Η Αστική Πινακοθήκη Σόφιας παρουσιάζει τα έργα του επόμενου κατά σειρά βουλγάρου δημιουργού, τα ίχνη του οποίου εξαλείφονται στις αναμνήσεις των συγχρόνων του από το πρώτο μισό του περασμένου αιώνα. Η έκθεση «Πέντσο Γκεοργκίεφ. Ανάμεσα στο θέατρο και τη ζωή» ζωντανεύει τα πρόσωπα διάφορων ανθρώπων, αλλά και μας μεταφέρει στις σκηνικές εμπειρίες των ηθοποιών μέσω των καινοτόμων σκηνικών και κουστουμιών.

Ο Πέντσο Γκεοργκίεφ ήρθε στον κόσμο αυτό μαζί με τον νέο 20^ό αιώνα, που σημάδεψε τα παιδικά του χρόνια με δραματικό γεγονός – ο πατέρας του έχασε τη ζωή του στους Βαλκανικούς Πολέμους κοντά στην Αδριανούπολη. Παρά την οικογενειακή τραγωδία, η μητέρα του κατόρθωσε να μεγαλώσει τα τρία αγόρια της και κάθε απ’ αυτά τελείωσε πανεπιστήμιο.

Μετά το τέλος του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ο μεγαλύτερος γιος του εγκατέλειψε τη Βράτσα, για να αναπτύξει το καλλιτεχνικό ταλέντο του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών. Ενώ σπούδαζε, έκανε φιλία με τον Ιβάν Μίλεφ, με τον οποίο ζωγράφιζαν στο ίδιο στιλ, και το 1928 με τον Βασίλ Στανίλοφ κέρδισαν διαγωνισμό του Υπουργείου Παιδείας και μαζί του έφυγε για το Παρίσι.

«Ίσως εκεί ο Πέντσο Γκεοργκίεφ κατόρθωσε να αποκτήσει ευρωπαϊκό στιλ, να δει τις εξελίξεις και τα μοντέρνα πράγματα, που συνέβαιναν στο Παρίσι και να κατορθώσει να απορροφήσει από αυτή την τέχνη» - λέει η Στανισλάβα Νικόλοβα, επιμελήτρια της έκθεσης. – «Ο καλλιτέχνης εγγράφηκε στο σχολείο εφαρμοσμένων τεχνών του Πολ Λοράν και ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τη σκηνογραφία και τη θεατρική τέχνη. Το Παρίσι πράγματι αποδείχθηκε εξαιρετικά σημαντικό μέρος για την ανάπτυξή του ως ώριμου και ολοκληρωμένου ζωγράφου. Επιστρέφοντας το 1932, έλαβε μέρος στην Ένωση Νέων Ζωγράφων και με πιο σύγχρονο όραμα και διαφορετικά θέματα συμμετείχε πλήρως στην καλλιτεχνική ζωή.»

Ενώ ζούσε και δημιουργούσε στο Παρίσι, ζωγράφιζε τα ζωηρά πρόσωπα των μουσικών του δρόμου, τις χορεύτριες στα καμπαρέ, τους πωλητές λουλουδιών, τους εργάτες, τους άστεγους κάτω από τις γέφυρες του Σηκουάνα. Στη γαλλική πρωτεύουσα έκανε φιλία με τον Λιουμπομίρ Πίπκοφ, τον οποίο βοήθησε με σκίτσα για την όπερα «Οι εννέα αδελφοί της Γιάνα» και στη συνέχεια έγινε σκηνογράφος της στο Εθνικό Θέατρο. Τα έργα του περνάνε από δύο φάσεις – η πρώτη τον συνδέει με το βουλγαρικό, με τις εικόνες, με τη μητέρα, με το χωριό, με τον θάνατο, ενώ στη δεύτερη το βλέμμα προς τον μικρό άνθρωπο, τη μητρότητα, τη δουλειά, περνά από το αστικό περιβάλλον.

«Βλέποντας την έκθεση, οι θεατές στην αρχή κιόλας θα παρατηρήσουν σχολικά έργα με τις εικόνες του Αγίου Ιωάννη της Ρίλα – λέει η επιμελήτρια. – «Θα δουν και μερικά κεντρικά έργα, ανάμεσα στα οποία το «Ψυχοσάββατο» του 1929. Και όταν κατευθυνθούν στα έργα από τη δεκαετία του ’30, την προσοχή τους θα προσελκύσουν τα «Οι εργάτες», «Οι μουσικοί φυσαρμόνικας», «Φτωχή γυναίκα της γειτονιάς», «Ακορντεονίστας». «Πωλητές». Έτσι ο καθένας θα μπορεί να δει τις διαφορές μεταξύ των δύο περιόδων και πώς ο απλός άνθρωπος αντικαθίσταται από τον απλό άνθρωπο της πόλης. Εάν κατά τη δεκαετία του ’20 ο πρωταγωνιστής είναι ο άνθρωπος του χωριού, κατά τη δεκαετία του ’30 είναι ήδη ο εργάτης της πόλης.»

Ο Πέντσο Γκεοργκίεφ όμως αποκάλυψε πιο πλήρως το ταλέντο του στο θέατρο. Έτσι, δημιούργησε τα σκηνικά και τα κοστούμια σε πάνω από 20 παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου και σε πάνω από 40 του Θεάτρου του Ρούσε.

«Οι σύγχρονοι ζωγράφοι, ανάμεσα στους οποίους και ο Πέντσο Γκεοργκίεφ, συγκέντρωσαν τις προσπάθειές τους σε μια μεγαλύτερη συμβατότητα των σκηνικών – λέει η Στανισλάβα Νικόλοβα. –«Ο ίδιος πήρε από το Παρίσι την πιο ελαφρά και ειδική παραλλαγή της σκηνής, δίνοντας πλήρη ελευθερία στους ηθοποιούς, για να μπορούν να εκδηλώσουν το ταλέντο τους στη σκηνή.»

Ο Πέντσο Γκεοργκίεφ απεβίωσε σε ηλικία 40 χρονών. Άφησε 1400 έργα περίπου, τα περισσότερα εκ των οποίων διασκορπισμένα σε ιδιωτικές συλλογές. 150 από αυτά η Πινακοθήκη κατόρθωσε να βρει και να εκθέσει, για να αναστήσει τη μορφή του δημιουργού.

Φωτογραφίες: Πινακοθήκη της Σόφιας, αρχείο

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα