Μόλις πριν από δύο εβδομάδες μιλούσαμε για ανάπτυξη της οικονομίας, για πρόσληψη υπαλλήλων, εξαγωγές και εισαγωγές, τιμές και μεταφορές, επενδύσεις και αύξηση των μισθών. Μόνο για δύο εβδομάδες η πανδημία κοροναϊού τα άλλαξε όλα. Πλέον μιλάμε για ύφεση και συρρίκνωση της παραγωγής και της κατανάλωσης, για νέα χρέη των επιχειρήσεων και του κράτους, για αναμενόμενη αύξηση της ανεργίας, χρεοκοπίες και αναγκαστική διακοπή λειτουργίας εταιριών.

Ακριβώς αυτά συνέβησαν σε κάποιες από τις σημαντικότερες εταιρίες στη χώρα. Το μεγαλύτερο στρατιωτικό εργοστάσιο «Αρσενάλ» στο Σόποτ έκλεισε και όλοι οι 9500 υπάλληλοί του έλαβαν άδεια. Το ίδιο έκαναν και τα μεγαλύτερα στη Βουλγαρία ανθρακωρυχεία στο συγκρότημα «Μαρίτσα-Ίστοκ» αλλά διαβεβαίωσαν ότι οι θερμοηλεκτρικοί σταθμοί έχουν αρκετό άνθρακα για να λειτουργήσουν επί χρόνια.

Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση στον τομέα του τουρισμού όπου αναμένονται χρεοκοπίες τουριστικών πρακτορείων και ξενοδοχείων. Και το μερίδιό του από το ΑΕΠ είναι περίπου 14%. Την ίδια τύχη μάλλον θα έχουν και οι εταιρίες μεταφορών οι οποίες δεν μπορούν να κάνουν παραδόσεις λόγω των κλεισμένων συνόρων σχεδόν σε όλη την Ευρώπη.

Μέχρι πρόσφατα, η εγχώρια κατανάλωση αποτελούσε σημαντική κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης, φθάνοντας το 3,5% πέρσι. Η εγχώρια κατανάλωση τώρα εμποδίζεται από τους περιορισμούς στη λειτουργία των καταστημάτων, στην μετακίνηση και τη συγκέντρωση ανθρώπων. Όσον αφορά τα προβλήματα εξαγωγής, αρκεί να σημειωθεί ότι η Ιταλία, η οποία πλήττεται πιο πολύ από το COVID-19, είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Βουλγαρίας στην ΕΕ.

Εδώ μπορούν να προστεθούν οι τομείς των υπηρεσιών, της αυτοκινητοβιομηχανίας και του εμπορίου. Μόνο τους τελευταίους μήνες οι πωλήσεις αυτοκινήτων στη χώρα μειώθηκαν κατά 30%. Αναμένονται περισσότερες δυσκολίες για τις επιχειρήσεις και όπως προειδοποίησε ο ΠτΔ Ρούμεν Ράντεφ, η οικονομική και η κοινωνική κρίση μπορούν να μετατραπούν σε ανθρωπιστική για χιλιάδες Βούλγαρους. Αυτό αναγνωρίζει και ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ, ο οποίος ήδη μιλά για έλλειμμα του προϋπολογισμού ύψους 1,7 δισ. ευρώ. Βουλευτές εμπειρογνώμονες προβλέπουν ότι η μείωση του ΑΕΠ θα υπερβεί τα 2,5 δισ. ευρώ φέτος.

Οι αρχές προσπαθούν να λάβουν μέτρα για την άμβλυνση της κρίσης και τη διάσωση αυτών που πλήττονται περισσότερο. Η κυβέρνηση σκοπεύει να πληρώσει για 3 μήνες το 60% των μισθών των εργαζομένων,τα εισοδήματα των οποίων έχουν επηρεαστεί από την κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η Κεντρική Τράπεζα της Βουλγαρίας έχει φροντίσει για τη σταθερότητα και τη ρευστότητα του τραπεζικού τομέα μέσω δέσμης μέτρων ύψους 4,6 δισ. ευρώ.Ωστόσο, μια διάταξη στον νόμο για την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που ψηφίστηκε την 20 Μαρτίου, προκάλεσε το θυμό των βουλγαρικών επιχειρήσεων. Αυτό το μέτρο προβλέπει το «πάγωμα» των τιμών μέχρι το μέσο όρο των τελευταίων τριών μηνών, το οποίο σύμφωνα με την επιχειρηματική κοινότητα θα αναζωογονήσει τη μαύρη αγορά. Ο ίδιος ο Υπουργός Οικονομικών Βλαντισλάβ Γκοράνοφ είναι της άποψης αυτής. Ακούγοντας τα επιχειρήματα των επιχειρηματιών, ο ΠτΔ Ρούμεν Ράντεφ άσκησε μερικώς βέτο στον νόμο.

Σ’ αυτό το αρκετά απαισιόδοξο πλαίσιο, οι προβλέψεις του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Μελετών της Βιέννης για μικρή ανάπτυξη της οικονομίας με 1,4% φέτος, ακούγονται καθησυχαστικές αλλά κάποιοι Βούλγαροι εμπειρογνώμονες προβλέπουν μαύρα σενάρια στα οποία η οικονομική ύφεση θα υπερβεί την κρίση της δεκαετίας το 1990 όταν η οικονομία συρρίκνωνε με πάνω από 30% ετησίως. Το Υπουργείο Οικονομικών της Βουλγαρίας έχει προβλέψει αύξηση του ΑΕΠ κατά 3,4% φέτος, αλλά προφανώς δεν θα επιτευχθεί. Παραμένει να δούμε πώς οι βουλγαρικές επιχειρήσεις θα αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες και αν θα δείξουν την απαραίτητη ωριμότητα και προσαρμοστικότητα στις νέες συνθήκες.

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα