Υπάρχουν ιστορίες – αληθινές και εμπνευστικές που αγγίζουν την ψυχή ελαφρά σαν φτερά πουλιών. Τέτοιες είναι οι ιστορίες της Ζντράβκα Εβτίμοβα.

Τα «Διηγήματα του Ιουλίου» της Ζντράβκα Εβτίμοβα είναι το πιο προτιμώμενο βουλγαρικό βιβλίο στους αναγνώστες της Βιβλιοθήκη Σόφιας για το προηγούμενο έτος.

Τα διηγήματα και τα μυθιστορήματά της βραβεύτηκαν σε πολλές χώρες του κόσμου – στην Αμερική, Βρετανία, Καναδά, Ελλάδα, Ισραήλ και πρόσφατα στην Κίνα. Η συγγραφέας αστεία αποκαλεί τον εαυτό της «συγγραφέας του τρένου» επειδή πολλές από τις ιστορίες της γεννιούνται στο τρένο Πέρνικ-Σόφια – οι πόλεις όπου βρίσκονται το σπίτι και η δουλειά της ως μεταφραστής αγγλικών. Αλλά ό,τι και να διηγείται, τα έργα της γοητεύουν με τρία αναγκαία συστατικά – καλοσύνη, συμπόνια και αγάπη.

«Η καλοσύνη είναι μέσα μας» πιστεύει η ίδια. «Και όταν κανείς γυρίζει την καλή πλευρά του στους ανθρώπους, γεννάει την καλοσύνη και μέσα τους. Και όσο αφορά τη συμπόνια και την αγάπη, αυτές είναι το θεμέλιο χάρη στο οποίο η ανθρωπότητα επέζησε και συνεχίζει να αναπτύσσεται – παρά την πλεονεξία, κακεντρέχεια και όλα τα αρνητικά συναισθήματα. Θυμηθείτε μόνο πώς οι άνθρωποι στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, όταν βρουν κομμάτι μήλου το έδιναν σε κάποιο άρρωστο.»

Τα βάσανα, όμως, μπορούν να οδηγήσουν τον άνθρωπο σε κακία, ακόμα και στην σκληρότητα. Όπως στο «Αίμα τυφλοπόντικα» - το διήγημα που είναι γραμμένο με μεγάλη πίκρα και το οποίο μπήκε στα σχολικά προγράμματα εκπαίδευσης στη Δανία και στις ΗΠΑ.

«Όταν κάτι γεννιέται από τη θλίψη, τη φέρνει αναμφισβήτητα μέσα του και την μεταδίδει στον κόσμο» λέει η συγγραφέας. «Στ’ αλήθεια, η θλίψη υπάρχει στη ζωή μας αλλά εξαρτάται από μας αν θα την κάνουμε μόνιμη κατάσταση ή μέσω των πράξεων και των σκέψεών μας, μέσω όλων αυτών που βιώνουμε, θα την μετατρέψουμε σε κάτι φωτεινό. Για να μπορεί από αυτό το φως να γεννηθεί η χαρά.»

Και να γίνει ευτυχία. «Το να γράφω είναι μια ευτυχισμένη μοναξιά. Αν δεν γράφω νιώθω σαν άρρωστη» λέει ακόμα η Ζντράβκα.

«Όταν γράφω στην μητρική μου γλώσσα, έχω την αίσθηση πως πίσω μου στέκεται όλη η βουλγαρική ιστορία – τα χρόνια της Α’ και της Β’ Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας, της δόξας αλλά και τηςτραγωδίας των τυφλών στρατευμάτων του Σαμουήλ, του αίματος των συμπατριωτών μας. Και, άθελά μου, στις λέξεις έρχονται η χαρά, και η τραγωδία, και ο πόνος. Στα αγγλικά δεν είναι έτσι – δεν υπάρχει το συναίσθημα χαράς, η αίσθηση ότι πετάς κάπου, ότι δεν υπάρχεις ενώ γράφεις.»

Οι ετήσιες λογοτεχνικές κατατάξεις συνήθως οδηγούν σε συμπεράσματα – μας κάνουν να σκεφτούμε επίσης αν έχουμε γίνει άνθρωποι που διαβάζουν περισσότερο ή πώς θα ήταν η κοινωνία μας αν ο καθένας περνούσε λίγο χρόνο κάθε μέρα για να βυθιστεί σε κάποια ενδιαφέρουσα ιστορία με βιβλίο στο χέρι.

Και επειδή στην αρχή του Νέου Έτους απευθύνουμε ευχές για το μέλλον μας, ρωτάμε την Ζντράβκα Εβτίμοβα πώς θα ήθελε να δει τους Βούλγαρους στο δρόμο προς την προσωπική και την κοινωνική ανάπτυξή τους:

«Θα ήθελα τα κεφάλια μας να μην είναι σκυμμένα με υποταγή αλλά να στεκόμαστε με αξιοπρέπεια, να κοιτάζουμε καθαρά και να μην φοβόμαστε να πούμε την γνώμη μας. Το σκυμμένο κεφάλι επιζεί όμως η ζωή του δεν είναι ζωή παρά σκλαβιά. Εμείς οι Βούλγαροι δεν ζούμε πια σε σκλαβιά και γι’ αυτό ήρθε η ώρα να κατευθυνθούμε τις δυνάμεις μας στην δημιουργία κάτι δυνατού και αξέχαστου που θα κάνει τις άλλες χώρες να μας θαυμάζουν. Θεωρώ ότι έχουμε τις ιδιότητες να το κάνουμε.»

Φωτογραφίες: capital.bg, bgnes, πρ. αρχείο

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα