Είναι ομαλό να επικοινωνείς με τους καθηγητές σου online ή πίσω από φράγμα από πλεξιγκλάς, να μετακινείσαι στον διάδρομο του σχολείου, μόνο ακολουθώντας ορισμένη διαδρομή, να φοράς μάσκα, πίσω από την οποία αναπνέεις δύσκολα και δεν μπορείς να εκφράζεις τα συναισθήματά σου, να σου λένε συνεχώς ότι πρέπει να τηρείς «κοινωνική απόσταση» και στο τέλος αν φτερνιστείς, να σε κλείσουν σε ειδικό «χώρο απομόνωσης» σε αναμονή η μητέρα ή ο πατέρας σου να σε πάνε σπίτι; Τέτοια είναι η νέα πραγματικότητα για τους μαθητές στη Βουλγαρία και στον κόσμο, που έχει μετατραπεί σε μέρος του λεγόμενου «νέου κανονικού».

Κατά πόσο όμως «το κανονικό» είναι κανονικό και πώς τα προληπτικά μέτρα κατά της εξάπλωσης του κοροναϊού θα επηρέαζαν την εύθραυστη παιδική ψυχική; «Σου λέω ειλικρινά – δεν ξέρω. Δεν ήμασταν ποτέ σε παρόμοια κατάσταση» - δήλωσε για το Ράδιο Βουλγαρία ο Ιβάν Ίγκοφ – ένας από τους πιο δημοφιλείς μας σχολικούς ψυχολόγους. Εκείνος συγκρίνει την πανδημία Covid-19 με άλλους μεγάλους κοινωνικούς κατακλυσμούς. Έτσι και στην περίπτωση αυτή οι επιπτώσεις, κατά τη γνώμη του, σχετίζονται με το λεγόμενο «μετατραυματικό σύνδρομο»: «Συνήθως το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται μερικές εβδομάδες έως μερικούς μήνες μετά την κρίση. Και στην περίπτωση αυτή η κρίση ακόμη δεν έχει περάσει!». Η κατάσταση όμως δεν πρέπει να δραματοποιείται:

«Τα παιδιά έχουν διαφορετικές αντιδράσεις στις διαφορετικές ηλικιακές ομάδες» - λέει ο Ιβάν Ίγκοφ. – «Τα μικρότερα αντιλαμβάνονται την κατάσταση σαν παιχνίδι. Εξάλλου, η χρήση μάσκας στο σχολείο είναι για σχετικά σύντομο διάστημα – ίσως 20 λεπτά την ημέρα. Στην πραγματικότητα τα παιδιά δεν φοράνε μάσκες κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Κατά τη γνώμη μου, η κατάσταση στην ουσία προκαλεί περισσότερο άγχος στους καθηγητές, απ’ ό, τι στους μαθητές.

Όσον αφορά τους μεγαλύτερους μαθητές εκεί το μετατραυματικό στρες συνήθως οδηγεί σε επιθετικότητα. Αναμένω η επιθετικότητά τους να ενισχυθεί. Ας μην ξεχάσουμε ότι στη Βουλγαρία η παρενόχληση στο σχολείο είναι αρκετά διαδεδομένη. Το πρόβλημα είναι ότι όταν μιλάμε για επιθετικότητα, δεν εννοούμε μόνο την εξωτερική εκδήλωσή της. Η επιθετικότητα μπορεί να στρέφεται προς τα μέσα. Τα παιδιά μπορεί να αρχίσουν να κλείνονται, να έχουν σύνδρομα κατάθλιψης, μπορεί να εκδηλώσουν ακραία συμπεριφορά.»

Υπάρχει άλλος ένας παράγοντας για αύξηση του άγχους στις συνθήκες Covid-19, θεωρεί ο Ιβάν Ίγκοφ. Τα βουλγαρικά σχολεία στις μεγάλες πόλεις είναι υπεργεμάτα. Ένα μέρος των κτηρίων αυτών έχουν χτιστεί να χωράνε 300-500 παιδιά, αλλά τώρα σε κάποια απ’ αυτά εκπαιδεύονται 1300-1500 μαθητές. Και όλες οι προσπάθειες εκεί να αλλάξουν τα μαθήματα, με την ιδέα να μη συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός παιδιών, προκαλούν επιπρόσθετη ένταση. Στην πραγματικότητα στα σχολεία αυτά δεν υπάρχουν συνθήκες για τη λεγόμενη «κοινωνική απόσταση».

Είναι δυνατό «το νέο κανονικό» να βάλει τα παιδιά σε ένα παραμορφωμένο κοινωνικό μοντέλο, το οποίο φτάνει σε ακραία στειρότητα και απομόνωση;

«Δε νομίζω ότι για τα παιδιά αυτό θα έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις», είναι κατηγορηματικός ο Ιβάν Ίγκοφ. Στην κοινωνική ψυχολογία μετατραυματικές καταστάσεις παρατηρούνται, για παράδειγμα, μετά από πόλεμο. Αλλά οι πόλεμοι προκαλούν πολύ πιο μεγάλα τραύματα και για μεγαλύτερη περίοδο. Η αλήθεια είναι ότι οι γενιές κατορθώνουν να προσαρμοστούν στους κοινωνικούς κατακλυσμούς, ιδιαίτερα τα παιδιά. Η πρόβλεψή μου είναι ότι μέχρι την άνοιξη θα γυρίσουμε σε κανονικότητα, παρόμοια με αυτή, στην οποία ζούσαμε μέχρι πρόσφατα. Και τα παιδιά θα μάθουν καλύτερη υγιεινή και ευαισθησία.»

Φωτογραφίες: bgnes, dnevnik.bg, πρ. αρχείο, αρχείο

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα