Τα Δυτικά Βαλκάνια και η πρόοδος τους στον δρόμο προς την ένταξη στην ΕΕ ήταν θέμα συνδιάσκεψης στη Σόφια με συμμετοχή διπλωματών, βουλευτών, επιστημόνων και εμπειρογνωμόνων από όλα τα βαλκανικά κράτη. Το γεγονός διεξήχθη υπό την αιγίδα του Ιδρύματος για Ευρωπαϊκή Μεταρρύθμιση New Direction και του Διεθνούς Ρεπουμπλικανικού Ινστιτούτου. Ο ευρωβουλευτής Άνγκελ Τζαμπάζκι ανακοίνωσε κατά τα εγκαίνια ότι ο σκοπός του φόρουμ είναι να διατυπώσει σαφή βουλγαρική θέση και πολιτική ως προς τα Βαλκάνια.

«Αρχίζουμε από τη Μακεδονία, την οποία εγώ δε θα αποκαλέσω ποτέ Βόρεια, Νότια, Άνω, ή Κάτω. Για μας είναι αδελφικό, βουλγαρικό, δεύτερο βουλγαρικό κράτος στα Βαλκάνια. Η βουλγαρική πολιτική ως προς τη Μακεδονία από δεκαετίες είναι διστακτική, το VMRO υπάρχει, γιατί η Μακεδονία είναι ζήτημα της εξωτερικής πολιτικής. Χαίρομαι που κατόρθωσα να προσελκύσω τόσο τους συμμάχους μου από τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές, όσο και το Ρεπουμπλικανικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ, για να τους ενημερώσουμε για την άποψή μας και να τους προσελκύσουμε ως συμμάχους.»

Το θέμα για την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων υπάρχει μόνιμα στην ευρωπαϊκή ατζέντα τα τελευταία δύο χρόνια. Αυτό σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στη Βουλγαρία, διότι το θέμα ήταν σημαντική προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας, ενώ ήταν πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ το πρώτο μισό του 2018. Το κράτος μας αντιμετώπισε με επιτυχία την πρόκληση να διοργανώσει φόρουμ για το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων και να κρατήσει την προσοχή των υπόλοιπων κρατών-μελών της ΕΕ στα προβλήματα της περιοχής. Η τελευταία συνάντηση με τέτοια μορφή διεξήχθη το 2003 στη Θεσσαλονίκη.

«Για 15 χρόνια συνέβησαν πολλά πράγματα», επεσήμανε στην ομιλία της στη συνδιάσκεψη η βουλγάρα υπουργός Εξωτερικών Αικατερίνα Ζαχάριεβα. – «Η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Κροατία έγιναν κράτη μέλη της ΕΕ. Ένα μέρος των χωρώ των Δυτικών Βαλκανίων έγιναν σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα όμως αυτά τα χρόνια 6 από τα κράτη στην περιοχή μας «σκόνταφταν» στον δρόμο προς το σαφές ευρωατλαντικό μέλλον τους. Εγώ, παρόλο που είμαι ένας από τους υπουργούς Εξωτερικών με την πιο δριμεία κριτική για το ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σχεδόν δύο χρόνια τώρα δεν μπορεί να λάβει απόφαση για έναρξη διαπραγματεύσεων με τη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας και την Αλβανία, δε θεωρώ ότι ο σχετικός λόγος είναι μόνο στην ΕΕ. Θεωρώ ότι μεγάλη ευθύνη και σημαντικό ρόλο έχουν και οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Όταν θέλεις να είσαι μέρος του πιο δημοκρατικού και επιτυχημένου σχεδίου, πρέπει να εκπληρώνεις τα κριτήρια. Καταλαβαίνω ότι ένα μέρος των μεταρρυθμίσεων αυτών είναι δύσκολες, οδυνηρές και ακριβές. Εμείς διανύσαμε τον δρόμο αυτό.»

Μια από τις συχνότερες λογομαχίες σε παρόμοια φόρουμ με τη συμμετοχή χωρών από τα Δυτικά Βαλκάνια είναι αυτή για την εκτίμηση της περιοχής τώρα και πριν από έναν ή δύο χρόνια. Η μέχρι τώρα εμπειρία της υπουργού δείχνει ότι δεν υπάρχει μονοσήμαντη απάντηση στο ερώτημα αυτό. Σύμφωνα με τη Ζαχάριεβα, τα τελευταία χρόνια στις πολιτικές των επιμέρους βαλκανικών κρατών επήλθαν πολλές αλλαγές, ένα μέρος εκ των οποίων θετικές. Η βουλγαρική διπλωματία έκανε πολλά για την επίλυση ενός υπάρχοντος από δεκαετίες προβλήματος, που αφορά τις σχέσεις μας με τη Μακεδονία, υπογράφοντας τη Συμφωνία Καλής Γειτονίας και Συνεργασίας μεταξύ των δύο κρατών, επιλύθηκε και η μακροχρόνια διαμάχη για το όνομα με την Ελλάδα, συνεχίζονται και οι διαπραγματεύσεις στα επιμέρους κεφάλαια για την προσχώρηση του Μαυροβουνίου και της Σερβίας. Παράλληλα με τις επιτυχίες όμως η Ζαχάριεβα επεσήμανε ότι παρατηρείται επιβράδυνση των μεταρρυθμίσεων σε κάποια από τα κράτη στα Βαλκάνια, οι οποίες αφορούν τα δικαιώματα του ανθρώπου, το δικαστικό σύστημα και την κυριαρχία του νόμου.

Η ευρωπαία επίτροπος από τη Βουλγαρία Μαρία Γκαμπριέλ επίσης τόνισε ότι η θέση των Δυτικών Βαλκανίων είναι στην ευρωπαϊκή οικογένεια, επισημαίνοντας:

«Ήδη την πρώτη εβδομάδα της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής δηλώνουμε σαφώς και ακριβώς – τα Δυτικά Βαλκάνια είναι προτεραιότητά μας και μπορεί να βασιστείτε στη βουλγάρα επίτροπο για περισσότερες συγκεκριμένες πρωτοβουλίες σε νέους τομείς – καινοτομίες, επιστημονικές έρευνες, παιδεία, πολιτισμό, νεολαία.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα