πίστευε στον..